Trzcianne
53°20′38″N 22°40′54″E/53,343889 22,681667
| wieś | |
 Kościół św. App. Piotra i Pawła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
19-104[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BMN |
| SIMC |
0409060[5] |
Położenie na mapie gminy Trzcianne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu monieckiego  | |
| 53°20′38″N 22°40′54″E/53,343889 22,681667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Trzcianne (jid. טרעסטיני Trestini) – wieś (dawniej miasto) w województwie podlaskim, w powiecie monieckim, siedziba gminy Trzcianne[5][6]. Wieś zamieszkuje ok. 561 osób[2].
Trzcianne uzyskało lokację miejską przed 1700 rokiem, zdegradowane w 1801 roku[7].
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Apostołów Piotra i Pawła[8].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o Trzciannem sięgają XIII wieku. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od trzcin rosnących wokół przepływającej wówczas przez wieś rzeczki. Trzcianne początkowo należało do Mazowsza jako część ziemi wiskiej, w ramach której położone było na pograniczu powiatów goniądzkiego i tykocińskiego[9]. Następnie zostało włączone do ziemi bielskiej, należącej do Podlasia[10]. Według akt wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, pierwszy kościół w Trzciannem powstał przed rokiem 1496. Przetrwał on ok. stu lat. Obecny, czwarty kościół, zbudowany został w roku 1846, a konsekrowany w roku 1860.
Przez wieki wieś zamieszkiwało wielu Żydów (np. w 1909 stanowili 98% ludności[11]). Po 17 września 1939 roku miejscowi Żydzi ustawili we wsi bramę triumfalną na powitanie wojsk radzieckich, która została zniszczona przez polskich ułanów. W latach 1939–1941 wielu mieszkańców Trzciannego zostało deportowanych przez władze radzieckie nad Irtysz, do Kazachstanu.
Podczas II wojny światowej ok. 1200 Żydów z Trzciannego zostało wywiezionych i zamordowanych w obozie zagłady w Treblince.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku miasteczko zamieszkiwało 1434 osoby, wśród których 33 było wyznania rzymskokatolickiego, a 1401 mojżeszowego. Jednocześnie 33 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, a 1401 żydowską. Było tu 177 budynków mieszkalnych[12].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół katolicki pw. św. Piotra i Pawła Apostołów z 1846 roku[13]
- Cmentarz żydowski
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140778
- ↑ a b Wieś Trzcianne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-09-23] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1297 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 78–79.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji.
- ↑ Józef Maroszek, Arkadiusz Studniarek: Dzieje Trzciannego i obszaru gminy Trzcianne w XV–XX wieku. Agencja „Benkowski”, Trzcianne 2004, s. 24. ISBN 83-88045-19-9.
- ↑ Zygmunt Gloger: Dawna ziemia Bielska i jéj cząstkowa szlachta, w: „Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi”, t. III. Gebethner i Wolff, Warszawa 1873, s. 245.
- ↑ Praca zbiorowa Miasteczka polskie w XIX–XX wieku. Z dziejów formowania się społeczności, wyd. Kieleckie Towarzystwo Naukowe 1992 r., s. 216.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 17.
- ↑ Maria Kałamajska-Saeed, Katalog zabytków sztuki w Polsce. Łomża i okolice., tom IX, zeszyt I, 1982, s. 70.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Trzcianny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 543.
- Trzcianne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 664.
- Gmina Trzcianne. trzcianne.ug.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
- Parafia Trzcianne
- Zdjęcia Trzciannego
- Siedziba gminy: Trzcianne
