Torysa (rzeka)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Torysa
Ilustracja
Torysa w Preszowie
Kontynent

Europa

Państwo

 Słowacja

Rzeka
Długość 129 km
Powierzchnia zlewni

1349 km²

Średni przepływ

8,2 m³/s przy ujściu

Źródło
Miejsce południowo-wschodnie stoki masywu Javoriny w Górach Lewockich, niedaleko wsi Torysky
Wysokość

1100

Ujście
Recypient Hornad
Miejsce

w obrębie Kotliny Koszyckiej

Współrzędne

48°38′28″N 21°21′30″E/48,641111 21,358333

Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, po prawej znajduje się punkt z opisem „ujście”

Torysa – rzeka w środkowej Słowacji, w dorzeczu Dunaju. Długość wynosi 129 km, powierzchnia zlewni – 1349 km², średni roczny przepływ u ujścia – 8,2 m³/s, maksymalny zanotowany przepływ – 380 m³/s.

Torysa ma źródła na wysokości ok. 1100 m n.p.m.[1] południowo-wschodnich stokach masywu Javoriny w Górach Lewockich, niedaleko wsi Torysky. Stamtąd płynie na wschód przez Wyżynę Szaryską. Przed Lipanami skręca na południowy wschód. Od tego miejsca płynie szeroką doliną, która oddziela pasmo Bachurenia od Gór Czerchowskich i Gór Slańskich. Tu przepływa przez miasta Sabinov i Veľký Šariš. Tuż poniżej tego drugiego wąskim, krótkim przełomem wpływa na teren Kotliny Koszyckiej i dociera do Preszowa, gdzie skręca na południe i przyjmuje swój największy dopływ – Sekčov. Poniżej ujścia Sekčova średni przepływ Torysy wynosi 7,4 m³/s.[1] Od miasta Drienov płynie równolegle do Hornadu – kilka kilometrów na wschód. Omija Koszyce od wschodu i uchodzi do Hornadu w obrębie Kotliny Koszyckiej, koło wsi Nižná Hutka, kilka kilometrów przed granicą z Węgrami.

Główne dopływy[2]:

Znaczenie komunikacyjne[edytuj | edytuj kod]

Dolina Torysy od prawieków stanowi korytarz komunikacyjny między terenami północy i południa dzisiejszej Słowacji. Na szerokich terasach rzeki między Lipanami a Preszowem znajdują się liczne stanowiska archeologiczne prehistorycznego osadnictwa[3]. Obecnie od Lipian do ujścia (i dalej) biegnie nią droga (do Preszowa droga krajowa, od Preszowa autostrada (D1) i droga międzynarodowa E50) oraz linia kolejowa Nowy Sącz – Preszów – Koszyce – Miskolc.

Turystyka wodna[edytuj | edytuj kod]

Torysa jest spławna dla kajaków, canoe i innych małych jednostek na długości 91 km. Z tego w górnym biegu, na długości 48,5 km, od Lipian po Kendice (poniżej Preszowa) tylko przy wyższych stanach wody. Spadek rzeki na tym odcinku wynosi 4,1‰.[4]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Ďurček Jozef: Čergov. Branisko. Turistický sprievodca ČSFR. Bratislava: Šport, slovenské telovýchovné vydavatel’stvo, 1991. ISBN 80-7096-146-5, s. 15
  2. Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2017-06-05].
  3. Ďurček Jozef: Čergov. Branisko. Turistický sprievodca..., s. 211;
  4. Ďurček Jozef: Čergov. Branisko. Turistický sprievodca..., s. 114;