Teeline shorthand
 Znak systemu Teeline (napis „Teeline” w Teeline) | |
| Charakterystyka | |
| Rodzaj |
stenografia |
|---|---|
| Typ |
abdżad, semi-geometryczny |
| Kierunek pisma |
od lewej do prawej, od góry do dołu |
| Języki pisma | |
| Historia | |
| Systemy macierzyste | |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |
Teeline – system stenograficzny zatwierdzony przez Narodową Radę Szkolenia Dziennikarzy (National Council for the Training of Journalists(ang.)), organizację odpowiadającą za ustalanie zasad szkolenia i egzaminowanie dziennikarzy w Wielkiej Brytanii[1]. Utworzony w 1968 roku przez nauczyciela stenografii systemu Pitmana Jamesa Hilla (1908–1971). Został zaadaptowany do języków germańskich i niektórych romańskich. Podstawowym jego założeniem była szybkość i prostota nauki podstaw, aby po krótkim okresie przygotowawczym pozostałą częścią treningu była praktyka pisania i czytania, którą można prowadzić korzystając już z systemu na co dzień. Teeline nie osiąga prędkości starszych systemów, stąd nie może być zaliczony do parlamentarnych, raczej do notatkowych. Stwierdzony rekord prędkości to nie więcej niż 150 słów na minutę (wpm)[2].
Podstawowa metoda pisania[edytuj | edytuj kod]
Podstawową metodą stenografowania w Teeline łączenie kolejnych znaków ze sobą, zwykle koniec poprzedniego z początkiem następnego. Przyjęte także jest pomijanie w zapisie samogłosek, rzadziej także innych głosek. Litery systemu dla najczęściej spotykanych połączeń posiadają formy zrośnięte (consonant blends), przyspieszające pisanie. Użytkownicy mają dużą swobodę tworzenia własnych znaczników (symboli, skrótów) słów i związków frazeologicznych, choć na rynku dostępne są też gotowe zestawy w postaci słowników. Zasadą jest uczenie się gotowych znaczników w trakcie codziennego używania stenografii. Dąży się do ustalenia powszechnie stosowanych układów dla poszczególnych słów. Takie układy nazywa się kształtami(?) (outlines).
Alfabet[edytuj | edytuj kod]
W przeciwieństwie do większości systemów stenograficznych Teeline nie jest oparte na metodzie fonetycznej budowy alfabetu, lecz na literach abecadła angielskiego. Metoda fonetyczna znajduje zastosowanie na podobnej zasadzie, jak skróty używane podczas pisania SMS(ang.). Zniesiono niektóre dwuznaki, jak np. PH zastępując je fonetycznym F. Utworzono też „zlane” (z dwóch lub więcej znaków alfabetu) lub przekształcone znaki dla najczęściej stosowanych grup spółgłoskowych i zrostków. Jednocześnie każda litera alfabetu ma przypisane znaczenie (znacznik), a czasem nawet kilka, zależnie od kontekstu zdania. Znaczniki wykazano w tabelce[3] poniżej (w języku angielskim). Podobne przypisania użytkownicy systemu mogą tworzyć także na własną rękę.
| Znak (litera) | Znaczenie | Uwagi |
|---|---|---|
| A | auto, after, able, able to, ability | |
| B | bee, be | |
| C | Local, locals, because | Jeżeli pod linią bazową pisma |
| D | Do, Day | |
| E | Electricity | Również indykator „eng” |
| F | From | |
| G | Go, Gentleman | |
| H | He | |
| I | I (singular), Eye | Również jako indykator dla grupy „Ing” |
| J | brak | Zachęca się do samodzielnego przypisywania znaczenia |
| K | Kilo, Kind, Like | |
| L | Letter, Lady, a lot, a lot of | |
| M | Me, May | |
| N | Non, Nation, National, Begin, Beyond | Użyte w pozycji litery T dla oddania końcówki ion, jak junction. |
| O | Blood, bloodspot, pint of blood, or | Również jako indykator dla „ong”, „ology”, np. sociology można napisać „S+C+oddzielone O”. |
| P | Page, Pence, Police | |
| Q | Queen, question, equal | |
| R | Are, authority | |
| S | South | |
| T | to, too | |
| U | You | Również jako indykator końcówki „ung” przedrostka „un” |
| V | Very, Evidence, evidently | |
| X | Accident, accidentally | Zastępuje słowa Christ, Christian etc. |
| Y | Your, Why | |
| Z | Zoo | Może zostać zastąpione S |
| SH | shall, shell | |
| CH | Chair(man/woman) | |
| TH | The, Thousand(s) |
Galeria grafik[edytuj | edytuj kod]
Modlitwa Pańska napisana w Teeline
Alfabet – spółgłoski w systemie Teeline
Alfabet – samogłoski w systemie Teeline
Przykładowe słówka w systemie Teeline
Przykładowe słówka w systemie Teeline
Połączenia liter obrazujące metodę tworzenia słów w systemie Teeline
.png)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Meriel Bowers, Jean Clarkson, Stephanie Hall, Celia Osborne, Ulli Parkinson, 1991, Teeline Gold (The Course Book), Heinemann Educational, Oxford.
- ↑ www.pressgazette.co.uk. pressgazette.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-16)]., Rekord prędkości w Teeline – notatka prasowa.
- ↑ angielska wersja hasła Teeline Shorthand.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ivy Constance Hill, Meriel Bowers, Teeline Revised Edition, Oxford, 1983, ISBN 0-435-45327-0.
- Meriel Bowers, Jean Clarkson, Teeline gold: the course book, Heinemann, 1991, ISBN 0-435-45353-X.
- George Hill, Meriel Bowers, Teeline Word Groupings, Heinemann, 1987, ISBN 0-435-45326-2.
- Mavis Smith, Anne Tilly, Teeline Gold Word List, Heinemann, 1992, ISBN 0-435-45359-9.
- Ivy Constance Hill, Teeline word list, London: Heinemann Educational, 1981, ISBN 0-435-45344-0, OCLC 16548443.
- Ann Dix, Teeline Fast, Heinemann, 1990, ISBN 0-435-45352-1.
- Meriel Bowers, Stephanie Hall, Teeline Gold Speed Ladder, Heinemann, 1992, ISBN 0-435-45355-6.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kompletny podręcznik systemu Teeline (w przekonaniu czytelników forum Teeline z Yahoo udostępniona przez autorkę jako Public Domain)
- Strona z przykładowymi lekcjami online
- Podręczniki do Teeline online
- Teksty wierszy i piosenek pisane w Teeline, (kanał na Twitter)
- Blog z tekstami piosenek pisanych w Teeline