Tonatia
| Tonatia | |||
| J.E. Gray, 1827[1] | |||
 T. bakeri | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
tonatia | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Vampyrus bidens Spix, 1823 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Tonatia[8] (Tonatia) – rodzaj ssaków z podrodziny liścionosów (Phyllostominae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące od Meksyku do Ameryki Południowej[9][10][11].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 57–88 mm, długość ogona 13–20 mm, długość ucha 22–35 mm, długość tylnej stopy 12–18 mm, długość przedramienia 48,8–60 mm; masa ciała 23–34 g[10][12].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1827 roku angielski zoolog John Edward Gray w rozdziale dotyczącym rodzaju Vampyrus opublikowanego w publikacji pod redakcją brytyjskiego przyrodnika Edwarda Griffitha o tytule Królestwo zwierząt: uporządkowane zgodnie ze swoją organizacją[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) tonatia ptaszkożerna (T. bidens).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Tonatia (Tonakia): etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej[13].
- Phyllostoma: gr. φυλλον phullon ‘liść’; στομα stoma, στοματος stomatos ‘usta’[14]. Gatunek typowy: Gray wymienił pięć gatunków – Vespertilio soricinus Pallas, 1766, Phyllostoma elongatum É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810, Vespertilio hastatus Pallas, 1767, Phyllostoma childreni J.E. Gray, 1838 (= Vampyrus bidens Spix, 1823) i Phyllostoma fuliginosum J.E. Gray, 1838 (nomen dubium) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Phyllostoma childreni J.E. Gray, 1838 (= Vampyrus bidens Spix, 1823).
- Tylostoma (Tylostomum): gr. τυλος tulos ‘guzek, wypukłość’; στομα stoma, στοματος stomatos ‘usta’[15]. Gatunek typowy: Gervais wymienił dwa gatunki – Phyllostoma crenulata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803 i Vampyrus bidens Spix, 1823 – z których gatunkiem typowym (późniejsze oznaczenie)[15] jest Vampyrus bidens Spix, 1823[15].
- Anthorhina (Anthorina): gr. ανθος anthos ‘kwiat’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’[6].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[16][12][9][8]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[8] | Podgatunki[10][9][12] | Rozmieszczenie geograficzne[10][9][12][17] | Podstawowe wymiary[10][12][g] | Status IUCN[18] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tonatia bidens | (Spix, 1823) | tonatia ptaszkożerna | gatunek monotypowy | wschodnia Brazylia, wschodnia Boliwia, Paragwaj i północna Argentyna | DC: 6,9–8,1 cm DO: 1,6–1,9 cm DP: 4,8–5,9 cm MC: 27–34 g |
DD | |
 |
Tonatia bakeri | S.L. Williams, Willig & F.A. Reid, 1995 | gatunek monotypowy | skrajnie południowo-wschodni Meksyk (las Lacandon w stanie Chiapas) na południe do północnej Kolumbii, północno-zachodniego Ekwadoru i północno-zachodniej Wenezueli (na północ od Cordillera de Mérida) | DC: około 6,9 cm DO: 0,8–2,1 cm DP: 5,7–6,3 cm MC: brak danych |
NE | |
.jpg) |
Tonatia maresi | S.L. Williams, Willig & F.A. Reid, 1995 | gatunek monotypowy | Wenezuela (na wschód i południe od Cordillera de Mérida), Trynidad i Tobago (Trynidad), region Gujana, wschodnia Kolumbia, Ekwador, Peru, Boliwia oraz północna i wschodnia Brazylia | DC: około 7,5 cm DO: 0,4–2,5 cm DP: 5,3–6 cm MC: brak danych |
NE | |
| Tonatia saurophila | Koopman & E.E. Williams, 1951 | tonatia gadolubna | gatunek monotypowy | endemit Jamajki: znany z jaskiń Wallingford Roadside (miejsce typowe) i Dairy[h] | DC: brak danych DO: brak danych DP: brak danych MC: brak danych |
NE |
Kategorie IUCN: DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Młodszy homonim Phyllostoma G. Cuiver, 1800 (Phyllostomidae).
- ↑ Młodszy homonim Tylostoma D. Sharpe, 1849 (Mollusca).
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Tylostoma Gervais, 1855.
- ↑ Nowa nazwa dla Tylostoma P. Gervais, 1855.
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Anthorhina Lydekker, 1891.
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Tonatia J.E. Gray, 1827
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała
- ↑ Znany jedynie ze szczątków subfosylnych, zebranych w latach 1919–1920. Brak współczesnych zapisów, ale sądząc po stanie szczątków subfosylnych, gatunek ten prawdopodobnie przetrwał do stosunkowo niedawnych czasów lub może nadal istnieć[17].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b J.E. Gray: IX. Vampyrus (footnote). W: E. Griffith: The animal kingdom: arranged in conformity with its organization. Cz. 5. London: Printed for G.B. Whittaker, 1827, s. 71. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. A Revision of the Genera of Bats (Vespertilionidæ), and the Description of some new Genera and Species. „Magazine of Zoology and Botany”. 2, s. 487, 1838. (ang.).
- ↑ P. Gervais: Expédition dans les parties centrales de l’Amérique du Sud: de Rio de Janeiro à Lima, et de Lima au Para. T. 1: Mammifères. Paris: Chez P. Bertrand, 1855, s. 49. (fr.).
- ↑ A. von Pelzeln. Brasilische Säugethiere. Resultate von Johann Natterer’s Reisen in den Jahren 1817 bis 1835. „Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Wien”. 33, s. 31, 1883. (niem.).
- ↑ R. Lydekker: The Order Chiroptera. W: W.H. Flower & R. Lydekker: An introduction to the study of mammals living and extinct. London: A. and C. Black, 1891, s. 674. (ang.).
- ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 108.
- ↑ C.F. Ascorra, D.L. Gorchov & F. Cornejo. Observaciones en aves y murciélagos relacionadas con la dispersion de semillas en el valle Palcazu, Selva Central del Perú. „Boletín de Lima”. 62, s. 537, 1989. (hiszp.).
- ↑ a b c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 105. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 166. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d e S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 505–506. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tonatia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-11]. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 497. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 682.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 536.
- ↑ a b c Palmer 1904 ↓, s. 698.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).
- ↑ a b Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 708. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Tonatia – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).