Oparzeniec jadowity
Wygląd
(Przekierowano z Toxicodendron pubescens)
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
oparzeniec jadowity | ||
Nazwa systematyczna | |||
Toxicodendron pubescens Mill. Gard. dict. ed. 8: Toxicodendron no. 2. 1768 | |||
Synonimy | |||
|
Oparzeniec jadowity[4], sumak jadowity[5] (Toxicodendron pubescens) – gatunek rośliny z rodziny nanerczowatych. Występuje w południowo-wschodnich rejonach Stanów Zjednoczonych[3]. Dawniej używana polska nazwa zwyczajowa jest wynikiem zaliczania tego gatunku do początków XXI wieku do rodzaju sumak Rhus. Roślina silnie parząca (w Stanach Zjednoczonych powoduje kilkaset tysięcy oparzeń rocznie)[4]. W Polsce zarejestrowany jako roślina zdziczała nad Odrą k. Nowej Soli[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Krzew do 1 m wysokości z pędami łukowato wzniesionymi i ścielącymi się[4] oraz z podziemnymi rozłogami[5]. Szeroko się rozrasta[4].
- Liście
- Trójlistkowe o szerokojajowatych i zaostrzonych listkach[5], osiągających do 10 cm długości i osadzonych na ogonkach (boczne listki na krótkich, szczytowy na długim). Blaszki są skórzaste z wierzchu błyszczące, spodem owłosione, na brzegu nieregularnie karbowane do wrębnych. Barwa jesienna od koloru żółtego do intensywnie czerwonego[4].
- Kwiaty
- Zebrane w silnie owłosione[5], luźne wiechy osiągające do 5 cm długości[4]. Poszczególne kwiaty są drobne i zielonkawobiałe[4].
- Owoc
- Pestkowiec, białe z żółtawym lub zielonkawym odcieniem, o średnicy 0,5 cm[4].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Roślina ozdobna i lecznicza. Sok niebezpieczny, powodujący bolesne oparzenia[5]. Indianie pozyskiwali z tej rośliny czarny barwnik[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
- ↑ a b c d e f g h i Włodzimierz Seneta , Jakub Dolatowski , Jerzy Zieliński , Dendrologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2023, s. 527–528, ISBN 978-83-01-22018-1 .
- ↑ a b c d e Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Państwowe Wydawnictwo Robotnicze i Leśne. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 309. ISBN 83-7079-778-4.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- EoL: 392744
- Flora of North America: 242417358
- GBIF: 3190629
- identyfikator iNaturalist: 52083
- IPNI: 71768-1
- ITIS: 505545
- NCBI: 690247
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2435031
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:255764-2
- identyfikator Tropicos: 50141441
- USDA PLANTS: TOPU2
- CoL: 57LHL