Trzonolinowiec we Wrocławiu
51°06′05″N 17°02′25″E/51,101389 17,040278 Widok od strony zachodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Tadeusza Kościuszki 72 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Jacek Burzyński, Andrzej Skorupa |
| Wysokość całkowita |
41 m |
| Kondygnacje |
12 |
| Rozpoczęcie budowy |
1961 |
| Ukończenie budowy |
1967 |
| Ważniejsze przebudowy |
1974 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
| 51°06′05″N 17°02′25″E/51,101389 17,040278
| |
Dom Trzonowo-Linowy („Trzonolinowiec”), czasem nazywany „Linowcem” – modernistyczny budynek we Wrocławiu przy ul. Tadeusza Kościuszki 72-74 (róg ul. Dworcowej), zbudowany w latach 1961–1967[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Trzonolinowiec ma 12 kondygnacji[2], na których mieszczą się 44 mieszkania. Budynek powstał na podstawie projektu Andrzeja Skorupy i Jacka Burzyńskiego[2], który został jednak znacznie zmodyfikowany i zubożony między innymi przez zmniejszenie przeszkleń[1]. Jest to jeden z niewielu tego typu budynków w Europie, podstawą jego konstrukcji jest żelbetowy trzon, przenoszący pionowe obciążenia ściskające na podstawę budynku. Na nim osadzone są stropy w postaci kwadratowych platform zawieszonych (w początkowej konfiguracji) na dwunastu stalowych linach. Liny – elementy rozciągane zamocowane są do szczytu trzonu i przenoszą na niego ciężar stropów, są także zakotwione na poziomie parteru dla usztywnienia konstrukcji. Najniższe piętro zawieszone jest nad niezabudowaną przestrzenią wokół trzonu. W przeciwieństwie do tradycyjnych budynków, które budowane są od dołu, trzonolinowiec budowany był od najwyższego piętra. Poszczególne kondygnacje, zbudowane na poziomie parteru z gotowych prefabrykatów, podnoszone były przez siłowniki hydrauliczne projektu T. Tenidowskiego[2].
Wisząca na linach konstrukcja została w 1974 roku usztywniona (projekt wzmocnienia trzonolinowca powstał na Politechnice Wrocławskiej). Liny obudowano betonem, a na parterze wzmocnione stalowymi słupami. Wymienione zostały również ściany osłonowe i wewnętrzne.
Budynek otrzymał tytuł Wrocławskiego Domu Roku za 1967[2].
-
Budowa trzonolinowca, jesień 1964
-
Budowa trzonolinowca, wiosna 1965
Stan techniczny budynku[edytuj | edytuj kod]
Po nakazie PINB z 26 stycznia 2023, wspólnota mieszkaniowa zleciła opracowanie opinii stanu technicznego elementów konstrukcyjnych budynku. Zarządca nieruchomości zwołał pilne zebranie wspólnoty mieszkaniowej na dzień 31 lipca 2023, gdyż ekspertyza, otrzymana przezeń 24 lipca 2023 zaleca[3] jak najszybsze opróżnienie budynku, ewakuację pozostających w nim mieszkańców, zabezpieczenie terenu, opracowanie projektu naprawy lub rozbiórki budynku. Jednak już 27 lipca PINB stwierdził, że ekspertyza jest nierzetelna, gdyż w ogóle nie spełnia warunków ekspertyzy, a konkluzja nakazująca opuszczenie budynku przedwczesna[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Muzeum Architektury we Wrocławiu ul. Bernardyńska 5 50-156 Wrocław, Kolekcja; Oficjalna strona Muzeum Architektury we Wrocławiu w serwisie Facebook.com dnia 19 czerwca 2020 r.
- ↑ a b c d Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 921. ISBN 83-7384-561-5.
- ↑ Justyna Kościelna, Będzie ewakuacja Trzonolinowca? Mieszkańcy w szoku. „Nikt się tego nie spodziewał”, Radio Wrocław [dostęp 2023-07-25] (pol.).
- ↑ Wrocław. Nadzór budowlany uznał ekspertyzę ws. trzonolinowca za nierzetelną. tvn24.pl, 2023-07-27. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Magda Noga, Dom na linach ma już 45 lat. To jedyny taki budynek w Polsce [dostęp 2012-11-16]
- Trzonolinowiec zwany wisielcem
- Eksperymenty wrocławskie cz.2: trzonolinowiec. archistrona.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-15)].
- Zdjęcia z budowy
- Wrocławski trzonolinowiec oddany do użytku. kronikarp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. w PKF na stronie KronikaRP