Tianeptyna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tianeptyna

Enancjomery tianeptyny
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C21H25ClN2O4S

Masa molowa

436,95 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

66981-73-5

PubChem

68870

DrugBank

DB09289

Tianeptynaorganiczny związek chemiczny, pochodna dibenzotiazepiny, mająca zastosowanie jako lek przeciwdepresyjny i przeciwlękowy. Wykazuje działanie neuroplastyczne[1].

Mechanizm działania leku[edytuj | edytuj kod]

Początkowo była klasyfikowana jako antydeprasant trójcykliczny, jednak ze względu na różnice w budowie chemicznej i unikatowy mechanizm działania została uznana za depresant atypowy[2]. Jest pełnym agonistą receptorów opioidowych mi[3] (a nie, jak pierwotnie uważano, transporterów serotoniny(inne języki)[4]) oraz nieistotnie klinicznie agonistą receptorów delta.

Lek pośrednio moduluje układ glutaminergiczny oraz wpływa na receptory NMDA i AMPA[5][6].

Tianeptyna blokuje ataki paniki przy podaniu 35% dwutlenku węgla[7]. Ma również pewne działanie przeciwdrgawkowe[8].

Siedmioletnie testy na grupie 25 tys. ochotników wykazały, że lek jest w pewnym stopniu efektywny na problemy z astmą, co jest spowodowane przeciwnym działaniem do antydepresantów działających na wychwyt zwrotny serotoniny – tianeptyna wpływa na wolną serotoninę w osoczu[9].

Lek również chroni przed chronicznym stresem, a nawet odwraca zmiany w hipokampie – mianowicie jego objętość i uszkodzenia neuronalne spowodowane długoletnim stresem[6].

Tianeptyna ma łagodne działanie i może być stosowana na lekkie objawy ADHD[10].

Farmakokinetyka i metabolizm[edytuj | edytuj kod]

Tianeptyna ma krótki okres półtrwania (2,5 godziny), nie wpływa na izoenzymy cytochromu P450. Metabolizuje się do związków MC5 oraz MC3.

MC5 charakteryzuje się działaniem bardzo zbliżonym do tianeptyny pod względem działania i potencji, lecz ma znacznie dłuższy okres półtrwania.

Wskazania[edytuj | edytuj kod]

Przeciwwskazania[edytuj | edytuj kod]

Leku nie należy podawać w połączeniu z inhibitorami MAO.

Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]

Występują rzadko i są słabo nasilone:

  • suchość w ustach
  • bóle brzucha
  • wymioty
  • zaparcie
  • senność
  • zawroty głowy
  • bezsenność

Dostępne preparaty[edytuj | edytuj kod]

  • Atinepte, Coaxil, Tianesal

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Iwona Patejuk-Mazurek, Tianeptyna – efekty neuroplastyczne a zastosowanie w specyficznych grupach pacjentów. Opisy przypadków, „Psychiatria”, 11 (4), 2014, s. 211–214 [dostęp 2022-11-13].
  2. Amber N. Edinoff i inni, Tianeptine, an Antidepressant with Opioid Agonist Effects: Pharmacology and Abuse Potential, a Narrative Review, „Pain and Therapy”, 12 (5), 2023, s. 1121–1134, DOI10.1007/s40122-023-00539-5, PMID37453966, PMCIDPMC10444703 [dostęp 2024-02-08] (ang.).
  3. Benjamin Adam Samuels i inni, The Behavioral Effects of the Antidepressant Tianeptine Require the Mu-Opioid Receptor, „Neuropsychopharmacology”, 42 (10), 2017, s. 2052–2063, DOI10.1038/npp.2017.60, PMID28303899, PMCIDPMC5561344 [dostęp 2024-02-08] (ang.).
  4. Kirsten E. Smith i inni, When an obscurity becomes trend: social-media descriptions of tianeptine use and associated atypical drug use, „The American Journal of Drug and Alcohol Abuse”, 47 (4), 2021, s. 455–466, DOI10.1080/00952990.2021.1904408, PMID33909525, PMCIDPMC8380661 [dostęp 2024-02-08] (ang.).
  5. Piotr Wlaź i inni, NMDA and AMPA receptors are involved in the antidepressant-like activity of tianeptine in the forced swim test in mice, „Pharmacological reports: PR”, 63 (6), 2011, s. 1526–1532, DOI10.1016/s1734-1140(11)70716-2, ISSN 1734-1140, PMID22358100 [dostęp 2022-03-11] (ang.).
  6. a b Bruce S. McEwen i inni, The neurobiological properties of Tianeptine (Stablon): from monoamine hypothesis to glutamatergic modulation, „Molecular psychiatry”, 15 (3), 2010, s. 237–249, DOI10.1038/mp.2009.80, ISSN 1359-4184, PMID19704408, PMCIDPMC2902200 [dostęp 2022-03-11] (ang.).
  7. Koen Schruers, Eric Griez, The effects of tianeptine or paroxetine on 35% CO2 provoked panic in panic disorder, „Journal of Psychopharmacology”, 18 (4), 2004, s. 553–558, DOI10.1177/0269881104047283, PMID15582922 [dostęp 2022-11-13] (ang.).
  8. Kh Reeta, Pankaj Prabhakar, Yogendra K. Gupta, Anticonvulsant activity of the antidepressant drug, tianeptine, against pentylenetetrazole-induced seizures mitigates cognitive impairment in rats, „Behavioural Pharmacology”, 27 (7), 2016, s. 623–632, DOI10.1097/FBP.0000000000000257, PMID27561095 [dostęp 2022-11-13] (ang.).
  9. F. Lechin, B. van der Dijs, A.E. Lechin, Treatment of bronchial asthma with tianeptine, „Methods and Findings in Experimental and Clinical Pharmacology”, 26 (9), 2004, s. 697–701, DOI10.1358/mf.2004.26.9.872567, PMID15632955 (ang.).
  10. Helmut Niederhofer, Tianeptine as a slightly effective therapeutic option for attention-deficit hyperactivity disorder, „Neuropsychobiology”, 49 (3), 2004, s. 130–133, DOI10.1159/000076721, PMID15034228 (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Małgorzata Rzewuska: Leczenie zaburzeń psychicznych. Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 2006. ISBN 83-200-3354-3.