Tuckerella
| Tuckerella[1] | |
| Womersley, 1940 | |
 Zdjęcie SEM przedstawiciela rodzaju. Przód ciała na dole zdjęcia. Na górze zdjęcia widoczne długie szczeciny ogonowe. | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Tuckerella |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Tenuipalpus ornatus (Tucker, 1926) | |
Tuckerella – rodzaj roztoczy z rzędu Trombidiformes i monotypowej rodziny Tuckerellidae. Obejmuje około 30 gatunków. Charakteryzują się podłużno-owalnym, czerwonym ciałem wyposażonym w białe, liściowate szczecinki na większej jego części i długie szczecinki ogonowe na jego tylnym końcu. Szczecinki ogonowe dzięki zdolności do szybkich ruchów mogą służyć odstraszaniu napastnika. Samice przechodzą cykl rozwojowy z trzema stadiami nimfalnymi, a samce z dwoma. Niektóre samice wykazują zdolność pedogenezy i mogą się rozmnażać w trzecim stadium nimfalnym. Pożywienie stanowią różne rośliny, w tym pędy i owoce roślin drzewiastych. Dwa gatunki są szkodnikami cytrusów w Ameryce Centralnej, w tym jeden wywołuje znaczne szkody w uprawach przez współwystępowanie z grzybem.
Taksonomia i ewolucja[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj ten został opisany w 1940 roku przez Herberta Womersleya, który sklasyfikował go w obrębie przędziorkowatych[2]. Zaliczył do niego wówczas tylko gatunek typowy: Tenuipalpus ornatus[2], opisany w 1926 roku przez R. W. E. Tuckera, którego upamiętnia nazwa rodzajowa[3][2]. W 1953 roku Edward William Baker i Arthur Earl Pritchard umieścili ten rodzaj we własnej, monotypowej rodzinie Tuckerellidae[4].
Współcześnie rodzina ta zaliczana jest do nadrodziny Tetranychoidea wraz z przędziorkowatymi, Allochaetophoridae, Linotetranidae i Tenuipalpidae[5]. Prawdopodobnie jest to najmłodsza ewolucyjnie rodzina tej nadrodziny[6]. Jedyny gatunek kopalny, T. fossilibus, został znaleziony w bursztynie z późnego eocenu[7].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Ciało mają podłużno-owalne[2], jaskrawoczerwone z białymi szczecinkami[8], podzielone na gnatosomę i idiosomę[2]. U T. ornata wymiary ciała to około 400 μm długości na 200 μm szerokości[8]. Gnatosoma z długimi, czteroczłonowymi nogogłaszczkami, zakończonymi zestawem pazurków, z których pierwszy znajduje się już na goleniu[2][8]. Idiosoma podzielona na przednią propodosomę i tylną hysterosomę. Na propososomie leżą dwie pierwsze pary odnóży, a jej grzbietowa strona nosi nazwę prodorsum. Na prodorsum leżą 4 pary szczecin: wertykalne wewnętrzne, wertykalne zewnętrzne, skapularne wewnętrzne i skapularne zewnętrzne. Leżeć na nim mogą również dwie pary oczy położonych bocznie[2].
Grzbietowa część hysterosomy dzieli się na cztery płytki, noszące oznaczenia kolejno: C, D, EF i H. Znajdują się na nich pory oraz 36 par białych, liściokształtnych szczecinek[8], które pełnią najpewniej funkcje obronne[6]. Na płytce C leży szereg szczecin od c1 do c7, na D rządek od d1 do d3, na EF dwa rządki: od e1 do e4 i od f1 do f2. Szeregi szczecin c, d i e ustawione są L-kształtnie, zaś f poprzecznie. Na płytce H obecne są długie, nitkowate, orzęsione szczecinki ogonowe (kaudalne), ustawione w poprzeczny szereg[8]. Roztocz potrafi nimi błyskawicznie poruszać nad ciałem, co ma za zadanie zmylić lub odstraszyć potencjalnego drapieżcę[6]. Szczecinki ogonowe obecne są w parach od h1 do h8 lub od h1 do h5 plus h7. Liczba porów na płytkach C, D i H wynosi dwa, natomiast na EF cztery. Na spodzie hysterosomy leżą dwie tylne pary odnóży i rejon genitalny. U samicy w rejonie tym położone są dwie pary szczecin aggenitalnych, cztery genitalnych i trzy pseudanalnych. U samca leży tam tylko jedna para szczecin genitalnych. Obie płcie mają trzy pary szczecin międzybiodrowych (interkoksalnych) oznaczonych: ic1, ic3 i ic4[8].
Odnóża są krótkie[2]. Pojedyncze solenidia obecne są tylko na goleniach pierwszej ich pary. Przedstopia (szczytowe części stóp) wyposażone są w dwa właściwe pazurki i owłosione, poduszczkowate empodium[8]. Ilość szczecinek (chetotaksja) na odnóżach przedstawia się następująco[8]:
| pary odnóży | biodro | krętarz | udo | kolano | goleń | stopa |
|---|---|---|---|---|---|---|
| I | 2 | 1 | 7 | 5 | 8 | 14 |
| II | 2 | 1 | 7 | 4 | 5 | 11 |
| III | 1 | 2 | 2 | 1 | 5 | 8 |
| IV | 1 | 1 | 1 | 0 | 4 | 8 |
Biologia rozwoju[edytuj | edytuj kod]
Pierwszym stadium cyklu rozwojowego jest larwa, po której następują stadia nimfalne[9][10]. Samice przechodzą cykl z trzema stadiami nimfalnymi: protonimfą, deutonimfą i tritonimfą. Z tritonimfy powstaje osobnik dorosły. U samic T. knorri stwierdzono zdolność do pedogenezy. Jaja mogą się u tego gatunku rozwijać już w stadium tritonimfy i rozmnażanie możliwe jest przed osiągnięciem przez samicę stadium osobnika dorosłego[8][11]. U samców (co najmniej dwóch gatunków[6]) osobnik dorosły rozwija się bezpośrednio ze stadium deutonimfy, w związku z czym stadium tritonimfy jest pomijane w rozwoju[8][6].
Stadia młodociane różnią się od siebie oraz od osobników dorosłych m.in. rozmiarami i chetotaksją (ilością, rozmieszczeniem i kształtem różnych szczecin). Ponadto larwa ma tylko trzy pary odnóży[9][10].
Ekologia i znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Jeden z gatunków, T. littoralis, został pozyskany z mchów na brzegu słonowodnej zatoki[8]. Pozostałe gatunki można natomiast podzielić na dwie grupy ekologiczne[6]. Pierwsza to roztocze związane prawdopodobnie z narządami podziemnymi roślin, jak korzenie traw[6][8]. Jej przedstawiciele znajdowani są w glebie[8].
Druga grupa związana jest z nadziemnymi pędami i owocami roślin drzewiastych[6][8]. Niektóre z nich spotykane są na roślinach o znaczeniu gospodarczym, np. T. jianfengensis na guanábanie, T. hainanensis na kawie arabskiej czy T. xinglongensis na Polyscias fruticosa. 4 gatunki występują na cytrusach, ale tylko dwa powodują szkody w ich uprawach: T. pavoniformis i T. knorri. Pierwszy uznawany jest za szkodnika roślin owocowych w Ameryce Centralnej, choć nie notowano jego związku z uszkadzaniem cytusów. T. knorri natomiast jest często nosicielem grzyba Sphaceloma fawcettii, wywołującego nieregularne pęknięcia skórki owoców. W Kostaryce współwystępowanie tego roztocza z grzybem przyczynia się do zauważalnych strat w uprawach cytryn[8].
Gatunki[edytuj | edytuj kod]
Należą tu gatunki[12]:
- Tuckerella ablutus Chaudhri, 1971[13]
- Tuckerella anommata Smith-Meyer et Ueckermann, 1997
- Tuckerella channabasavannai Mallik et Kumar, 1992
- Tuckerella coleogynis Jorgensen, 1967[14]
- Tuckerella delhiensis Ghai et Manider, 1976[15]
- Tuckerella elegans Rossi de Simons, 1972[16]
- Tuckerella eloisae Servin et Otero, 1989
- Tuckerella equalis Chaudhri, 1971[13]
- Tuckerella filipina Corpuz-Raros, 2001
- Tuckerella flabellifera Miller, 1964[9]
- †Tuckerella fossilibus Khaustov, Sergeyenko et Perkovsky, 2014[7]
- Tuckerella ghotkiensis Chaudhri, 1974[17]
- Tuckerella hainanensis Lin et Fu, 1997
- Tuckerella hypoterra McDaniel, Morihara & Lewis, 1975[18]
- Tuckerella indica Prasad, 1973[19]
- Tuckerella japonica Ehara, 1975[20]
- Tuckerella jianfengensis Lin et Fu, 1997
- Tuckerella knorri Baker et Tuttle, 1975[21]
- Tuckerella kumaonensis Gupta, 1979
- Tuckerella litoralis Collyer, 1969
- Tuckerella murreensis Chaudhri, 1971[13]
- Tuckerella nilotica Zaher et Rasmy, 1970
- Tuckerella ornata (Tucker, 1926)
- Tuckerella revelata Beard & Walter, 2005[10]
- Tuckerella saetula Chaudhri, 1971[13]
- Tuckerella spechtae Womersley, 1957[22]
- Tuckerella xiamenensis Lin, 1982
- Tuckerella xinglongensis Lin-Yanmou et Fu-Yuegua, 1997
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tuckerella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Herbert Womersley. Studies in Australian Acarina Tetranychidae and Trichadenidae. „Transactions of the Royal Society of South Australia,”. 64, s. 233-265, 1940.
- ↑ R. W. E. Tucker. Some South African mites, mainly Tetranychidae and Eriophyidae. „S. Afr. Dept. Agric. Div. Ent. Mem.”. 5, 1926.
- ↑ Edward W. Baker, A. Earl Pritchard. The Family Categories of Tetranychoid Mites, with a Review of the New Families Linotetranidae and Tuckerellidae. „Annals of the Entomological Society of America”. 46, s. 243-258, 1953. DOI: 10.1093/aesa/46.2.243.
- ↑ Zhi-Qiang Zhang i inni, Order Trombidiiformes Reuter, 1909, „Zootaxa”, 3148, 2011 (Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness), s. 129–138 [dostęp 2016-02-09].
- ↑ a b c d e f g h David Evans Walter, Heather Proctor: Mites: Ecology, Evolution & Behaviour: Life at a Microscale. Springer Science+Business Media, 2013, s. 292.
- ↑ a b Alexandr Alexandrovich Khaustov, A.L. Sergeyenko, Evgeny Perkovsky. First fossil record of mites of the family Tuckerellidae (Acari: Tetranychoidea) from Rovno amber with description of a new species. „International Journal of Acarology”. 40 (5), s. 367–369, 2014. DOI: 10.1080/01647954.2014.933253.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Vincenzo Vacante: The Handbook of Mites of Economic Plants: Identification, Bio-Ecology and Control. CABI International, 2016, s. 421-425.
- ↑ a b c L. W. Miller. A new species of Tuckerella (Acarina, Tetranychoidea, Tuckerellidae) from Tasmania. „Papers and proceedings of the Royal Society of Tasmania”. 98, s. 79-84, 1964.
- ↑ a b c J. J. Beard, D. E. Walter. A new species of Tuckerella (Prostigmata: Tetranychoidea: Tuckerellidae) from Australia with descriptions of all stages and a discussion of the tritonymphal stage. „Acarologia”. 45 (1), s. 49-60, 2005.
- ↑ Ronald Ochoa. A note on paedogenesis in Tetranychoidea. „International Journal of Acarology”. 15 (2), s. 117-118, 1989.
- ↑ David Evans Walter: Tuckerellidae Baker & Pritchard, 1953. [w:] Joel Hallan's catalogue [on-line]. Joel Hallan. [dostęp 2016-02-09].
- ↑ a b c d W. M. Chaudhri. Four new species of the genus Tuckerella from Pakistan. „Pakistan journal of zoology”. 3, s. 79-86, 1971.
- ↑ C. D. Jorgensen. A new species of Tuckerella (Acarina). „Entomological news”. 78 (6), s. 141-146, 1967.
- ↑ S. Ghai, S. Manider. A new species of Tuckerella from India (Acarina: Tuckerellidae). „Oriental Insects”. 10 (2), s. 169-172, 1976.
- ↑ N. H. Rossi de Simons. Una nueva especie de Tuckerellidae, Tuckerella elegans sp.n. (Acari, Tetranychoidea) de la Republica Argentina. „Rev. Inv. Agrop. INTA”. 9 (1), s. 15-22, 1972.
- ↑ M.K.P. Smith Meyer, E.A. Ueckermann. A review of some species of the families Allochaetophoridae, Linotetranidae and Tuckerellidae (Acari: Tetranychoidea). „International Journal of Acarology”. 23 (2), s. 67-92, 1997.
- ↑ B. McDaniel, D.K. Morihara, J.K. LEwis. A new species of Tuckerella from South Dakota and a key with illustrations of all known described species. „Acarologia”. 27 (2), s. 274-283, 1975.
- ↑ V. Prasad. A new species of Tuckerella (Acarina: Tuckerellidae) from India. „Acarologia”. 15 (2), s. 237-239, 1973.
- ↑ S. Ehara. Description of a new species of Tuckerella from Japan (Acarina: Tuckerellidae). „International journal of acarology”. 1 (2), s. 1-5, 1975. DOI: 10.1080/01647957508683741.
- ↑ L. A. Carlos-Raros. A review of Philippine Tuckerella (Tuckerellidae, Acari). „Philippine entomologist”. 7 (6), s. 557-560, 1989.
- ↑ C. D. Jorgensen. Redescription of Tuckerella spechtae Womersley. „Records of the South Australian Museum”. 15, s. 795-797, 1968.