Theodor Körner (poeta)

Theodor Körner
	; Theodor Körner, sportretowany przez siostrę Emmę, 1813/1814
Data i miejsce urodzenia	23 września 1791 ; Drezno
Data i miejsce śmierci	26 września 1813 ; Rosenow
Narodowość	Niemiec
Alma Mater	Uniwersytet we Freibergu
Dziedzina sztuki	poezja
Epoka	Romantyzm
	Ważne dzieła
	Der Grüne Domino; Zriny; Rosamunde;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Theodor Körner (ur. 23 września 1791 w Dreźnie, zm. 26 sierpnia 1813 koło miasta Gadebusch w Meklemburgii) – niemiecki poeta.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Christiana Gottfrieda Körnera^[1] i Minny Stock Körner. Odebrawszy gruntowne wykształcenie domowe studiował początkowo na akademii górniczej we Freibergu (podczas studiów odwiedzał m.in. wałbrzyskie kopalnie), a od 1810 na uniwersytecie w Lipsku. Nauka szła mu jednak słabo i edukacji uniwersyteckiej nie ukończył. Przebywając w Wiedniu, zyskał rozgłos kilku cenionymi utworami, które (np. Der Grüne Domino, Die Braut i Nachtwächter) jeszcze do końca XIX wieku utrzymywały się w repertuarach teatrów niemieckich. Dwie jego większe tragedie – Zriny (przekł. Jenikego, Warszawa, 1867) i Rosamunde – głębokością uczucia i młodzieńczym entuzjazmem dla wszystkiego, co dobre i szlachetne, wywierały znaczny wpływ na młodzież i wzywały do bohaterstwa. Sprzeciwiając się polityce Napoleona wobec państw niemieckich Körner pisał pieśni zachęcające do walki z Francuzami, opublikowane w zbiorze Leier und Schwert (10 wyd., 1863), muzykę do nich skomponował Weber. Pieśni te, uważane za najlepsze z utworów Körnera, należą do najpiękniejszych niemieckich pieśni wojennych i patriotycznych. Przylgnął do niego nawet przydomek „niemieckiego Tyrteusza”^[2]. W 1809 poeta odwiedził Kotlinę Jeleniogórską, Karkonosze i Góry Izerskie. Podróż ta zaowocowała serią wierszy opiewających uroki tego fragmentu świata^[3]. Utwory te ukazały się w cyklu Knospen (1810). 18 marca 1813, podczas podróży z Wiednia do Wrocławia przez Prudnik, zobaczył w okolicy Trzebiny pruskiego orła granicznego, co zainspirowało go do napisania wiersza Der Grenzadler (Orzeł graniczny)^[4]. Zgodnie ze swoimi przekonaniami zaciągnął się do korpusu ochotników Lützowa i poległ w boju 26 sierpnia 1813 w lesie w pobliżu wsi Rosenow; pochowany pod starym dębem we wsi Wöbbelin został uczczony pomnikiem żelaznym^[2].

Dziedzictwo[edytuj | edytuj kod]

Zbiorową edycję dzieł Körnera sporządził Streckfuss (4 tomy, Berlin, 1838; ostatnia edycja 1863). Spomiędzy wielu biografii Körnera wymieniane są: Erharda Körners Leben (Arnstadt, 1821); Hadermanna Theodor Körner (Berlin, 1848) i Broscha Das Grab zu Wöbbelin oder Körner und die Lützower (Schwerin, 1861)^[2].

Biografie i studia krytyczne poświęcone Körnerowi napisali: Bauer (Stuttgart, 1883), Rogge (Wittenberg, 1891), Kregenberg (Drezno, 1892), Jaden (Drezno, 1896), Peschel i Wildenow (Lipsk, 1898), Peschel (Drezno, 1901)^[2].

W rocznicę 100-lecia pobytu Körnera na Smreku w Górach Izerskich (15 sierpnia 1909) postawiono pamiątkowy pomnik – niemal 3-metrowy obelisk z kamienną płytą^[5].

W rocznicę 100-lecia przejazdu Körnera przez granicę w Lesie Trzebińskim pod Prudnikiem (1913) postanowiono pamiątkowy słup z orłem z blachy i tablicą z tekstem wiersza Der Grenzadler^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Christian Gottfried Körner (ur. 1756, zm. 1813) – pisarz zajmujący się tematyką prawną i estetyczną, a bardziej jeszcze znany ze stosunków z Schillerem.
↑ ^a ^b ^c ^d S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, XIX i pocz. XX wieku (może wymagać uaktualnienia).
↑ EdwardE. Białek EdwardE., DorotaD. Nowicka DorotaD., Szczęśliwy wędrowiec : Sudety w poezji niemieckiej, Wrocław: ATUT, 2019, s. 7-13, ISBN 978-83-7977-417-3, OCLC 1111754691 [dostęp 2021-08-11] .
↑ ^a ^b AndrzejA. Dereń AndrzejA., Tygodnik Prudnicki – Prusko-austriacki kamień graniczny z Lasu Trzebińskiego [online], tygodnikprudnicki.pl, 21 marca 2007 [dostęp 2020-12-20] .
↑ Crüger, Weihe des Theodor Körner-Gedenksteins, „Der Wanderer im Riesengebirge”, nr 11, 1909, s. 174 .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Dzieła Theodora Körnera w bibliotece Polona

[1] Christian Gottfried Körner (ur. 1756, zm. 1813) – pisarz zajmujący się tematyką prawną i estetyczną, a bardziej jeszcze znany ze stosunków z Schillerem.

[Orgelbrand-2] S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, XIX i pocz. XX wieku (może wymagać uaktualnienia).

[3] EdwardE. Białek EdwardE., DorotaD. Nowicka DorotaD., Szczęśliwy wędrowiec : Sudety w poezji niemieckiej, Wrocław: ATUT, 2019, s. 7-13, ISBN 978-83-7977-417-3, OCLC 1111754691 [dostęp 2021-08-11] .

[tygodnikprudnicki-4] AndrzejA. Dereń AndrzejA., Tygodnik Prudnicki – Prusko-austriacki kamień graniczny z Lasu Trzebińskiego [online], tygodnikprudnicki.pl, 21 marca 2007 [dostęp 2020-12-20] .

[5] Crüger, Weihe des Theodor Körner-Gedenksteins, „Der Wanderer im Riesengebirge”, nr 11, 1909, s. 174 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]