Transport kolejowy w Czechach
Transport kolejowy w Czechach – system transportu kolejowego działający na terenie Republiki Czeskiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki kolei na terenie Czech sięgają pierwszej połowy XIX w., kiedy na tym terenie władze sprawowały Austro-Węgry. W 1832 r. otwarto pierwszą w Europie linię kolei konnej, łączącą Czeskie Budziejowice z Linzem. W 1839 r. uruchomiono natomiast pierwszą linię z trakcją parową na tych terenach – Kolej Północną łączącą Wiedeń z Brzecławiem i później dalej z Krakowem[1].
W 1919 r., rok po utworzeniu niepodległej Czechosłowacji, powstały Czechosłowackie Koleje Państwowe. Przejęły one 3424 lokomotywy i całą sieć kolejową na terenie Czechosłowacji. Sieć była jednak mocno zróżnicowana – zachód kraju, skomunikowany z Wiedniem i Budapesztem, miał dużo bardziej rozwiniętą sieć kolejową niż wschód[2].
Od 1939 do 1945 r. kolej na terenie Protektoratu Czech i Moraw została wcielona w sieć Deutsche Reichsbahn. Po wojnie ponownie wróciła do reaktywowanych kolei czechosłowackich, w których rękach pozostała aż do rozpadu Czechosłowacji w 1993 r. Od tego czasu państwowym przewoźnikiem kolejowym w Czechach są České dráhy, natomiast sieć na Słowacji przejęły Železnice Slovenskej republiky[3].
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
Największym zarządcą infrastruktury kolejowej na terenie Czech jest państwowe przedsiębiorstwo Správa železniční dopravní cesty. Według stanu na 2017 r. na terenie Czech było 9408 km linii kolejowych, z czego 1970 km dwu- lub wielotorowych, a 3218 km zelektryfikowanych. Większość sieci kolejowej była normalnotorowa (rozstaw szyn 1435 mm). W Czechach obowiązują dwa systemy napięcia: 3 kV DC w północno-wschodniej części kraju i 25 kV 50 Hz AC w części południowo-zachodniej. W Czechach głównym systemem bezpieczeństwa jest Liniový Systém (LS), zastępowany stopniowo na głównych liniach kolejowych przez ETCS stopnia 2[4][5][6].
Przewozy[edytuj | edytuj kod]
Przewozy towarowe[edytuj | edytuj kod]
Największym przewoźnikiem towarowym na terenie Czech jest spółka ČD Cargo należąca do kolei państwowych. Ponadto na rynku czeskim działają m.in. przedsiębiorstwa AWT, BF Logistics, Railway Capital, Unipetrol Doprava, a także przewoźnicy zagraniczni. W 2017 r. miała ona udział w rynku wynoszący 68,5%. W tym roku łączna praca przewozowa przez wszystkich przewoźników wyniosła 15 843 mln tkm[7][8][9].
Przewozy pasażerskie[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Za transport dalekobieżny na terenie Czech odpowiada Ministerstwo Transportu, które powierza przewozy spółce České dráhy lub przewoźnikom prywatnym. Wszystkie przewozy dalekobieżne są dotowane w wysokości ok. 4 mld koron rocznie, z wyjątkiem połączeń na trasie Praga – Ostrawa, gdzie ministerstwo zadecydowało o niedotowaniu połączeń. Przyniosło to efekty w postaci większej konkurencji na trasie, niższych cen biletów oraz większej liczby pasażerów. Na trasach międzynarodowych w Czechach, oprócz ČD, operują Leo Express oraz RegioJet[10][11]. ČD oferują połączenia dalekobieżne następujących kategorii: Railjet (na trasie z Pragi do Austrii)[12], EuroCity i EuroNight (na pozostałych trasach międzynarodowych)[13][14], SuperCity Pendolino (obsługiwane składami serii 680)[15], InterCity[13] oraz pospieszny express i pospieszny (cz. Rychlík Express i Rychlík)[16].
Przewozy regionalne organizują na terenie Czech poszczególne kraje. W każdym z nich wyłaniany jest operator na tych liniach[17]. Przewozy regionalne na terenie Czech obsługują takie spółki jak m.in. České dráhy, RailJet, Leo Express, GW Train Regio czy też Arriva Vlaky[9].
W 2017 r. kolej na terenie Czech przewiozła 182,7 mln pasażerów i odnotowała tym samym wzrost o 2,2% w stosunku do roku poprzedniego. Zdecydowaną większość, 174,7 mln przewiozły pociągi ČD[18][19].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- lista lokomotyw elektrycznych eksploatowanych w Czechach
- lista elektrycznych zespołów trakcyjnych eksploatowanych w Czechach
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Richard Frucht, Eastern Europe, ABC-CLIO, ISBN 978-1-57607-800-6 [dostęp 2019-04-09] (ang.).
- ↑ In Central Europe – Railway Wonders of the World [online], www.railwaywondersoftheworld.com [dostęp 2019-04-09].
- ↑ History in Dates [online], www.ceskedrahy.cz [dostęp 2019-04-09].
- ↑ Railway Statistics – Synopsis / Statistik der Bahnen – Synthese / Statistique des chemins de fer – Synthèse [online], uic.org, 2017 [dostęp 2019-04-09] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07] (ang. • niem. • fr.).
- ↑ Slalom po napięciach i rozstawach, [w:] O kolei po kolei, 2015, s. 93–96, ISSN 2391-7717.
- ↑ Czesi wyposażą kilkaset pociągów w system ETCS [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-04-09] (pol.).
- ↑ Czech government to privatise national freight operator [online], RailFreight.com [dostęp 2019-04-09] (ang.).
- ↑ Rail freight transported: Czechia 2006-2017 – Statistic [online], Statista [dostęp 2019-04-09] (ang.).
- ↑ a b Czechia [online], www.railfaneurope.net [dostęp 2019-04-09].
- ↑ Liberalizacja w Czechach częściowo wstrzymana. Dziesięcioletnie kontrakty dla ČD [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-04-09] (pol.).
- ↑ RegioJet i Leo Express z dobrymi wynikami w Czechach. Teraz chcą do Polski [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-04-09] (pol.).
- ↑ railjet – České dráhy [online], www.cd.cz [dostęp 2019-04-09].
- ↑ a b Bistrovůz ARmpee – České dráhy [online], www.cd.cz [dostęp 2019-04-09].
- ↑ Lůžkový vůz WLABmz 826 – České dráhy [online], www.cd.cz [dostęp 2019-04-09].
- ↑ SC Pendolino – České dráhy [online], www.cd.cz [dostęp 2019-04-09].
- ↑ InterPanter – České dráhy [online], www.cd.cz [dostęp 2019-04-09].
- ↑ Duży przetarg na przewozy regionalne w Czechach. Zwycięzca będzie jeździł 5 lat [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-04-09] (pol.).
- ↑ File:Rail passenger transport by type of transport, 2016-2017 (thousand passengers).png – Statistics Explained [online], ec.europa.eu [dostęp 2019-04-09].
- ↑ České dráhy przewiozły w 2017 o 3,2 mln pasażerów więcej niż w 2016 [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-04-09] (pol.).
.png){kind=link}
