Teofil Iwanowski
| |
| generał | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
Teofil Iwanowski (ur. jako Teofil Reich, także w Argentynie: Teófilo Iwanowsky, ur. 1827 w Poznaniu, zm. 24 września 1874 w San Luis[1] w Argentynie) – polski powstaniec 1846, generał armii argentyńskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ojciec Teofila Iwanowskiego był Niemcem, a matka Polką. Sam Iwanowski deklarował zawsze narodowość polską[2]. W Poznaniu ukończył gimnazjum. W 1846 walczył podczas powstania wielkopolskiego pod dowództwem Ludwika Mierosławskiego.
Zagrożony represjami uciekł do Hamburga i zmienił nazwisko na Iwanowski (po matce). W 1848, nadal zagrożony przez Prusaków, zgłosił się do brazylijskiego legionu cudzoziemskiego, celem wsparcia Montevideo, obleganej przez Argentyńczyków stolicy Urugwaju. W 1850 przyłączył się do argentyńskich federalistów. Pod rozkazami generała Bartolomé Mitre wsławił się w rozstrzygającej bitwie z secesjonistami pod Pavon (1861). Otrzymał wówczas awans na kapitana armii argentyńskiej. Po zwycięstwie tłumił powstania secesjonistów w prowincji Entre Ríos oraz Mendoza. Brał też udział w krwawych wojnach Argentyny z Urugwajem i Paragwajem. 1 maja 1869 został mianowany rzeczywistym pułkownikiem[3].
W 1873 otrzymał tytuł generała z rąk prezydenta Domingo Faustino Sarmiento, pod którego rozkazami wcześniej walczył (była to pierwsza lista awansów generalskich po zaprzysiężeniu Sarmiento)[3]. W tym czasie otrzymał również nominację na dowódcę okręgu wojskowego ciągnącego się przy granicy z Chile. Zginął w trakcie tłumienia jednego z ostatnich buntów secesjonistów w San Luis[4].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Jeden ze szczytów w Cordillera de Santa Clara, o wysokości 5.070 m n.p.m. nazwano Generał Teofil Iwanowski[2]. W mieście Merlo stoi pomnik Iwanowskiego w formie popiersia[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Iwanowski Teofil, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-08-31].
- ↑ a b Jarosław Fischbach, Polskim Szlakiem, Polskie Andy
- ↑ a b Gonzaga 1937 ↓, s. 3.
- ↑ a b Goniec, Z Polski rodem: Jeden z tych walecznych, którzy ocalili Argentynę - Teofil Iwanowski-Reich
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Gonzaga. Polak generałem argentyńskim. „Polska Zbrojna”. 350, s. 3, 1937-12-19. Warszawa.