Trznadel czarnogłowy

Trznadel czarnogłowy
	Granativora melanocephala
	(Scopoli, 1769)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	trznadle
Rodzaj	Granativora
Gatunek	trznadel czarnogłowy
Synonimy
	Emberiza melanocephala Scopoli, 1769; Melophus melanocephalus (Scopoli, 1769);
	Emberiza melanocephala Scopoli, 1769; Melophus melanocephalus (Scopoli, 1769);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trznadel czarnogłowy^[4] (Granativora melanocephala) – gatunek małego, wędrownego ptaka z rodziny trznadli (Emberizidae), zamieszkujący Eurazję. Wyjątkowo zalatuje do Polski. Nie jest zagrożony.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Część systematyków zalicza trznadla czarnogłowego do rodzaju Emberiza^[5]^[6]. Jest to gatunek monotypowy^[5]^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wygląd: Samiec w upierzeniu godowym ma głowę czarną, żółty spód ciała i boki szyi oraz kasztanowy grzbiet. Skrzydła i ogon ciemne, ale pióra z jasną obwódką. Samica ubarwiona bardzo skromnie, szarobrązowa z brudnożółtym spodem ciała.
Wymiary średnie: długość ciała 15,5–17,5 cm^[5]
rozpiętość skrzydeł ok. 26–29 cm
masa ciała 23–33 g^[5]

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Trznadel czarnogłowy występuje od południa Europy (Włochy, tereny byłej Jugosławii, Albania, Grecja, Bułgaria, wschodnia Rumunia, Turcja, wschodnia Ukraina i południowo-zachodnia Rosja) przez Cypr, kraje Kaukazu Południowego i Bliski Wschód aż po zachodni Pakistan^[3]^[5]. Wędrowny, zimuje w zachodnich Indiach^[5].

Do Polski zalatuje wyjątkowo (do końca 2017 odnotowano zaledwie 3 potwierdzone stwierdzenia, dwa ostatnie miały miejsce w 2015 i 2017)^[7].

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Jaja z kolekcji muzealnej

Biotop: Gaje oliwne, sady, zarośla makii.
Głos: Śpiew na początku szorstki, potem przechodzi w metalicznie dzwoniący. Często śpiewa na wyeksponowanych miejscach.
Gniazdo: Na drzewach lub krzewach.
Jaja: Składa od 4 do 6 jaj.
Wysiadywanie, pisklęta: Od zniesienia ostatniego jaja trwa 12–14 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 9–12 dniach.
Pożywienie: Nasiona roślin, w czasie karmienia młodych owady.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje trznadla czarnogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy na rok 2015, zawiera się w przedziale 7–26 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji nie jest znany^[3].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[8].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

ptaki Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Emberiza melanocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2015-12-11] (ang.).
↑ ^a ^b D. Lepage: Black-headed Bunting Emberiza melanocephala. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Emberiza melanocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2019-2 [dostęp 2019-09-24] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Emberizidae Vigors, 1825 - trznadle - Old World buntings (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-09].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Copete, J.L.: Black-headed Bunting (Emberiza melanocephala). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2011. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-21)].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buntings. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-09]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Emberiza melanocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2015-12-11] (ang.).

[avibase-2] D. Lepage: Black-headed Bunting Emberiza melanocephala. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-07]. (ang.).

[iucn-3] BirdLife International, Emberiza melanocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2019-2 [dostęp 2019-09-24] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Emberizidae Vigors, 1825 - trznadle - Old World buntings (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-09].

[hbwa-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Copete, J.L.: Black-headed Bunting (Emberiza melanocephala). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2011. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-21)].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buntings. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-09]. (ang.).

[kf2017-7] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018.

[8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]