Teano (filozofka)
Data i miejsce urodzenia |
VI wiek p.n.e. |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
V wiek p.n.e. |
Zawód, zajęcie |
filozofka, matematyczka, lekarka, astronomka |
Teano z Krotonu, gr. Θεανώ Theanṓ (VI/V wiek p.n.e.) – starogrecka filozofka, matematyczka, astronomka i lekarka[1].
Urodziła się w Krotonie bądź na Krecie. Dołączyła do filozoficznej szkoły Pitagorasa, w której uczyło się i wykładało 300 osób (w tym 28 kobiet)[1]. W tym czasie została żoną Pitagorasa[2], z którym miała czworo dzieci, córki: Damo, Myie, Arignote, oraz syna Telaugesa[3][4]. Po śmierci filozofa wraz z dziećmi zajęła się szkołą, która przetrwała jeszcze 200 lat. Zmarła w V wieku p.n.e. w Krotonie.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Ponieważ wiele utworów Pitagoras napisał wspólnie z innymi nauczycielami swej szkoły, trudno dziś ustalić, jaki udział w tych publikacjach miała Teano. Wiadomo jednak, że zajmowała się nie tylko filozofią, lecz także fizyką, matematyką, astronomią, medycyną i pedagogiką. Uznaje się ją za autorkę twierdzenia o złotym środku i „złotym prostokącie”, brak jednak źródeł, które by to potwierdziły[5]. Napisała Żywot Pitagorasa oraz inne niezachowane teksty. Mówiła w nich m.in. o zależnościach między liczbami a obiektami, o tym, jak kobieta powinna zajmować się dziećmi, traktować służących i jak powinny wyglądać właściwe relacje małżeńskie[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Marian B. Michalik , Maria Żmigrodzka , Kronika kobiet, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. "Kronika", 1993, ISBN 83-900331-5-1, OCLC 49931249 [dostęp 2021-10-19] .
- ↑ Diogenes Laertios: Żywoty i poglądy słynnych filozofów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 703. ISBN 83-01-02092-X.
- ↑ Jamblich: O życiu pitagorejskim, 28.
- ↑ Porfiriusz: Żywot Pitagorasa
- ↑ Michael A.B. Deakin , Theano: the world's first female mathematician?, „International Journal of Mathematical Education in Science and Technology”, 44 (3), 2013, s. 350–364, DOI: 10.1080/0020739X.2012.729614, ISSN 0020-739X [dostęp 2021-10-20] .
- ↑ Ian Michael Plant , Women writers of ancient Greece and Rome: an anthology, University of Oklahoma Press, 2004, s. 69 .
- ISNI: 0000 0000 8843 1614
- VIAF: 128587440, 23145542351496640000, 630159474194927661109
- LCCN: n88648425
- GND: 102368740
- LIBRIS: 86lnrbls3zj8nnm
- BnF: 146030892
- SUDOC: 085947822
- NTA: 069965072
- BIBSYS: 95005059
- CiNii: DA09297951
- NUKAT: n2009046965
- J9U: 987007277785705171
- WorldCat: lccn-n88648425, viaf-23145542351496640000