Tryb warunkowy w języku francuskim
Tryb warunkowy w języku francuskim – zasady tworzenia, budowa i zastosowanie trybu warunkowego i okresów warunkowych w języku francuskim.
Tworzenie form trybu warunkowego[edytuj | edytuj kod]
Tryb warunkowy w języku francuskim może występować w czasie teraźniejszym i czasie przeszłym.
Czas teraźniejszy[edytuj | edytuj kod]
Tworzenie conditionnel présent:
Conditionnel présent tworzy się przez dodanie do formy czasu przyszłego (bez końcówki -ent) końcówki typowej dla czasu imparfait[1]. Odmiana czasownika étudier (studiować):
| Osoba | Singulier (liczba pojedyncza) | Pluriel (liczba mnoga) |
|---|---|---|
| 1. osoba | j'étudierais | nous étudierions |
| 2. osoba | tu étudierais | vous étudieriez |
| 3. osoba | il/elle/on étudierait | ils/elles étudieraient |
Istnieje grupa czasowników tworzących tryb warunkowy w sposób nieregularny:
- acquérir → j'acquérrais
- courir → je courrais
- cueillir → je cueillerais
- devoir → je devrais
- envoyer → j'enverrais
- faire → je ferais
- mourir → je mourrais
- pouvoir → je pourrais
- recevoir → je recevrais
- savoir → je saurais
- tenir → je tiendrais
- venir → je viendrais
- voir → je verrais
- vouloir → je voudrais
Czas przeszły[edytuj | edytuj kod]
Tworzenie conditionnel passé:
Conditionnel passé tworzy się przez czasowniki posiłkowe avoir lub être wyrażone w conditionnel présent oraz czasownik właściwy w formie participe passé.
Jeżeli po plus-que-parfait mówiący chce dodać wtrącenie (co często jest używane), czasownik ten będzie miał formę imparfait.
Użycie trybu warunkowego w zdaniu pojedynczym[edytuj | edytuj kod]
Tryb warunkowy stosowany samodzielnie może oznaczać:
- życzenie, pragnienie: [2] Ils aimeraient avoir un deuxieme enfant → Oni chcieliby mieć drugie dziecko
- hipotezę lub informację niepotwierdzoną: Il y aurait une trentaine de morts dans cet accident → W tym wypadku było około 30 ofiar śmiertelnych.
- Fakt wyobrażony bądź nierzeczywisty: Il rêve d`habiter à Londres. Son apartement se trouverait près de Buckingham Palace → ON marzy, aby mieszkać w Londynie. Jego mieszkanie znajdowałoby się nieopodal Buckingham Palace.
- prośbę wyrażoną w sposób grzeczny: Pourriez-vous me rendre un service, s`il vous plaît? → Czy mógłbym łaskawie prosić o małą przysługę?
- Zdziwienie: Muriel se marierait. Zut alors! → Muriel wychodzi za mąż. No nieźle!
Pierwszy tryb warunkowy[edytuj | edytuj kod]
Mówi o zdarzeniach możliwych do zrealizowania w teraźniejszości lub bliskiej przyszłości.
| Spónik | Zdanie podrzędne warunkowe | Zdanie nadrzędne |
|---|---|---|
| Si | podmiot A + czas teraźniejszy présent | podmiot B + czas przyszły futur simple |
| S' | il ne fait pas son devoir | il devra le faire pour le lundi prochain |
Przykład:
- Si j'ai le temps ce soir, je viendrai te voir. – Jeśli będę miał czas dziś wieczorem, przyjdę cię odwiedzić.
- Lub odwrotnie: Je viendrai te voir, si j'ai le temps. – Przyjdę cię odwiedzić, jeśli będę miał czas dziś wieczorem.
Drugi tryb warunkowy[edytuj | edytuj kod]
Wyraża czynności możliwe do wykonania w dalszej przyszłości. Użycie trybu, w przeciwieństwie do niektórych innych języków, nie zależy od możliwości zaistnienia warunku, występuje zarówno gdy warunek jest możliwy do spełnienia, jak i irracjonalny[3].
| Spónik | Zdanie podrzędne warunkowe | Zdanie nadrzędne |
|---|---|---|
| Si | podmiot A + czas przeszły imparfait | podmiot B + conditionnel présent |
| Si | je réussissais au bac | j'étudierais à l'université. |
Przykład użycia drugiego trybu warunkowego:
- Si je réussissais au bac, j'étudierais à l'université. – Jeżeli zdam maturę, będę studiował na uniwersytecie.
- Lub odwrotnie: J'étudierais à l'université, si je réussissais au bac. – Będę studiował na uniwersytecie, jeżeli zdam maturę.
Tryb warunkowy służy również do wyrażenia czynności przyszłej z punktu widzenia przeszłości[4]: Je pensais que te ne viendrais plus → Myślałem, że już nie przyjdziesz.
Trzeci tryb warunkowy[edytuj | edytuj kod]
Opisuje czynności niemożliwe do zrealizowania, ponieważ wydarzyły się w przeszłości. W tym trybie si tłumaczy się jako gdyby[5].
| Spónik | Zdanie podrzędne warunkowe | Zdanie nadrzędne |
|---|---|---|
| Si | podmiot A + czas zaprzeszły plus-que-parfait | podmiot B + conditionnel passé |
| Si | tu avais moins bu hier | tu n'aurais pas mal à la tête |
Przykład zdania w trzecim trybie warunkowym:
- Si j'avais su qu'il faisait de la pluie, j'aurais pris mon parapluie. – Gdybym wiedział, że będzie padał deszcz, wziąłbym moją parasolkę.
- Lub odwrotnie: J'aurais pris mon parapluie, si j'avais su qu'il faisait de la pluie. – Wziąłbym moją parasolkę, gdybym wiedział, że będzie padał deszcz.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Delatour 1991 ↓, s. 141.
- ↑ Delatour 1991 ↓, s. 142.
- ↑ Przestaszewski 2001 ↓, s. 179.
- ↑ Stawińska 1996 ↓, s. 153.
- ↑ Przestaszewski 2001 ↓, s. 180.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ludomir Przestaszewski: Gramatyka języka francuskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2001. ISBN 83-214-1239-4.
- Krystyna Stawińska: Repetytorium z gramatyki języka francuskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1996. ISBN 83-214-1204-1.
- Maia Gregoire: Grammaire Progressive du Francais. Paryż: CLE International, 1995. ISBN 978-2-09-038115-3.
- Y Delatour: Nouvelle Grammaire du Francais. Paryż: Hachette, 1991. ISBN 2-01-155271-0.
- Josette Rey-Debove: Dictionaire du Francais. Paryż: Le Robert et CLE International, 1999. ISBN 978-2-09-033999-4.