Traktat z Maastricht
![]() |
Ten artykuł od 2021-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Traktat z Maastricht, oficjalnie Traktat o Unii Europejskiej (fr. Traité sur l'Union européenne, ang. Treaty on European Union), TUE – umowa międzynarodowa parafowana 11 grudnia 1991, podpisana 7 lutego 1992 w Maastricht w Holandii.
TUE wszedł w życie 1 listopada 1993 roku po przeprowadzonych referendach w 12 krajach członkowskich. Został zmieniony postanowieniami umów z Amsterdamu, Nicei i Lizbony.
Główne cele i postanowienia[edytuj | edytuj kod]
- umocnienie spójności gospodarczej i społecznej (kohezji)
- utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej
- wprowadzenie wspólnej waluty euro od 1 stycznia 1999 roku
- określenie kryteriów konwergencji
- potwierdzenie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej
- prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej
- prowadzenie wspólnej polityki bezpieczeństwa
- wzmocnienie ochrony praw człowieka i swobód obywatelskich
- wzmocnienie ochrony interesów obywateli państw członkowskich
- ustanowienie obywatelstwa Unii Europejskiej
- rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości
- rozwój współpracy w dziedzinie spraw wewnętrznych.
Traktat ustanowił Unię Europejską (UE) opartą na 3 filarach:
- Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali i Euratom
- wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB)
- współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych.
Traktat był rezultatem kompromisu pomiędzy zwolennikami integracji ponadnarodowej i międzynarodowej. Dlatego też status podmiotu w prawie międzynarodowym nie został przyznany II i III filarowi (wspólnoty europejskie posiadały go na mocy postanowień wcześniejszych traktatów). I filar został oparty na działaniach ponadnarodowych (instytucje WE są w stanie ingerować w wewnętrzne porządki prawne państw członków), natomiast filary II i III opierają się na klasycznej współpracy międzyrządowej.
Ponadto traktat zawierał postanowienia dotyczące realizacji Unii Gospodarczej i Walutowej.
Ustalono też nowe ramy instytucjonalne UE: Radę Europejską, Radę Unii Europejskiej (dawniej: Rada Ministrów), Komisję Europejską (dawniej: Komisja Wspólnot Europejskich), Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości i Europejski Trybunał Obrachunkowy, które pozostały trybunałami wspólnot europejskich. Powołano też nowy organ opiniodawczo-doradczy o nazwie Komitet Regionów, obok istniejącego już Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.
Struktura[edytuj | edytuj kod]
Wersja obowiązująca zawiera preambułę oraz 55 artykułów zgrupowanych w sześciu tytułach.
- Tytuł I Postanowienia wspólne (art. 1–8);
- Tytuł II Postanowienia o zasadach demokratycznych (art. 9–12);
- Tytuł III Postanowienia o instytucjach (art. 13–19);
- Tytuł IV Postanowienia o wzmocnionej współpracy (art. 20);
- Tytuł V Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii i postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (art. 21–46);
- Tytuł VI Postanowienia końcowe (art. 47–55).
Daty i formy zatwierdzenia traktatu[edytuj | edytuj kod]
Lp. | Państwo | Podmiot zatwierdzający: | Data przyjęcia traktatu: |
---|---|---|---|
1. | ![]() |
referendum | 12 czerwca 1994 |
2. | ![]() |
parlament | 4 listopada 1992 |
3. | ![]() |
referendum | 18 maja 1993 |
4. | ![]() |
referendum | 16 października 1994 |
5. | ![]() |
referendum | 20 września 1992 |
6. | ![]() |
parlament | 31 lipca 1992 |
7. | ![]() |
parlament | 25 listopada 1992 |
8. | ![]() |
parlament | 12 listopada 1992 |
9. | ![]() |
parlament | 17 czerwca 1992 |
referendum | 4 listopada 1992 | ||
10. | ![]() |
parlament | 2 lipca 1992 |
11. | ![]() |
parlament | 2 grudnia 1992 |
12. | ![]() |
parlament | 10 grudnia 1992 |
13. | ![]() |
referendum | 13 listopada 1994 |
14. | ![]() |
parlament | 2 sierpnia 1993 |
15. | ![]() |
parlament | 29 października 1992 |
Norwegia – Norwegowie w referendum z dnia 28 listopada 1994 odrzucili traktat o przystąpieniu do UE.