Trznadel czarnogłowy
| ||
| Granativora melanocephala[1] | ||
| (Scopoli, 1769) | ||
 Samiec | ||
.jpg) Samica | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | wróblowe | |
| Podrząd | śpiewające | |
| Rodzina | trznadle | |
| Rodzaj | Granativora | |
| Gatunek | trznadel czarnogłowy | |
| Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 Zasięg występowania trznadla czarnogłowego i rudogłowego. Brązowy: lęgowiska, błękitny: zimowiska. | ||
Trznadel czarnogłowy[3] (Granativora melanocephala) – gatunek małego ptaka z rodziny trznadli (Emberizidae), zamieszkujący południe Europy (Turcja, Grecja, Bułgaria, Albania, Cypr, tereny byłej Jugosławii), Kaukaz Północny i Bliski Wschód aż po zachodni Pakistan. Wędrowny, zimuje w zachodnich Indiach[4]. Do Polski zalatuje wyjątkowo (do końca 2017 odnotowano zaledwie 3 potwierdzone stwierdzenia, dwa ostatnie miały miejsce w 2015 i 2017)[5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Część systematyków zalicza trznadla czarnogłowego do rodzaju Emberiza[4][6]. Jest to gatunek monotypowy[4][6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- Samiec w upierzeniu godowym ma głowę czarną, żółty spód ciała i boki szyi oraz kasztanowy grzbiet. Skrzydła i ogon ciemne, ale pióra z jasną obwódką. Samica ubarwiona bardzo skromnie, szarobrązowa z brudnożółtym spodem ciała.
- Wymiary średnie
- długość ciała 15,5–17,5 cm[4]
rozpiętość skrzydeł ok. 26–29 cm
masa ciała 23–33 g[4]
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Gaje oliwne, sady, zarośla makii.
- Głos
- Śpiew na początku szorstki, potem przechodzi w metalicznie dzwoniący. Często śpiewa na wyeksponowanych miejscach.
- Gniazdo
- Na drzewach lub krzewach.
- Jaja
- Składa od 4 do 6 jaj.
- Wysiadywanie
- Od zniesienia ostatniego jaja trwa 12–14 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 9–12 dniach.
- Pożywienie
- Nasiona roślin, w czasie karmienia młodych owady.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje trznadla czarnogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy na rok 2015, zawiera się w przedziale 7–26 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji nie jest znany[2].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Emberiza melanocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2015-12-11] (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Emberiza melanocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2019-2 [dostęp 2019-09-24] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Emberizidae Vigors, 1825 - trznadle - Old World buntings (wersja: 2021-01-16). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-09].
- ↑ a b c d e Copete, J.L.: Black-headed Bunting (Emberiza melanocephala). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2011. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-21)].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buntings (ang.). IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-09].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.