Tetramelaceae
 Tetrameles nudiflora na ruinach Ta Prohm w Kambodży | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Tetramelaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Tetramelaceae Airy Shaw Kew Bull. 18: 267. 8 Dec 1965[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Tetrameles R. Br. (1826)[3] | |
Tetramelaceae – rodzina drzew klasyfikowana do rzędu dyniowców. Obejmuje dwa monotypowe rodzaje – Tetrameles i Octomeles. Oba należące tu gatunki występują w Azji południowo-wschodniej, na obszarze od Cejlonu, poprzez wschodnie Indie, Półwysep Indochiński, Archipelag Malajski po północną Australię i Wyspy Salomona[2][4].
Oba gatunki drzew eksploatowane są dla drewna. Drewno Tetrameles wykazuje się dużą odpornością na świdrakowate i dlatego wykorzystywane jest do budowy konstrukcji podwodnych na wybrzeżach. Z pni tego drzewa wyrabia się także łodzie w zachodniej Oceanii. Drewno Octomeles, mimo że dość miękkie, ma zastosowanie w stolarstwie i jako surowiec konstrukcyjny[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Okazałe drzewa z korzeniami szkarpowymi[4]. Ich młode pędy są owłosione szorstko lub gruczołowato[2].
- Liście
- Skrętoległe, długoogonkowe i pozbawione przylistków. Blaszki są sercowate, całobrzegie lub ząbkowane. Użyłkowanie jest dłoniaste, z 3–5 głównymi nerwami wyrastającymi z nasady blaszki[4].
- Kwiaty
- Są jednopłciowe (rośliny są dwupienne). Zebrane są w zwisające kwiatostany kłosopodobne, tworzące też złożone wiechy wierzchotkowe na szczytach pędów. Zwykle kwiatostany męskie są rozgałęzione, a żeńskie nie. Okwiat składa się tylko z kielicha tworzonego przez 4–8 działek. Korona kwiatu jest zredukowana i tylko w przypadku kwiatów męskich u Octomeles występuje 6-8 wąskich i zielonkawych płatków. W kwiatach męskich znajdują się 4 do 8 pręciki i zwykle szczątkowy słupek. W kwiatach żeńskich prątniczków brak. Zawierają tylko dolną zalążnię z pojedynczym zalążkiem i 4–8 tęgich, choć krótkich, szyjek słupka, zakończonych główkowatym lub podługowatym i zbiegającym znamieniem[4].
- Owoce
- Torebki[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Oba zaliczane tu rodzaje i gatunki tradycyjnie włączane były do rodziny konopnicowatych (Datiscaceae). W takim ujęciu jednak rodzina ta tworzyła grad ewolucyjny prowadzący do rodziny begoniowatych Begoniaceae (tym samym była taksonem parafiletycznym). W efekcie zaliczane tu taksony wyodrębniane są w osobną rodzinę[4].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| dyniowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział[5]
- rodzaj: Tetrameles R.Br. in Denham et Clapperton, Narr. Travels Africa 230. 1826
- Tetrameles nudiflora R.Br.
- rodzaj: Octomeles Miquel, Fl. Ind. Bat. Suppl. 336. Jun 1861 ('1860')
- Octomeles sumatrana Miq.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – A. University of Maryland. [dostęp 2011-10-13]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 289-290. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ ING Book Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-10-12]. (ang.).