Tetrahydrokannabinol

Tetrahydrokannabinol
	Δ9-tetrahydrokannabinol
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	(6aR,10aR)-6a,7,8,10a-tetrahydro-6,6,9-trimetylo-3-pentylo-6H-dibenzo[b,d]piran-1-ol
	Inne nazwy i oznaczenia
	THC (ang. tetrahydrocannabinol), dronabinol
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C21H30O2
Masa molowa	314,46 g/mol
Wygląd	jasnożółta, gęsta ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	1972-08-3
PubChem	16078
DrugBank	DB00470
SMILES
	CCCCCC1=CC2=C(C3C=C(CCC3C(O2)(C)C)C)C(=C1)O
InChI
	InChI=1S/C21H30O2/c1-5-6-7-8-15-12-18(22)20-16-11-14(2)9-10-17(16)21(3,4)23-19(20)13-15/h11-13,16-17,22H,5-10H2,1-4H3/t16-,17-/m1/s1
	InChIKey
	CYQFCXCEBYINGO-IAGOWNOFSA-N
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	2,8 mg/l (23 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	rozpuszczalny w etanolu i acetonie (powyżej 1 kg/l) w DMSO (540 g/l)
Temperatura wrzenia	200 °C (0,02 mmHg)
Kwasowość (pKa)	10,6
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
Dawka śmiertelna	LD50 1270 mg/kg – samce; LD50 730 mg/kg – samice; (drogą pokarmową, w roztworze oleju sezamowego)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	A04AD10
Legalność w Polsce	substancja psychotropowa grup I-P i II-P
Farmakokinetyka
Biodostępność	inhalacja: 10–35%; doustnie: 2–14%
Okres półtrwania	1,6–59 h
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	95–99%
Metabolizm	głównie wątrobowy przez CYP2C
Wydalanie	65–80% w kale, 20–35% w moczu
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Tetrahydrokannabinol, THC – organiczny związek chemiczny z grupy kannabinoidów, izomer kannabidiolu i główna substancja psychoaktywna zawarta w konopiach. Jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, natomiast rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, np. alkoholu, tłuszczach.

Najczęściej mówiąc o THC mówi się o izomerze o nazwie (−)-trans-Δ⁹-tetrahydrokannabinol.

Izomeria THC

Numeracja dibenzopiranowa i monoterpenoidowa

Istnieje kilka izomerów THC różniących się położeniem wiązania podwójnego. Dwa izomery – Δ⁹-THC i Δ⁸-THC – występują w naturze. Ponadto istnieje jeszcze kilka izomerów syntetycznych: Δ^6a,10a, Δ^6a,7, Δ⁷, Δ¹⁰ i Δ^9,11. Izomery te mogą ponadto występować w formie kilku izomerów geometrycznych i enancjomerów.

Główną substancją aktywną konopi indyjskich jest izomer (−)-trans-Δ⁹ tetrahydrokannabinolu.

Δ^6a,7-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 9 i 10a – 4 stereoizomery)
Δ⁷-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a, 9 i 10a – 8 stereoizomerów)
Δ⁸-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
Δ^9,11-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
Δ⁹-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
Δ¹⁰-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 9 – 4 stereoizomery)
Δ^6a,10a-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 9 – 2 stereoizomery)

Mechanizm działania

THC wykazuje działanie przez receptory kannabinoidowe CB1 oraz CB2. Receptory CB1 w dużych ilościach występują w tkance nerwowej, a CB2 w komórkach układu immunologicznego. Ich aktywność związana jest z modulacją funkcjonowania cyklazy adenylanowej kanałów jonowych. Blokując kanały wapniowe typu N, THC zmniejsza uwalnianie acetylocholiny w hipokampie, noradrenaliny z zakończeń nerwowych układu współczulnego, a także glutaminianów z neuronów hipokampa. Wewnątrzkomórkowe działanie kannabinoidów prawdopodobnie związane jest z aktywacją białka G1 oraz inhibicją cAMP^[7].

Działanie fizjologiczne

Jego działanie psychoaktywne jest efektem łączenia się z receptorami komórek nerwowych zwanych receptorami kannabinoidowymi. Potencjał uzależniający THC jest względnie słaby, a długotrwałe zażywanie powoduje wystąpienie tolerancji odwrotnej^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b 9354. Tetrahydrocannabinols, [w:] The Merck Index. An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals, wyd. 15, Cambridge: Royal Society of Chemistry, 2013, s. 1707, ISBN 978-1-84973-670-1 (ang.).
↑ WHO Expert Committee on Drug Dependence Pre-Review. delta-9-tetrahydrocannibinol. Section 1: Chemistry, World Health Organization, 2018, s. 19 [dostęp 2020-11-04] [zarchiwizowane z adresu 2022-01-14] (ang.).
↑ H.H. Rosenkrantz H.H., G.R.G.R. Thompson G.R.G.R., M.C.M.C. Braude M.C.M.C., Oral and parenteral formulations of marijuana constituents, „Journal of Pharmaceutical Sciences”, 61 (7), 1972, s. 1106–1112, DOI: 10.1002/jps.2600610715, PMID: 4625586 .
↑ Dronabinol, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00470 (ang.).
↑ Samuel H.S.H. Yalkowsky Samuel H.S.H., YanY. He YanY., ParijatP. Jain ParijatP., Handbook of Aqueous Solubility Data, wyd. 2, Boca Raton: CRC Press, [cop. 2010], s. 1254, ISBN 978-1-4398-0246-5 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e FranjoF. Grotenhermen FranjoF., Pharmacokinetics and pharmacodynamics of cannabinoids, „Clinical Pharmacokinetics”, 42 (4), 2003, s. 327–360, DOI: 10.2165/00003088-200342040-00003, PMID: 12648025 .
↑ Witold Seńczuk, Tadeusz Bogdanik: Toksykologia współczesna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005. ISBN 83-200-3128-1.
↑ Jarosław Kosiaty (Akademia Medyczna w Warszawie): Narkotyki i Ty. narkotyki.esculap.pl. [dostęp 2010-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-30)].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[Merck-1] 9354. Tetrahydrocannabinols, [w:] The Merck Index. An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals, wyd. 15, Cambridge: Royal Society of Chemistry, 2013, s. 1707, ISBN 978-1-84973-670-1 (ang.).

[WHO-2] WHO Expert Committee on Drug Dependence Pre-Review. delta-9-tetrahydrocannibinol. Section 1: Chemistry, World Health Organization, 2018, s. 19 [dostęp 2020-11-04] [zarchiwizowane z adresu 2022-01-14] (ang.).

[Rosenkrantz-3] H.H. Rosenkrantz H.H., G.R.G.R. Thompson G.R.G.R., M.C.M.C. Braude M.C.M.C., Oral and parenteral formulations of marijuana constituents, „Journal of Pharmaceutical Sciences”, 61 (7), 1972, s. 1106–1112, DOI: 10.1002/jps.2600610715, PMID: 4625586 .

[DB-4] Dronabinol, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00470 (ang.).

[Yalkowsky-5] Samuel H.S.H. Yalkowsky Samuel H.S.H., YanY. He YanY., ParijatP. Jain ParijatP., Handbook of Aqueous Solubility Data, wyd. 2, Boca Raton: CRC Press, [cop. 2010], s. 1254, ISBN 978-1-4398-0246-5 (ang.).

[FG2003-6] FranjoF. Grotenhermen FranjoF., Pharmacokinetics and pharmacodynamics of cannabinoids, „Clinical Pharmacokinetics”, 42 (4), 2003, s. 327–360, DOI: 10.2165/00003088-200342040-00003, PMID: 12648025 .

[7] Witold Seńczuk, Tadeusz Bogdanik: Toksykologia współczesna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005. ISBN 83-200-3128-1.

[8] Jarosław Kosiaty (Akademia Medyczna w Warszawie): Narkotyki i Ty. narkotyki.esculap.pl. [dostęp 2010-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-30)].

[1]

[5]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

A04AA – Antagonisty receptorów serotoninowych 5-HT3	ondansetron granisetron tropisetron dolasetron palonosetron
A04AD – Inne leki przeciwwymiotne	skopolamina szczawian ceru chlorobutanol metopimazyna dronabinol nabilon aprepitant casopitant rolapitant skopolamina w połączeniach chlorobutanol w połączeniach