Trznadelek
| ||
| Schoeniclus pusillus[1] | ||
| (Pallas, 1776) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | wróblowe | |
| Podrząd | śpiewające | |
| Rodzina | trznadle | |
| Rodzaj | Schoeniclus | |
| Gatunek | trznadelek | |
| Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 w sezonie lęgowym przeloty zimowiska | ||
Trznadelek[3] (Schoeniclus pusillus) – gatunek małego ptaka z rodziny trznadli (Emberizidae), gniazdujący w północnej i północno-wschodniej Europie, północnej Azji i północno-wschodnich Chinach[2]. Wędrowny (przeloty w V i w IX–X). Zimuje w subtropikalnych obszarach ciągnących się od północno-wschodnich Indii po południowe Chiny i Tajwan[4]. W Polsce obserwowany sporadycznie.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Część systematyków zalicza trznadelka do rodzaju Emberiza[4][5]. Jest to gatunek monotypowy[4][5].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd zewnętrzny[6]
- Obie płcie ubarwione podobnie. Grzbiet jest ciemny, intensywnie kreskowany. Spód jasny z ciemnym kreskowaniem. Policzki rdzawe, z jasną obrączką oczną. Ma ciemne boczne paski ciemieniowe oraz czarny pasek otaczający pokrywy uszne przechodzący w niekompletny pasek policzkowy (niesięgający dzioba). Ze względu na podobieństwo, bywa mylony z potrzosem.
- Rozmiary
- długość ciała 12–13,5 cm[4], rozpiętość skrzydeł 20–22 cm[7]
- Masa ciała
- 12–19,3 g[4]
- Głos
- Głos kontaktowy: cik, cit, śpiew: świergotliwy podobny do trznadla czubatego, motywy zmienne[6].
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w tundrze i tajdze w miejscach podmokłych i luźno zadrzewionych.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
W okresie karmienia piskląt owady, w pozostałych sezonach nasiona.
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
- Gniazdo
- Na ziemi ukryte wśród kęp trawy lub nisko na drzewie. Jego budową zajmuje się samica[7].
- Jaja
- Zwykle 4–6 jaj w lęgu. Inkubacja trwa 11–12 dni. Wysiadywaniem jaj i karmieniem piskląt zajmują się oboje rodzice. Młode są w pełni opierzone po 14–17 dniach od wyklucia[8].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje trznadelka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy na rok 2015, zawiera się w przedziale około 30–60 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2][8].
W Polsce jest obserwowany bardzo rzadko. Do końca 2017 odnotowano 26 pewnych stwierdzeń (w sumie obserwowano 27 osobników)[9]. W 2018 miał miejsce najliczniejszy dotąd pojaw – odnotowano wówczas 7 stwierdzeń, w tym 5 w Helu[9]. Tak jak prawie wszystkie wróblowe na terenie kraju gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Emberiza pusilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2015-12-13] (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Emberiza pusilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-10] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Emberizidae Vigors, 1825 - trznadle - Old World buntings (wersja: 2021-01-16). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-10].
- ↑ a b c d e Copete, J.L.: Little Bunting (Emberiza pusilla). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-24].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buntings (ang.). IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-10].
- ↑ a b Lars Jonsson, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Magnus Ullman i inni, wyd. 3, Warszawa: Muza SA, 2006, ISBN 83-7319-927-6, OCLC 749649489.
- ↑ a b N. Bouglouan: Little Bunting Emberiza pusilla (ang.). W: oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2020-06-24].
- ↑ a b Species factsheet: Emberiza pusilla (ang.). BirdLife International. [dostęp 2021-03-10].
- ↑ a b Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 35. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2018. „Ornis Polonica”. 60, s. 125–160, 2019.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.