Tirthankara
Wygląd
Wyznawcy dżinizmu czczą 24 ubóstwianych Tirthanakara (Tirthakara, rzadziej Tirthankara, niegdyś spolszczanych jako tirthankarów, sanskr. „budowniczych mostów” – prowadzących do nirwany) – nauczycieli głoszących zasady ich religii. W sztuce indyjskiej wyobrażani są jako:
- — mężczyźni siedzący w pozie medytacyjnej (ręce złożone na nogach, dłonie zwrócone do góry)
- — stojący z opuszczonymi rękami – najczęściej całkowicie nadzy.
Mają na piersiach znak śriwatsa, parasol nad głowami, z tyłu drzewo oświecenia i nimb wokół głowy. Rozróżnić ich można jedynie po symbolicznych atrybutach lub otaczających postaciach.
23 uważa się za mitycznych:
- 1. Adinatha (Riszabhadewa) - przedstawiany w kolorze żółtym, symbolizuje go byk,
- 2. Adżinatha - złoty, słoń,
- 3. Sambhawanatha - koń,
- 4. Abhinandana - złoty, małpa,
- 5. Sumatinatha - złoty lub żółty, ptak lub koło,
- 6. Padmaprabha - czerwony kwiat lotosu,
- 7. Suparswanatha - zielony, swastyka lub siedmiogłowa kobra,
- 8. Czandraprabha - biały, sierp księżyca,
- 9. Puszpadanta (Suwidhana) - biały, krokodyl lub krab,
- 10. Sithalanatha - żółty lub złoty, swastyka lub liść drzewa pippal,
- 11. Śrejamśanatha - żółty lub złoty, orzeł, daniel lub nosorożec,
- 12. Wasupudżja - czerwony, bawół indyjski,
- 13. Wimalanatha -złoty lub żółty, dzik,
- 14. Ananatanatha - złoty, sokół lub niedźwiedź,
- 15. Dharmanatha - żółty, błyskawica,
- 16. Śantinatha - złoty lub żółty, daniel lub żółw,
- 17. Kunthanatha - złoty, koza,
- 18. Arthanatha - złoty lub żółty, ryba,
- 19. Mallinatha (według swetambarów kobieta) - niebieska lub złota, dzban na wodę,
- 20. Munisuwrata - ciemny, żółw,
- 21. Naminatha - złoty, niebieski lotos,
- 22. Neminatha (Arisztanemi) - czerwony lub ciemny, muszla,
- 23. Parśwa (VIII–VII w p.n.e.), półlegendarny, uważany za twórcę religii dżinizmu - ciemnoniebieski, wąż lub siedmiogłowa kobra.
ostatni – historyczny:
- 24. Tirthakara (złoty lub żółty, lew) - Dżina, właśc. Wardhamana Mahawira (ok. VI–V w p.n.e.).