Trznadelek
| Schoeniclus pusillus[1] | |||
| (Pallas, 1776) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
trznadelek | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym przeloty zimowiska | |||
Trznadelek[4] (Schoeniclus pusillus) – gatunek małego wędrownego ptaka z rodziny trznadli (Emberizidae), występujący w Eurazji. W Polsce obserwowany sporadycznie. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Część systematyków zalicza trznadelka do rodzaju Emberiza[5][6]. Jest to gatunek monotypowy[5][6].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd zewnętrzny[7]
- Obie płcie ubarwione podobnie. Grzbiet jest ciemny, intensywnie kreskowany. Spód jasny z ciemnym kreskowaniem. Policzki rdzawe, z jasną obrączką oczną. Ma ciemne boczne paski ciemieniowe oraz czarny pasek otaczający pokrywy uszne przechodzący w niekompletny pasek policzkowy (niesięgający dzioba). Ze względu na podobieństwo, bywa mylony z potrzosem.
- Rozmiary
- długość ciała 12–13,5 cm[5], rozpiętość skrzydeł 20–22 cm[8]
- Masa ciała
- 12–19,3 g[5]
- Głos
- Głos kontaktowy: cik, cit, śpiew: świergotliwy podobny do trznadla czubatego, motywy zmienne[7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Gniazduje w północnej i północno-wschodniej Europie, północnej Azji i północno-wschodnich Chinach[3]. Wędrowny (przeloty w V i w IX–X). Zimuje w subtropikalnych obszarach ciągnących się od północno-wschodnich Indii po południowe Chiny i Tajwan[5].
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w tundrze i tajdze w miejscach podmokłych i luźno zadrzewionych.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
W okresie karmienia piskląt owady, w pozostałych sezonach nasiona.
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
- Gniazdo
- Na ziemi ukryte wśród kęp trawy lub nisko na drzewie. Jego budową zajmuje się samica[8].
- Jaja, pisklęta
- Zwykle 4–6 jaj w lęgu. Inkubacja trwa 11–12 dni. Wysiadywaniem jaj i karmieniem piskląt zajmują się oboje rodzice. Młode są w pełni opierzone po 14–17 dniach od wyklucia[9].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje trznadelka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy na rok 2015, zawiera się w przedziale około 30–60 milionów dorosłych osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku organizacja ta ocenia globalny trend liczebności populacji jako stabilny, trend populacji europejskiej nie jest znany[3][9].
W Polsce jest obserwowany bardzo rzadko. Do końca 2021 odnotowano 47 pewnych stwierdzeń (w sumie obserwowano 48 osobników)[10]. W 2020 miał miejsce najliczniejszy dotąd pojaw – odnotowano wówczas 9 stwierdzeń, w tym 6 w Helu[11]. Tak jak prawie wszystkie wróblowe na terenie kraju gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[12].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Emberiza pusilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2015-12-13] (ang.).
- ↑ a b D. Lepage: Little Bunting Emberiza pusilla. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-23]. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Emberiza pusilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-10] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Emberizidae Vigors, 1825 - trznadle - Old World buntings (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-10].
- ↑ a b c d e Copete, J.L.: Little Bunting (Emberiza pusilla). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-24].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buntings. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
- ↑ a b Lars Jonsson, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Magnus Ullman i inni, wyd. 3, Warszawa: Muza SA, 2006, ISBN 83-7319-927-6, OCLC 749649489.
- ↑ a b N. Bouglouan: Little Bunting Emberiza pusilla. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2020-06-24]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Emberiza pusilla. BirdLife International. [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).