Termy Dioklecjana

Termy Dioklecjana
	; Makieta term
Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym
Typ budynku	termy
Rozpoczęcie budowy	298
Ukończenie budowy	306
	Położenie na mapie Rzymu Termy Dioklecjana
	Położenie na mapie Włoch Termy Dioklecjana
	Położenie na mapie Lacjum Termy Dioklecjana
	41°54′10″N 12°29′54″E/41,902778 12,498333
	Multimedia w Wikimedia Commons

Termy Dioklecjana^[1] (łac. Thermae Diocletiani; wł. Terme di Diocleziano) – niezachowany do czasów współczesnych wielki kompleks łaźni publicznych w Rzymie.

Łaźnie znajdowały się w północno-wschodniej części Wiminału, w obrębie umocnień dawnych murów serwiańskich. Ich budowę zapoczątkował w 298 roku, po powrocie z kampanii w Afryce, cesarz Maksymian^[2]. Oddano je do użytku w rekordowym tempie, pomiędzy majem 305 a lipcem 306 roku^[3]. W związku z budową tak dużego kompleksu, zajmującego szacunkowo powierzchnię 12 hektarów^[3], trzeba było wyburzyć wiele znajdujących się w tym miejscu wcześniejszych budynków i zmienić układ ulic^[2]. Zorientowane wzdłuż osi biegnącej z północnego wschodu na południowy zachód termy wzorowane były architektonicznie na Termach Trajana, z basenami, pomieszczeniami do kąpieli zimnych i gorących, wewnętrznymi portykami i ogrodami oraz palestrą^[2]. Do budowy użyto cegły, pokrytej stiukiem z zewnątrz i blokami marmuru wewnątrz, natomiast przynajmniej część kolumn wykonano z granitu^[2].

Po wojnach VI wieku i przerwaniu doprowadzających wodę do miasta akweduktów termy zostały porzucone i popadły w ruinę^[2]. Jeszcze w XVI wieku można było podziwiać rozległe ruiny kompleksu, uwiecznione przez ówczesnych artystów^[3]. W 1561 roku papież Pius IV przekazał większą część dawnych term zakonowi kartuzów^[3]. W centralnej części łaźni zbudowano wkrótce według projektu Michała Anioła bazylikę Matki Bożej Anielskiej^[2]^[3]. W ciągu następnych dziesięcioleci rozbudowujący się klasztor kartuski pochłaniał kolejne fragmenty dawnych term, na których powstawały zabudowania gospodarcze i ogrody^[2]. W latach 1586–1589, w związku z budową Willi Peretti Montalto, z polecenia papieża Sykstusa V, zniszczono około jedną piątą pozostałości term^[3]. Kolejne zniszczenia przyniosła budowa dworca kolejowego Termini w latach 60. XIX wieku^[3].

W 1889 roku pomieszczenia opuszczonego klasztoru kartuzów na terenie dawnych term zajęło Muzeum Narodowe w Rzymie, co pozwoliło na przeprowadzenie w latach 1908–1911 zakrojonych na szeroką skalę prac restauratorskich, w trakcie których zabezpieczono i wyeksponowano zachowane fragmenty oryginalnej budowli^[2]^[3].

Przypisy

↑ Polski egzonim wprowadzony na 123. posiedzeniu KSNG.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h L. Richardson jr: A New Topographical Dictionary of Ancient Rome. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1992, s. 391-393. ISBN 0-8018-4300-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyclopedia of the History of Classical Archaeology. Edited by Nancy Thomson de Grummond. London: Routledge, 1996, s. 132-134. ISBN 1-884964-80-X.

[1] Polski egzonim wprowadzony na 123. posiedzeniu KSNG.

[richardson-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h L. Richardson jr: A New Topographical Dictionary of Ancient Rome. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1992, s. 391-393. ISBN 0-8018-4300-6.

[encyclopedia-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyclopedia of the History of Classical Archaeology. Edited by Nancy Thomson de Grummond. London: Routledge, 1996, s. 132-134. ISBN 1-884964-80-X.

[1]

[2]

[3]