Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Będzinie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Będzinie

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Będzinie – powstało w 1905 roku, jako jedno z pierwszych w zaborze rosyjskim gniazd Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Organizacja założona została w 1905 roku w Będzinie w Zagłębiu Dąbrowskim i była w latach 1905–1907 na tym terenie jednym z 15 powstałych gniazd sokolich[2]. Siedzibą polskiego ruchu gimnastycznego w całym Królestwie Polskim był Sosnowiec. Sokół będziński miał swój plac do ćwiczeń przy ul. Sączewskiego na wprost obecnej siedziby Starostwa powiatowego. Początkowo członkowie skupieni w organizacji odcinali się od ruchu wojskowo-niepodległościowego, skupiając się głównie na sporcie i pracy oświatowej wśród młodzieży. Organizacje sokolskie w zaborze rosyjskim początkowo działały nielegalnie i starały się o legalizację tej działalności.

Rosyjskie władze zaborcze były jednak niechętne polskim organizacjom społecznym[3]. W ramach represji, które nastąpiły po stłumieniu przez carskie władze rewolucji 1905 roku, działalności Sokoła w Królestwie Polskim całkowicie zakazano w 1906 roku specjalnym zarządzeniem władz rosyjskich sygnowanym przez gubernatora Gieorgija Skałona[4]. „Sokół” przeszedł do konspiracji i w utajnionej formie przetrwał w Zagłębiu do wybuchu I wojny światowej[5]. Po wybuchu wojny jego struktury organizacyjne zostały ujawnione, a członkowie masowo zasilili szeregi nowo powstających oddziałów Wojska Polskiego[6]. Organizacja zakończyła swoje funkcjonowanie na terenie Będzina w 1939 roku w związku z wybuchem II wojny światowej[7].

W czasie okupacji Polski wszyscy członkowie organizacji byli prześladowani przez III Rzeszę. Po jej zakończeniu próby reaktywacji zakończyły się niepowodzeniem w wyniku zakazu legalnej działalności przez PZPR. Zadecydowały o tym m.in. niepodległościowy charakter oraz przeważające wśród członków organizacji sympatie endeckie. Jego członkowie byli prześladowani przez komunistyczne władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Mirosław Ponczek: Rozwój kultury fizycznej w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1864-1939. Katowice: Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, 1992, s. 52-58.
  2. ↑ Mirosław Ponczek: „Geneza i rozwój Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zagłębiu Dąbrowskim 1905-1935”. Katowice: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego, 1990.
  3. ↑ Bolesław Ciepiela: Organizacje niepodległościowe w Zagłębiu Dąbrowskim. Sosnowiec: Progress, 2006. ISBN 83-87543-77-2.
  4. ↑ Andrzej Bogusz, Sokolstwo łódzkie 1905–1995, Łódź: [Muzeum Historii Miasta Łodzi], 1995, s. 8, ISBN 83-901851-5-6, OCLC 749533307.
  5. ↑ M. Janeczek, E. Pietrzyk, Z. Matuszczyk: Republika Sławkowska 1905 r. Sławków: 2005, s. 15-16.
  6. ↑ S. A. Radek, Mirosław Ponczek. Działalność organizacji paramilitarnych i sportowych w Zagłębiu Dąbrowskim w okresie I wojny światowej. „„Przegląd Historyczno-Wojskowy””, s. 74-75, 2000. (pol.). 
  7. ↑ Zbigniew Matuszczyk: Działalność niepodległościowa w Zagłębiu Dąbrowskim przed I wojną światową. 2001. s. 1-10. [dostęp 2014-05-09]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Bolesław Ciepiela, „Organizacje niepodległościowe w Zagłębiu Dąbrowskim”, Progress, Sosnowiec, 2006, ISBN 83-87543-77-2.
  • Mirosław Ponczek, „Rozwój kultury fizycznej w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1864-1939”, Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katowice 1992.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Towarzystwo_Gimnastyczne_„Sokół”_w_Będzinie&oldid=68105098”