Trybunał inkwizycji w Cremonie
Trybunał inkwizycji w Cremonie – sąd inkwizycyjny, mający swą siedzibę w Cremonie, działający w latach 1548–1775. Należał do struktur inkwizycji rzymskiej i był kierowany przez dominikanów.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki inkwizycji w Cremonie sięgają czerwca 1251, gdy papież Innocenty IV mianował Piotra z Werony oraz Bibiana z Bergamo inkwizytorami dla Cremony oraz innych miast Lombardii[1]. Jednakże minęło prawie 300 lat zanim Cremona stała się główną siedzibą trybunału inkwizycyjnego, w międzyczasie będąc częścią większych okręgów inkwizytorskich wraz z Piacenzą (do 1511 i od 1515)[2], Pawią (ok. 1470 – 1502), Brescią (1511–1515) oraz Bergamo (1512–1515)[3]. Dopiero 6 lutego 1548 generał zakonu dominikanów Francesco Romeo zadecydował o wyłączeniu diecezji Cremony spod jurysdykcji trybunału z Piacenzy i utworzeniu dla niej odrębnego trybunału[4].
Bardzo szybko (być może już w 1550) prawo nominacji inkwizytorów Cremony przejęła rzymska Kongregacja Świętego Oficjum (utworzona w 1542)[5].
W latach 1550–1552 inkwizytor Giovanni Battista Chiarini prowadził dochodzenie przeciwko kilkudziesięciu osobom podejrzanym o prokalwińskie sympatie. Napotkał na opór miejscowego podesty, który doprowadził do interwencji Senatu księstwa Mediolanu. Senat wezwał inkwizytora do wytłumaczenia się z podjętych działań. Chiarini podporządkował się temu zarządzeniu, za co został upomniany przez Kongregację Świętego Oficjum, która uznała to za bezprawną ingerencję władz świeckich[6].
W latach 1626–1659 urzędnikiem trybunału w Cremonie był prawnik Cesare Carena, autor jednego z najczęściej drukowanych podręczników dla inkwizytorów zatytułowanego Tractatus de Officio Sanctissimae Inquisitionis et Modo Procedendi in Causis Fidei.
Trybunał inkwizycyjny w Cremonie został zniesiony po śmierci inkwizytora Giuseppe Porzio da Forlì (26 stycznia 1775). Cesarzowa Maria Teresa Habsburg, rządząca księstwem Mediolanu, nie zgodziła się na mianowanie jego następcy i 9 marca 1775 wydała dekret zakazujący mianowania nowych inkwizytorów lub ich wikariuszy na terytorium księstwa, co w praktyce oznaczało rozłożone w czasie całkowite zniesienie inkwizycji[7].
Organizacja[edytuj | edytuj kod]
Siedzibą trybunału był dominikański konwent S. Domenico. Jego jurysdykcji podlegała diecezja Cremony. Podobnie jak innym trybunałom inkwizycji rzymskiej, trybunałowi w Cremonie podlegała sieć wikariatów rejonowych (vicariati foranei), na czele których stali wikariusze rejonowi wywodzący się na ogół spośród zakonników[8]. W diecezji Cremony było 35 wikariatów rejonowych[9]. Istniało także świeckie Bractwo Świętego Krzyża (crocesignati), wspomagające materialnie inkwizytora[10].
W wewnętrznej hierarchii dominikańskich trybunałów inkwizycyjnych trybunał z Cremony zaliczany był do trybunałów drugiej (pośredniej) klasy[11].
Lista inkwizytorów (1548–1775)[edytuj | edytuj kod]
- Girolamo Sico da Vercelli OP (1548–1550)[12]
- Giovanni Battista Chiarini OP (1550–1558)[13]
- Girolamo Polizzi OP (1558–1562)[13][14]
- Pietro Martire Rusca da Lugano OP (1563), nie objął urzędu[13][15]
- Vincenzo Sena da Ceprano OP (1563–1565)[13]
- Giulio Ferrari da Cremona OP (1565–1578)[13]
- Giovanni Battista Venturini da Lugo OP (1578–1580)[13]
- Giovanni Maria Capalla da Saluzzo OP (1580–1582)[13]
- Vincenzo Busiatti da Montesanto OP (1582–1584)[13]
- Girolamo Accetti OP (1584–1588)[13]
- Pietro Visconti da Taggia OP (1588–1595)[13]
- Pietro Martire Rinaldi OP (1595–1599)[13]
- Alberto Cheli da Lugo OP (1599–1603)[13]
- Michelangelo Seghizzi OP (1603–1609)[13]
- Desiderio Scaglia OP (1609–1614)[13]
- Paolo Pagliari da Capriata OP (1614–1615)[13]
- Ippolito Lanci da Acquanegra OP (1615–1619)[13]
- Tommaso Novati da Taggia OP (1619–1625)[13]
- Giovanni Battista Boselli da Sestola OP (1625–1632)[13]
- Pietro Martire Ricciardi da Acquanegra OP (1632–1634)[13]
- Giovanni Battista Premoli da Martinengo OP (1634–1639)[13]
- Vincenzo Preti da Seravallo OP (1639–1647)[13]
- Francesco Cuccini OP (1647–1649)[13]
- Giandomenico Rugeri da Taggia OP (1649–1650)[13]
- Pietro Giacinto Donzelli da Bologna OP (1650–1653)[13]
- Consalvo Maria Grizi da Jesi OP (1654–1662)[13]
- Stefano Boido da Castellacio OP (1662–1674)[13]
- Michele Pio Passi OP (1674–1679)[13]
- Alberto Solimano da Genova OP (1679–1700)[13]
- Eustachio Maria Pozzi OP (1700–1719)[13]
- Domenico Maria Bassi da Castelnuovo Scrivia OP (1719–1723)[13]
- Silvestro Martini da Ferrara OP (1723–1724)[13]
- Ermenegildo Todeschini da Mantova OP (1725–1743)[13]
- Giovanni Andrea Passano OP (1743–1749)[16]
- Giovanni Francesco Cremona OP (1749–1756)[17]
- Tommaso Antonio Ricci OP (1756–1768)[18]
- Giuseppe Porzio da Forlì OP (1768–1775)[17]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Donald Prudlo: The martyred inquisitor: the life and cult of Peter of Verona († 1252). Ashgate Publishing, Ltd, 2008, s. 57. ISBN 978-0-7546-6256-3.
- ↑ zob. Renzo Caravita, Rinaldo do Concorrezzo: arcivescovo di Ravenna (1303-1321) al tempo di Dante, Florencja 1964, s. 129, 286.
- ↑ Tavuzzi, s. 55-56, 72-73, 76.
- ↑ Del Col, s. 328.
- ↑ por. Vincenzo Maria Fontana: Sacrum theatrum dominicanum. Rzym: 1666, s. 566.
- ↑ Del Col, s. 330-331.
- ↑ Del Col, s. 733.
- ↑ por. Del Col, s. 518-519; Francisco Bethencourt: The Inquisition. A Global History. Cambridge University Press, 2009, s. 86-87, 244-245. ISBN 978-0-521-74823-0..
- ↑ Elena Brambilla, Genealogie del sapere: università, professioni giuridiche e nobiltà togata in Italia, XIII-XVII secolo : con un saggio sull'arte della memoria, Unicopli, 2005, s. 314.
- ↑ Tavuzzi, s. 30.
- ↑ Del Col, s. 745.
- ↑ Ceriotti & Dallasta, s. 41 przyp. 53.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Siège inquisitorial de Cremona. Symogih.org. [dostęp 2014-08-03]. (fr.).
- ↑ Vescovi di Trevico. [dostęp 2014-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].
- ↑ Herman Schwedt, Die Anfänge der Römischen Inquisition. Kardinäle und Konsultoren 1542 bis 1600, Freiburg-Bazylea-Wiedeń 2013, s. 223.
- ↑ Fumi, vol. 14, s. 164.
- ↑ a b Fumi, vol. 14, s. 165.
- ↑ Fumi, vol. 13, s. 412 i vol. 14, s. 165.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Luca Ceriotti, Federica Dallasta: Il posto di Caifa. L’Inquisizione a Parma negli anni dei Farnese. Mediolan: FrancoAngeli, 2008. ISBN 978-88-464-9380-4.
- Andrea Del Col: L’Inquisizione in Italia. Mediolan: Oscar Mondadori, 2010. ISBN 978-88-04-53433-4.
- Luigi Fumi, L'Inquisizione Romana e lo Stato di Milano, [w:] Archivio storico lombardo, vol. 13 i 14 (1910)
- Michael Tavuzzi: Renaissance Inquisitors. Dominican Inquisitors and Inquisitorial Districts in Northern Italy, 1474–1527. Leiden – Boston: BRILL, 2007. ISBN 978-90-04-16094-1.