Teano (filozofka)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Teano z Krotonu
Data i miejsce urodzenia

VI wiek p.n.e.
Kroton / Kreta

Data i miejsce śmierci

V wiek p.n.e.
Kroton

Zawód, zajęcie

filozofka, matematyczka, lekarka, astronomka

Teano z Krotonu, gr. Θεανώ Theanṓ (VI/V wiek p.n.e.) – starogrecka filozofka, matematyczka, astronomka i lekarka[1].

Urodziła się w Krotonie bądź na Krecie. Dołączyła do filozoficznej szkoły Pitagorasa, w której uczyło się i wykładało 300 osób (w tym 28 kobiet)[1]. W tym czasie została żoną Pitagorasa[2], z którym miała czworo dzieci, córki: Damo, Myie, Arignote, oraz syna Telaugesa[3][4]. Po śmierci filozofa wraz z dziećmi zajęła się szkołą, która przetrwała jeszcze 200 lat. Zmarła w V wieku p.n.e. w Krotonie.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Ponieważ wiele utworów Pitagoras napisał wspólnie z innymi nauczycielami swej szkoły, trudno dziś ustalić, jaki udział w tych publikacjach miała Teano. Wiadomo jednak, że zajmowała się nie tylko filozofią, lecz także fizyką, matematyką, astronomią, medycyną i pedagogiką. Uznaje się ją za autorkę twierdzenia o złotym środku i „złotym prostokącie”, brak jednak źródeł, które by to potwierdziły[5]. Napisała Żywot Pitagorasa oraz inne niezachowane teksty. Mówiła w nich m.in. o zależnościach między liczbami a obiektami, o tym, jak kobieta powinna zajmować się dziećmi, traktować służących i jak powinny wyglądać właściwe relacje małżeńskie[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka, Kronika kobiet, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. "Kronika", 1993, ISBN 83-900331-5-1, OCLC 49931249 [dostęp 2021-10-19].
  2. Diogenes Laertios: Żywoty i poglądy słynnych filozofów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 703. ISBN 83-01-02092-X.
  3. Jamblich: O życiu pitagorejskim, 28.
  4. Porfiriusz: Żywot Pitagorasa
  5. Michael A.B. Deakin, Theano: the world's first female mathematician?, „International Journal of Mathematical Education in Science and Technology”, 44 (3), 2013, s. 350–364, DOI10.1080/0020739X.2012.729614, ISSN 0020-739X [dostęp 2021-10-20].
  6. Ian Michael Plant, Women writers of ancient Greece and Rome: an anthology, University of Oklahoma Press, 2004, s. 69.