Thorgal
| |||
 Mural w Brukseli przedstawiający Thorgala i Aaricię (2014) | |||
| Scenariusz | Jean Van Hamme Yves Sente Xavier Dorison Yann | ||
| Rysunki | Grzegorz Rosiński Fred Vignaux | ||
| Kraj wydania | Belgia | ||
| Język | francuski | ||
| Data pierwszego wydania | 1977 | ||
| Wydawca | Le Lombard | ||
| Tematyka | fantasy | ||
| Tomów | 37 | ||
| Data pierwszego wydania polskiego | 1978 | ||
| |||
Thorgal – belgijska, francuskojęzyczna seria komiksowa z pogranicza gatunków fantasy, science fiction i dramatu historycznego, stworzona przez Grzegorza Rosińskiego, polskiego rysownika, oraz Jeana Van Hamme, belgijskiego scenarzystę. Rosiński jest autorem ilustracji do tomów 1–36, a Fred Vignaux do tomu 37. Van Hamme jest autorem scenariuszy do tomów 1–29, Yves Sente do tomów 30–34[1], Xavier Dorison do tomu 35.[2], a Yann do tomów 36. i 37.[3]
Wydania[edytuj | edytuj kod]
Wydania oryginalne[edytuj | edytuj kod]
Thorgal ukazuje się w oryginale po francusku nakładem belgijskiego wydawnictwa Le Lombard. Pomysł na cykl narodził się w 1976 roku, a pierwsza opowieść o Thorgalu, La Magicienne trahie (pol. Zdradzona czarodziejka), zaczęła ukazywać się w odcinkach w marcu 1977 roku na łamach belgijskiego magazynu „Tintin”. Od 1980 roku seria ukazuje się w formie indywidualnych albumów, choć przedpremierowo publikowana jest nadal w odcinkach w różnych czasopismach.
Wydania polskie[edytuj | edytuj kod]
W Polsce seria Thorgal zadebiutowała w latach 1978–1979 na łamach czasopisma komiksowego "Relax": opowieść wydana później w pierwszym tomie Zdradzona czarodziejka ukazała się wówczas w pięciu odcinkach w numerach 19–23 "Relaxu". Od 1988 roku Thorgal publikowany jest po polsku także w formie indywidualnych tomów. Thorgala po polsku wydawały: KAW, Orbita, Korona, a od 1994 roku serię publikuje Egmont Polska. W latach 2014–2015 wydawnictwo Hachette rozpowszechniło serię w dystrybucji kioskowej.
Wydania na świecie[edytuj | edytuj kod]
Oprócz wersji francusko- i polskojęzycznej Thorgal ukazał się w całości lub w kilku tomach m.in. po czesku, niderlandzku, angielsku, turecku, rosyjsku, koreańsku, włosku, hiszpańsku, duńsku, szwedzku, norwesku, niemiecku, portugalsku, bretońsku, arabsku, serbsku oraz grecku.
Serie poboczne[edytuj | edytuj kod]
W 2009 roku Grzegorz Rosiński zapowiedział, że powstaną poboczne serie, skupiające się na drugoplanowych postaciach ze świata Thorgala[4]. Jako pierwszy ukazał się album pt. Nie zapominam o niczym!, poświęcony Kriss de Valnor. Seria ukazywała się w latach 2010–2018 i liczy 8 tomów[5].
Kolejna seria poboczna opowiada o córce Thorgala, Louve. Scenarzystą tego cyklu został Yann, a rysownikiem Roman Surżenko[6]. Seria ukazywała się w latach 2011–2017 i liczy 7 tomów.
Trzecia seria poboczna poświęcona została młodości Thorgala[6]. Seria ukazuje się od 2013 roku i jest zaplanowana na 9 tomów[7].
Bohaterowie serii[edytuj | edytuj kod]
UWAGA. Poniższy tekst zdradza część elementów fabuły komiksu.
Głównym bohaterem serii jest Thorgal Aegirsson, który wychowuje się wśród wikingów, nie jest jednak jednym z nich. Thorgal jest bowiem „gwiezdnym dzieckiem” – jego rodzice nie mieszkali na Ziemi – i tylko przez przypadek trafia jako niemowlę do kraju wikingów. Oni też nadają mu imię – posłaniec Thora (Thorgal), boga piorunów i syn Aegira (Aegirsson), władcy wód – ponieważ niemowlę znaleziono na brzegu morza po potężnym sztormie.
Tytułowy bohater serii posiada dość szeroki wachlarz cech: m.in. fizyczną siłę, zręczność, intelekt i niebywałe szczęście. Charakterystyczna dla Thorgala jest niezłomna uczciwość i poszukiwanie swojego miejsca w świecie. Żadne jednak jego wyczyny nie wykraczają poza zwykłe fizyczne prawdopodobieństwo: Thorgal nie jest superbohaterem; nie jest również klasycznym wojownikiem. Natomiast losem jego i jego rodziny targają często nieprawdopodobne zdarzenia dziejące się nie tylko w Midgardzie – świecie ludzi, ale także w międzyświecie, w Asgardzie – świecie bogów oraz innych światach/wymiarach równoległych. Opowieść ta jest historią człowieka, który na skutek dramatycznych boskich wyroków nie może wieść spokojnego życia. Wyraźnie podkreślana przez autorów jest również jego wielka niechęć do jakichkolwiek form przemocy. Wyjątek stanowił okres kiedy Thorgal stracił pamięć i porzucony przez bogów na pastwę losu został omotany przez demoniczną Kriss de Valnor (motyw ten przewija się w tomach Niewidzialna forteca, Piętno wygnańców, Korona Ogotaia, Giganci). Za jej podszeptami został wówczas barbarzyńskim przywódcą piratów – Shaiganem Bezlitosnym.
Ukochaną (a później również żoną) Thorgala jest księżniczka wikingów Aaricia, z którą dorastał. Dwójka ich dzieci to: Jolan, chłopiec o zdolnościach telekinetycznych, które odziedziczył po przodkach i dziewczynka Louve, posiadająca dar porozumiewania się ze zwierzętami.
Postacią przewijającą się przez wiele odcinków cyklu (począwszy od Łuczników) jest Kriss de Valnor, okrutna i przebiegła łuczniczka, stanowiąca symbol zła i dość typowy przykład atrakcyjnej, ale niebezpiecznej femme fatale. Kriss jednocześnie kocha i nienawidzi Thorgala, udaje się jej podstępem uwieść go, rodzi też jego syna, Aniela. Po bohaterskiej śmierci Kriss (album Kriss de Valnor), Thorgal i Aaricia przejmują opiekę nad chłopcem, który ma się okazać wnukiem i potencjalnym wcieleniem Kahaniela de Valnor, ojca Kriss.
| Xargos (Tanatloc) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vilnia | Kahaniel de Valnor | Olgava | Varth (Ogotaj) | Haynee | Gandalf Szalony | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Manthor | Kriss de Valnor | Thorgal Aegirsson | Aaricia | Bjorn Gandalfson | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aniel de Valnor | Jolan | Louve | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lista tomów[8][edytuj | edytuj kod]
- Scenariusz: Jean Van Hamme (tomy 1–29), Yves Sente (tomy 30–34), Xavier Dorison (tom 35), Yann (tomy 36–37)
- Rysunki: Grzegorz Rosiński (tomy 1–36), Fred Vignaux (od tomu 37.)
| Tom | Tytuł i rok I wydania polskiego | Tytuł i rok I wydania wydania oryginalnego |
|---|---|---|
| 1 | Zdradzona czarodziejka (1988) | La Magicienne trahie (1980) |
| 2 | Wyspa wśród lodów (1988) | L’Île des mers gelées (1980) |
| 3 | Nad jeziorem bez dna (1989) | Les Trois Vieillards du pays d’Aran (1981) |
| 4 | Czarna galera (1990) | La galère noire (1982) |
| 5 | Ponad krainą cieni (1990) | Au-delà des ombres (1983) |
| 6 | Upadek Brek Zarith (1991) | La Chute de Brek-Zarith (1984) |
| 7 | Gwiezdne dziecko (1989) | L’Enfant des étoiles (1985) |
| 8 | Alinoe (1989) | Alinoë (1985) |
| 9 | Łucznicy (1989) | Les Archers (1985) |
| 10 | Kraina Qa (1989) | Le Pays Qâ (1986) |
| 11 | Oczy Tanatloca (1989) | Les Yeux de Tanatloc (1986) |
| 12 | Miasto zaginionego boga (1990) | La Cité du dieu perdu (1987) |
| 13 | Między ziemią a światłem (1990) | Entre Terre et lumière (1988) |
| 14 | Aaricia (1990) | Aaricia (1989) |
| 15 | Władca gór (1990) | Le mâitre des montagnes (1989) |
| 16 | Wilczyca (1990) | Louve (1990) |
| 17 | Strażniczka kluczy (1991) | La Gardienne des clés (1991) |
| 18 | Słoneczny miecz (1994) | L’Épée-soleil (1992) |
| 19 | Niewidzialna forteca (1995) | La Forteresse invisible (1993) |
| 20 | Piętno wygnańców (1999) | La Marque des bannis (1994) |
| 21 | Korona Ogotaia (1999) | La Couronne d’Ogotaï (1995) |
| 22 | Giganci (1999) | Géants (1996) |
| 23 | Klatka (2000) | La Cage (1997) |
| 24 | Arachnea (2000) | Arachnéa (1999) |
| 25 | Błękitna zaraza (2001) | Le Mal bleu (1999) |
| 26 | Królestwo pod piaskiem (2002) | Le Royaume sous le sable (2001) |
| 27 | Barbarzyńca (2003) | Le Barbare (2002) |
| 28 | Kriss de Valnor (2004) | Kriss de Valnor (2004) |
| 29 | Ofiara (2006) | Le Sacrifice (2006) |
| 30 | Ja, Jolan (2007) | Moi, Jolan (2007) |
| 31 | Tarcza Thora (2008) | Le Bouclier de Thor (2008) |
| 32 | Bitwa o Asgard (2010) | La Bataille d’Asgard (2010) |
| 33 | Statek miecz (2011) | Le Bateu-sabre (2011) |
| 34 | Kah-Aniel (2013) | Kah-Aniel (2013) |
| 35 | Szkarłatny ogień (2016) | Le Feu écarlate (2016)[9] |
| 36 | Aniel (2018) | Aniel (2018) |
| 37 | Pustelnik ze Skellingaru (2019) | L'Ermite de Skellingar (2019) |
| 38 | Selkie (2020) | La Selkie (2020) |
Seria poboczna Thorgal: Kriss de Valnor[10][edytuj | edytuj kod]
- Scenariusz: Yves Sente (tomy 1–5), Xavier Dorison (tomy 6–7), Mathieu Mariolle (tomy 7–8)
- Rysunki: Giulio de Vita (tomy 1–5), Roman Surżenko (tom 6.), Fred Vignaux (tomy 7–8)
| Tom | Tytuł i rok I wydania polskiego | Tytuł i rok I wydania oryginalnego |
|---|---|---|
| 1 | Nie zapominam o niczym! (2010) | Je n'oublie rien! (2010) |
| 2 | Wyrok walkirii (2012) | La Sentence des Walkyries (2012) |
| 3 | Czyn godny królowej (2012) | Digne d'une reine (2012) |
| 4 | Sojusze (2013) | Alliances (2013) |
| 5 | Czerwona jak Raheborg (2014) | Rouge comme le Raheborg (2014) |
| 6 | Wyspa zaginionych dzieci (2015) | L'Île des enfants perdus (2015) |
| 7 | Góra Czasu (2017) | La montagne du temps (2017) |
| 8 | Strażnik Sprawiedliwości (2018) | Le Maître de justice (2018) |
Seria poboczna Thorgal: Louve[11][edytuj | edytuj kod]
- Scenariusz: Yann
- Rysunki: Roman Surżenko
| Tom | Tytuł i rok I wydania polskiego | Tytuł i rok I wydania oryginalnego |
|---|---|---|
| 1 | Raissa (2011) | Raïssa (2011) |
| 2 | Dłoń boga Tyra (2012) | La Main coupée du dieu Thyr (2012) |
| 3 | Królestwo chaosu (2013) | Le Royaume du chaos (2013) |
| 4 | Crow (2014) | Crow (2014) |
| 5 | Skald (2015) | Skald (2015) |
| 6 | Królowa czarnych elfów (2016) | Le Reine des Alfes noirs (2016) |
| 7 | Nidhogg (2017) | Nidhogg (2017) |
Seria poboczna Thorgal: Młodzieńcze lata[12][edytuj | edytuj kod]
- Scenariusz: Yann
- Rysunki: Roman Surżenko
| Tom | Tytuł i rok I wydania polskiego | Tytuł i rok I wydania oryginalnego |
|---|---|---|
| 1 | Trzy siostry Minkelsönn (2013) | Les trois sœurs Minkelsönn (2013) |
| 2 | Oko Odyna (2014) | L'Œil d'Odin (2014) |
| 3 | Runa (2015) | Runa (2015) |
| 4 | Berserkowie (2016) | Berserkers (2016) |
| 5 | Slivia (2017) | Slive (2017) |
| 6 | Lodowy drakkar (2018) | Le Drakkar des glaces (2018) |
| 7 | Sinozęby (2019) | Le dent bleu (2019) |
| 8 | Bękarty (2020) | Les Deux Batards (2020)[13] |
Poza serią[edytuj | edytuj kod]
| Tom | Tytuł i rok I wydania polskiego | Tytuł i rok I wydania oryginalnego | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1 | Świat Thorgala (2014) | Aux Origines des mondes (2012) | Jest to albumowy zbiór wywiadów o powstawaniu pobocznych serii Thorgala,
przeprowadzonych przez Patricka Gaumera z Grzegorzem Rosińskim, Giuliem de Vitą, Yves’em Sente’em, Romanem Surżenką i Yannem Le Pennetier |
Powieści na podstawie serii komiksowej[edytuj | edytuj kod]
Francuskie wydawnictwo Éditions Milan wydało powieściowe adaptacje albumów Gwiezdne dziecko i Ponad krainą cieni, napisane przez Amélie Sarn i z okładkami namalowanymi przez Grzegorza Rosińskiego[14]. Polskie wydanie pierwszej z książek, zatytułowane Dziecko z gwiazd, ukazało się w 2011 nakładem Egmont Polska. Drugi tom, Wyprawa do krainy cieni, trafił do polskich księgarń rok później.
Słuchowisko[15][edytuj | edytuj kod]
Od 2014 roku na polskim rynku ukazuje się słuchowisko w formie audiobooka, realizowane na podstawie Thorgala:
- Thorgal: Zdradzona czarodziejka. Wyspa wśród lodów (wyd. 20 kwietnia 2014)
- Thorgal: Prawie raj. Trzech starców z krainy Aran (wyd. 3 października 2014)
Obsada i realizatorzy[edytuj | edytuj kod]
- Jacek Rozenek – Thorgal Aegirsson
- Maria Niklińska – Aaricia
- Agnieszka Więdłocha – Solveig
- Sonia Bohosiewicz – Slivia
- Mirosław Czyżykiewicz – Narrator
- Krzysztof Banaszyk – Bjørn Gandalfson
- Arkadiusz Jakubik – Gandalf Szalony
- Marcin Rumiński – Jorund Byk
- Tomasz Sobczak – Wódz Baaldów
- Robert Czebotar:
- Karzeł
- Sigurd
- Natalia Rybicka – Ingrid
- Julia Kamińska – Skadia
- Sylwia Nowiczewska – Ragnhilda
- Grzegorz Rosiński – Hierulf
- Jarosław Boberek – Jadawin
- Marieta Żukowska – Strażniczka Kluczy
- Mirosław Zbrojewicz – Karshan D’Urizen
- Miłogost Reczek – Volsung de Nichor
- Tomasz Baranowski
- Joanna Kudelska
- Agata Skórska
- Piotr „Makak” Szarłacki
- Wojciech Żołądkowicz
- Mariusz Bonaszewski
- Sebastian Cybulski
- Łukasz Talik
- Jan Janga-Tomaszewski
- Stanisław Elsner-Załuski
- Jacek Zawada
Koncepcja i produkcja: Sound Tropez
Reżyseria: Marcin Kardach
Adaptacja komiksu i dialogi polskie: Grzegorz Brudnik
Udźwiękowienie: Marcin Gontarz, Martyna Gromotka, Marcin Kardach, Ramez Nayyar, Radosław Ochnio
Miks: Krzysztof Podsiadło
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zmiana scenarzysty „Thorgala”.
- ↑ Xavier Dorison scenarzystą „Thorgala”.
- ↑ Js, THORGALVERSE: Nowy scenarzysta "Thorgala", THORGALVERSE, 27 grudnia 2017 [dostęp 2018-01-06].
- ↑ 20. Międzynarodowy Festiwal Komiksu i Gier – POLTERGEIST
- ↑ THORGALVERSE: Przyszłość "Światów Thorgala", thorgalverse.blogspot.com [dostęp 2017-11-27].
- ↑ a b Thorgalverse
- ↑ Stripspeciaalzaak.be > StripFacts, stripspeciaalzaak.be [dostęp 2018-11-12].
- ↑ Thorgal - komiks.gildia.pl - komiks, recenzje, newsy, galerie, konkursy, www.komiks.gildia.pl [dostęp 2019-12-16].
- ↑ THORGALVERSE: Tytuł nowego „Thorgala”, THORGALVERSE [dostęp 2015-12-15].
- ↑ Thorgal: Kriss de Valnor - komiks.gildia.pl - komiks, recenzje, newsy, galerie, konkursy, www.komiks.gildia.pl [dostęp 2019-12-16].
- ↑ Thorgal: Louve - komiks.gildia.pl - komiks, recenzje, newsy, galerie, konkursy, www.komiks.gildia.pl [dostęp 2019-12-16].
- ↑ Thorgal: Młodzieńcze lata - komiks.gildia.pl - komiks, recenzje, newsy, galerie, konkursy, www.komiks.gildia.pl [dostęp 2019-12-16].
- ↑ Js, THORGALVERSE: Tytuł ósmego albumu "Młodzieńczych lat", THORGALVERSE, 13 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-16].
- ↑ Thorgal – Tome 1 : L’enfant des étoiles – SARN Amélie – Thorgal – Catalogue Jeunesse
- ↑ Audioteka, Thorgal - Zdradzona Czarodziejka. Wyspa wśród lodów (Albumy 1 i 2) - Jean Van Hamme, Grzegorz Rosiński (audiobook), Audioteka.pl [dostęp 2019-12-16] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna, francuskojęzyczna strona poświęcona serii Thorgal
- Seria Thorgal na stronach polskiego wydawcy
- Thorgal – dziecko stanu wojennego