Traktat brytyjsko-radziecki (1942)

Traktat brytyjsko-radziecki
Data	26 maja 1942
Miejsce	Londyn
Wynik	sojusz brytyjsko-radziecki
Przyczyna	atak Niemiec na ZSRR
Strony traktatu
Wielka Brytania	ZSRR
Przywódcy
Anthony Eden	Wiaczesław Mołotow

Traktat brytyjsko-radziecki (Dwudziestoletnia Dwustronna Umowa o Pomocy Pomiędzy Zjednoczonym Królestwem i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich) – militarny i polityczny traktat sojuszniczy zawarty pomiędzy Wielką Brytanią i ZSRR w czasie II wojny światowej, 26 maja 1942 roku w Londynie, przez brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Anthony’ego Edena i jego sowieckiego odpowiednika, Wiaczesława Mołotowa. Wedle wstępu zamiarem stron była ścisła współpraca na zasadach Karty Atlantyckiej.

Układ obowiązywał strony do wzajemnej pomocy w prowadzeniu wojny (art. 1) zakazując samodzielnych rokowań z rządem III Rzeszy bądź innym rządem niemieckim, jaki mógłby powstać przed podpisaniem bezwarunkowej kapitulacji Niemiec (art. 2). Obie strony ogłaszały zamiar zjednoczenia z innymi podobnie myślącymi państwami w celu zachowania pokoju i przeciwdziałania agresji w okresie powojennym (art. 3) oraz pomoc zbrojną w razie konieczności (art. 4)^[1]. Art. 5 zobowiązywał strony do współdziałania w ramach Narodów Zjednoczonych przy zachowaniu nie dążenia do zysków terytorialnych i nieingerencji w wewnętrzne sprawy innych państw. Art. 6 zobowiązywał strony do wzajemnej pomocy gospodarczej po wojnie. Art. 7 zabraniał przystępowania do sojuszu skierowanego przeciw drugiej stronie. Art. 8 do nabrania siły wymagał wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, co nastąpiło 4 lipca 1942 r. Oznaczało to zastąpienie dotychczasowego układu z 12 lipca 1941 r.^[2]

Strona brytyjska pod wpływem interwencji przedstawicieli Stanów Zjednoczonych odmówiła uznania zachodnich granic ZSRR z 1941 r. na co początkowo nalegała strona druga.

Art. 1 i 2 obowiązywały do czasu przywrócenia pokoju między stronami układu a Niemcami i ich sojusznikami w Europie. Pozostałe obowiązywać miały przez 20 lat, z możliwością wypowiedzenia z rocznym wyprzedzeniem.

Układ spisano językach autentycznych angielskim i rosyjskim. Zarejestrowany został w Sekretariacie Ligi Narodów 21 października 1942 r.^[3]

7 maja 1955 roku ZSRR wypowiedział układ w odpowiedzi na układy paryskie oznaczające wejście RFN do NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej, uznając to za naruszenie zakazu z art. 7^[4].

Przypisy

↑ Rozwiązania takie stosowano także w innych ówczesnych układach, co uwzględniła Karta ONZ w art. 53 i art. 107.
↑ LNTSer 54; 204 LNTS 277
↑ LNTSer 7; 204 LNTS 353
↑ Указ от 7 мая 1955 г. об аннулировании Англо-Советского Договора от 26 мая 1942 г. Równocześnie z tym samym uzasadnieniem ZSRR wypowiedział mający zbliżoną treść układ z Francją z 10 grudnia 1944 r. (Указ от 7 мая 1955 г. об аннулировании Франко-Советского Договора от 10 декабря 1944 г.). Wielka Brytania i Francja zawierając Traktat z Dunkierki zaznaczyły we wstępie, że uwzględniają Traktaty sojuszu i wzajemnej pomocy, które odpowiednio zawarły ze ZSRR.

Linki zewnętrzne

[1] Rozwiązania takie stosowano także w innych ówczesnych układach, co uwzględniła Karta ONZ w art. 53 i art. 107.

[2] LNTSer 54; 204 LNTS 277

[3] LNTSer 7; 204 LNTS 353

[4] Указ от 7 мая 1955 г. об аннулировании Англо-Советского Договора от 26 мая 1942 г. Równocześnie z tym samym uzasadnieniem ZSRR wypowiedział mający zbliżoną treść układ z Francją z 10 grudnia 1944 r. (Указ от 7 мая 1955 г. об аннулировании Франко-Советского Договора от 10 декабря 1944 г.). Wielka Brytania i Francja zawierając Traktat z Dunkierki zaznaczyły we wstępie, że uwzględniają Traktaty sojuszu i wzajemnej pomocy, które odpowiednio zawarły ze ZSRR.

[1]

[2]

[3]

[4]