Trzciniak brunatny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trzciniak brunatny
Acrocephalus nijoi[1]
(Yamashina, 1940)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

trzciniaki

Rodzaj

Acrocephalus

Gatunek

trzciniak brunatny

Synonimy
  • Conopoderas luscinia nijoi Yamashina, 1940[2]
  • Acrocephalus luscinia nijoi (Yamashina, 1940)[3]
  • Acrocephalus luscinius nijoi (Yamashina, 1940)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Trzciniak brunatny[5] (Acrocephalus nijoi) – gatunek małego ptaka z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae). Występował endemicznie na wyspie Aguijan (Mariany Północne, Oceania). Ostatniej obserwacji dokonano w 1995. Gatunek uznany za wymarły; wymarł najpóźniej spośród wszystkich wymarłych ptaków holocenu (nie licząc podgatunków).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy gatunek opisał japoński ornitolog Yoshimaro Yamashina (założyciel Yamashina Institute for Ornithology) w 1940 na łamach „Tori”[6] (czasopisma Ornithological Society of Japan). Autor nadał mu nazwę Conopoderas luscinia nijoi, uznając go za podgatunek trzciniaka słowiczego (A. luscinius)[3][7][8]. Pierwsze okazy pozyskał Nijo w 1940, przesłał je do YIO[7]. Obecnie (2022) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny i inne ornitologiczne autorytety uznają trzciniaka brunatnego za odrębny gatunek, umieszczają go w rodzaju Acrocephalus pod nazwą A. nijoi[5][9][10][11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała wynosiła około 18 cm. Jest to stosunkowo duży trzciniak z długim dziobem. Wierzch ciała oliwkowożółty, brew i spód ciała matowożółte[12]. W porównaniu do trzciniaka słowiczego trzciniaki brunatne wyróżniały się mniej ciepłymi barwami wierzchu ciała oraz ciemniejszymi i bardziej brązowymi bokami ciała i brzuchem. Ponadto miały krótsze dzioby[13]. Podobnie jak w przypadku innych trzciniaków Marianów Północnych niemożliwe byłoby odróżnienie trzciniaka brunatnego tylko po upierzeniu, różni się jednak wymiarami. Wymiary dla 3 zbadanych osobników: długość skrzydła 86,3 ± 4,6 mm, długość dzioba (od końca do nasady w czaszce) 28,0 ± 1,7 mm, długość skoku 29,4 ± 1,9 mm, długość ogona 79,7 ± 4,3 mm[7].

Zasięg, ekologia[edytuj | edytuj kod]

Trzciniak brunatny występował na wyspie Aguijan (Mariany Północne, Oceania). Zamieszkiwał obszary pokryte zagajnikami i zakrzewieniami[12].

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje trzciniaka brunatnego za gatunek wymarły (EX, Extinct)[12]. W latach 80. populację oszacowano na niecałe 15 osobników. W 1992 obserwowano już tylko dwa śpiewające samce[7]. Ostatniej obserwacji dokonano w 1995, kiedy to Annie Marshall odnotowała już tylko jednego śpiewającego samca. Poszukiwania w 2000, 2002 i 2008 nie przyniosły rezultatu, gatunek uznano za wymarły[8]. Za wymarcie odpowiedzialne są najprawdopodobniej wprowadzone na wyspę drapieżniki, w tym koty i szczury[12], oraz niszczenie środowiska przez wprowadzone na wyspę kozy[13]. Biorąc pod uwagę jedynie gatunki (bez podgatunków), trzciniak brunatny to najpóźniej wymarły spośród wymarłych ptaków holocenu[14]. W 2016 Rob Martin (BirdLife International) zasugerował, aby uznać ten gatunek za krytycznie zagrożony i przypuszczalnie wymarły (CR-PE, Critically Endangered, Possibly Extinct)[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Acrocephalus nijoi, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Aguijan Reed-warbler (Acrocephalus nijoi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
  3. a b c D. Lepage: Aguijan Reed-Warbler Acrocephalus nijoi. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-31]. (ang.).
  4. Acrocephalus nijoi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. a b P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Acrocephalidae Salvin, 1882 (1838) - trzciniaki - Brush, reed and swamp warblers (wersja: 2019-04-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-12-05].
  6. Yamashina, Yoshimaro. „Tori”. 10 (50), s. 674, 1940. 
  7. a b c d T. Saitoh, A. Cibois, S. Kobayashi, E. Pasquet, J.-C. Thibault. The complex systematics of the Acrocephalus of the Mariana Islands, western Pacific. „Emu”. 112 (4), s. 343–349, 2012. DOI: 10.1071/MU12012. 
  8. a b c Rob Martin: Archived 2016 forum topics: Nightingale Reed-warbler (Acrocephalus luscinius) is being split: list A. nijoi as Critically Endangered (Possibly Extinct), A. hiwae as Critically Endangered, and A. astrolabii, A. yamashinae and A. luscinius as Extinct?. BirdLife International, 12 października 2016. [dostęp 2017-05-07].
  9. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-31]. (ang.).
  10. HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7, grudzień 2022 [dostęp 2022-12-31].
  11. Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2022, 2022 [dostęp 2022-12-31].
  12. a b c d Aguijan Reed-warbler Acrocephalus nijoi. BirdLife International. [dostęp 2015-05-07].
  13. a b Peter Kennerley, David Pearson: Reed and Bush Warblers. A&C Black, 2010, s. 158–459. ISBN 978-0-7136-6022-7.
  14. Maas, P.H.J: Globally Extinct Birds. The Sixth Extinction, 2 stycznia 2017. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-10)].