Terrence McNally
Terrence McNally w 2013 roku | |
| Data i miejsce urodzenia |
3 listopada 1938 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 marca 2020 |
| Narodowość |
Amerykanin pochodzenia irlandzkiego |
| Język | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Gatunek | |
| Ważne dzieła | |
| Nagrody | |
|
Drama Desk Award (1995, 1996, 1998) | |
Terrence McNally (ur. 3 listopada 1938 w St. Petersburgu, zm. 24 marca 2020 w Sarasocie) – amerykański dramaturg, librecista i scenarzysta. Zdobywca kilkunastu nagród filmowych, wśród których znalazło się m.in. pięć nagród Tony Award, a także Nagroda Emmy. Jego sztuki były wystawiane w teatrach zarówno off-broadwayowskich, jak i broadwayowskich.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w St. Petersburgu na Florydzie w katolickiej rodzinie pochodzenia irlandzkiego. Był synem Huberta i Dorothy[1]. Dzieciństwo spędził w Corpus Christi[2], w 1960 roku ukończył studia z zakresu anglistyki[1] na Uniwersytecie Columbia[3]. Pracował następnie jako korepetytor, a w latach 60. zadebiutował na Broadwayu; w swoich sztukach teatralnych poruszał tematykę LGBT[4]. Od 1970 roku należał do Dramatists Guild of America[5].
W 1996 roku jego nazwisko wprowadzono do American Theater Hall of Fame[6], a w 2018 roku McNally został członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury[7].
Poświęcono mu film dokumentalny pt. Terrence McNally: Every Act of Life[8]. 22 maja 2019 roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa New York University[9].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Na przełomie lat 50. i 60. XX wieku jego partnerem był dramaturg Edward Albee. Związał się następnie z producentem Tomem Kirdahym, z którym zamieszkał w nowojorskiej dzielnicy Greenwich Village[4]. Para zarejestrowała swój związek w 2003 roku[10], siedem lat później wzięła ślub w Waszyngtonie[1].
Do lat 80. zmagał się z uzależnieniem od alkoholu[1]. W 2001 roku wykryto u niego raka płuc[4], zmarł 24 marca 2020 roku w szpitalu w Sarasocie[11]; przyczyną śmierci był COVID-19[2].
Miał młodszego o sześć lat brata Petera[12].
Kontrowersje
[edytuj | edytuj kod]W 1999 roku wystawiono w Wielkiej Brytanii sztukę Corpus Christi, w której Jezusa Chrystusa przedstawiono jako homoseksualistę. Sztuka ta spotkała się z silną krytyką zarówno wśród chrześcijan, jak i muzułmanów, wydano nawet fatwę skazującą McNally’ego na śmierć[13]. Z krytyką mierzył się także w Stanach Zjednoczonych, gdzie otrzymywał groźby śmierci[14].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- Broadway, Broadway
- Some Men
- The Full Monty[15]
- And Things That Go Bump in the Night (1965)[1]
- Next (1969)
- Bad Habits (1974)[16]
- The Ritz (1975)
- It’s Only a Play (1986)
- Frankie and Johnny in the Clair de Lune (1987)
- The Lisbon Traviata (1989)[17]
- Andre’s Mother (1990; scenariusz)
- Lips Together, Teeth Apart (1991)
- A Perfect Ganesh (1993)
- Love! Valour! Compassion! (1994)
- Master Class (1995)
- Corpus Christi (1998)
- Deuce (2007)[18]
- Three Decembers (2008; opera kameralna)
- Unusual Acts of Devotion (2008)[19]
- Golden Age (2009)[20]
- And Away We Go (2013)[21]
- Mothers and Sons (2014)[22]
- Anastasia (2016)
- Fire and Air (2018)[23]
Libretta
[edytuj | edytuj kod]- A Man of No Importance
- The Visit
- Kiss of the Spider Woman (1993; na podstawie powieści pt. Pocałunek kobiety-pająka Manuela Puiga)
- Ragtime (1998; na podstawie powieści pt. Ragtime E.L. Doctorowa)
- The Food of Love (1999)
- Dead Man Walking (2000)[24]
- Chita Rivera: The Dancer’s Life (2005)
Opracowano na podstawie: [2][5]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]Dwukrotnie zdobył Obie Award: w 1974 roku za Bad Habits[16] i w 1995 roku za Love! Valor! Compassion![25]. W 1990 roku za scenariusz do sztuki pt. Andre's Mother zdobył Nagrodę Emmy[26], dwa lata później otrzymał także Lucille Lortel Award[27].
W latach 90. zdobył cztery nagrody Tony Award, kolejno w latach 1993 za Kiss of the Spider Woman, 1995 za Love! Valour! Compassion!, 1996 za Master Class i 1998 za Ragtime[15]; w 2019 roku zdobył nagrodę specjalną za całokształt swojej twórczości[28]. Ponadto był trzykrotnie nominowany do Tony Award w latach 2001, 2014 i 2015[15].
Niejednokrotnie był także nagradzany Drama Desk Award, którą zdobył w latach 1995 za Love! Valour! Compassion![29], 1996 za Master Class[30] i 1998 za Ragtime[31]. Nominowany był do tejże nagrody w latach 1990[32], 2001[33] 2003[34], 2006[35], 2007[36] i 2017[37].
W 2011 roku otrzymał Dramatists Guild Lifetime Achievement Award[38]. Podczas swojej kariery trzykrotnie zdobył także Hull-Warriner Award[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Terrence McNally Obituary: US playwright who charted gay experience. irishtimes.com, 2020-04-04. (ang.).
- ↑ a b c Mike Boehm: Playwright Terrence McNally, 81, dies of coronavirus-related complications. latimes.com, 2020-03-24. (ang.).
- ↑ Dotson Rader: Playwright Terrence McNally: 'The Most Significant Thing a Writer Can Do Is Reach Someone Emotionally'. parade.condenast.com, 2014-03-24. [dostęp 2014-04-14]. (ang.).
- ↑ a b c Philip Galanes: A Conversation With Terrence McNally, the Bard of American Theater. nytimes.com, 2019-04-10. (ang.).
- ↑ a b Terrence McNally. samuelfrench.com. [dostęp 2015-05-07]. (ang.).
- ↑ Robert Viagas: Theatre Hall of Fame 1996. playbill.com, 1996-01-30. [dostęp 2014-10-06]. (ang.).
- ↑ a b 2019 Special Tony Awards for Lifetime Achievement Announced. tonyawards.com, 2019-04-25. (ang.).
- ↑ Andrew Gans: Terrence McNally Documentary Airs on PBS June 14. playbill.com, 2019-05-06. (ang.).
- ↑ Playwright Terrence McNally Receives Honorary Doctorate From NYU. broadwayworld.com, 2019-05-22. (ang.).
- ↑ Jonathan Mandell: Tom Kirdahy on Love, Law, Marriage, Producing Theatre, and Making a Difference. howlround.com, 2015-07-01. (ang.).
- ↑ Nelson Pressley: Terrence McNally, celebrated playwright who chronicled gay lives, dies at 81 from coronavirus. washingtonpost.com, 2020-03-24. (ang.).
- ↑ Take Five with Terrence McNally ’60. college.columbia.edu. (ang.).
- ↑ Raymond-Jean Frontain: McNally after the ‘Gay Jesus’ Pla. glreview.com, 2007. (ang.).
- ↑ Fatwa for 'gay Jesus' writer. news.bbc.co.uk, 1999-10-29. (ang.).
- ↑ a b c THE TONY AWARD NOMINATIONS. tonyawards.com. (ang.).
- ↑ a b Winners 74. obieawards.com. (ang.).
- ↑ Adam Hetrick: Glover and Gets Open McNally's Lisbon Traviata in Washington, D.C. March 25. playbill.com, 2010-03-25. [dostęp 2011-06-05]. (ang.).
- ↑ Ernio Hernandez: Angela Lansbury and Marian Seldes Open in McNally's Deuce May 6. playbill.com, 2007-05-06. (ang.).
- ↑ Carolyne Zinko: Profile: Opera composer Jake Heggie. sfgate.com, 2008-12-07. (ang.).
- ↑ Kenneth Jones: McNally's Golden Age Will Premiere in Philadelphia Before Playing DC. playbill.com, 2009-03-03. (ang.).
- ↑ Adam Hetrick: World Premiere of Terrence McNally's And Away We Go Opens Off-Broadway Nov. 24. playbill.com, 2013-11-24. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Rex Reed: A Provincial Lady: Tyne Daly Shines in ‘Mothers and Sons’. observer.com, 2014-03-26. (ang.).
- ↑ Terrence McNally's FIRE AND AIR Begins Tonight at Classic Stage Company. broadwayworld.com, 2018-01-17. (ang.).
- ↑ John von Rhein: 'Dead Man' is wrenching music drama in first full area staging. chicagotribune.com, 2015-02-24. [dostęp 2015-02-27]. (ang.).
- ↑ Winners 95. obieawards.com. (ang.).
- ↑ 1990 – 42nd Emmy Awards. televisionacademy.com. (ang.).
- ↑ 1986 – 2000 Recipients. lortelaward.com. (ang.).
- ↑ Peter Libbey: 2019 Tony Award Winners: Full List. nytimes.com, 2019-06-09. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 1995 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 1996 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 1998 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 1990 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 2001 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 2003 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 2006 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 2007 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ NOMINEES AND RECIPIENTS 2017 AWARDS. dramadesk.org. (ang.).
- ↑ Columbia College mourns the loss of Terrence McNally CC’60. college.columbia.edu, 2020-03-25. (ang.).
- ISNI: 0000000083652872
- VIAF: 24680733
- LCCN: n50012927
- GND: 119456672
- NDL: 00731259
- BnF: 123699345
- SUDOC: 032723911
- NLA: 35343158
- NKC: xx0170992
- BNE: XX1658799
- NTA: 071818588
- BIBSYS: 90897282
- CiNii: DA0981140X
- Open Library: OL20171A
- PLWABN: 9810609195005606
- NUKAT: n01024021
- J9U: 987007424694805171
- CONOR: 104136547
- ΕΒΕ: 77304
- LIH: LNB:C7YM;=BM
- Urodzeni w 1938
- Zmarli w 2020
- Zmarli na COVID-19 w Stanach Zjednoczonych
- Laureaci nagrody Tony
- Laureaci nagrody Emmy
- Amerykańscy dramaturdzy XX wieku
- Amerykańscy dramaturdzy XXI wieku
- Amerykańscy libreciści operowi
- Amerykańscy scenarzyści XX wieku
- Amerykańscy scenarzyści XXI wieku
- Pisarze literatury LGBT
- Amerykanie pochodzenia irlandzkiego
- Ludzie urodzeni w St. Petersburgu (Floryda)
- Ludzie związani z Corpus Christi
- Absolwenci Uniwersytetu Columbia
- Członkowie Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury
- Doktorzy honoris causa uczelni w Stanach Zjednoczonych