Tulum

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tulum
Tulu’um
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Meksyk

Stan

Quintana Roo

Gmina

Tulum

Zarządzający

Jorge Luis Cordova Pech

Wysokość

5 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności


46 721[1].

Nr kierunkowy

984

Kod pocztowy

77780

Tablice rejestracyjne

23

Położenie na mapie Quintany Roo
Mapa konturowa Quintany Roo, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Tulum”
Położenie na mapie Meksyku
Mapa konturowa Meksyku, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Tulum”
Ziemia20°12′43″N 87°27′57″W/20,211944 -87,465833
Strona internetowa

Tulum – miejscowość w Meksyku, na półwyspie Jukatan, w stanie Quintana Roo, a także nazwa znajdującego się na obrzeżach miasta stanowiska archeologicznego z ruinami przedhiszpańskiego miasta Majów.

Niewielka wioska rybacka po ostatnich badaniach archeologicznych w latach 70. XX wieku prowadzonych przez amerykańskiego archeologa Arthura G. Millera zaczęła zyskiwać popularność. Efektem tego był wzrost liczby ludności. W latach 90. na skutek migracji było to najszybciej zaludniające się miejsce w Meksyku, co sprawiło, że w 2008 roku utworzono nową gminę w stanie Quintana Roo, a wieś zyskała prawa miejskie[1]. 1 grudnia 2023 roku pod miastem otwarto Międzynarodowy Port Lotniczy Tulum (hiszp. Aeropuerto Internacional Felipe Carrillo Puerto)[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Dokładna data założenia miasta Tulum nie jest znana, jednak już w połowie XIX wieku istniała już wiedza o tej osadzie. Jego początki sięgają założenia Noj Kaaj Santa Cruz Xbalam Naj (Chan Santa Cruz, dzisiejsze miasto Felipe Carrillo Puerto) i kultu gadającego krzyża. Wiara ta szerzyła się i umacniała w regionie, tworząc w ten sposób nowe miasta w głębi dżungli, gdzie podobnie jak swoje domy budowali także kościoły, aby czcić krzyż Majów. Jedną z osad było wspomniane Tulum, niedaleko centrum ceremonialnego, w którym ich przodkowie czcili potomka boga (strefa archeologiczna Tulum); Pojawiły się inne małe zbory: Muyil (blisko przedhiszpańskiego centrum Chunyaxche), Xpalma, Chumpón i San Antonio Muyil (blisko zatoki Chacalal)[3].

W maju 1518 roku w okolice Tulum dotarła ekspedycja, której przewodził hiszpański konkwistador Juan de Grijalva. Jego kronikarz Juan Diaz wielkościowo porównywał wówczas Tulum do hiszpańskiego miasta Sewilla[4].

Strefa archeologiczna Tulum[edytuj | edytuj kod]

Na obrzeżach miejscowości, na dwunastometrowym klifie nad brzegiem Morza Karaibskiego położona jest strefa archeologiczna z ruinami przedhiszpańskiego miasta Majów. Najważniejsze budowle powstawały w latach 1200–1450, chociaż najstarsze inskrypcje znalezione na terenie stanowiska archeologicznego pochodzą z VI w. n.e. Miasto było prężnym ośrodkiem handlowym i ważnym centrum ceremonialnym. Miasto nazywane było wówczas Zamá, co oznacza „poranek” albo „wschód słońca”[5] W momencie przybycia Hiszpanów w XVI w. wciąż było zamieszkane, zostało opuszczone dopiero 70 lat później[6].

Do najważniejszych budynków należą:

  • wieża strażnicza zwana El Castillo, najwyższy budynek pełniący funkcję centrum religijnego i obrzędowego. Niegdyś wierzono, że była to wieża obronna;
  • Świątynia Fresków (hiszp. Templo de los Frescos) dwupiętrowa budowla z kolumnami na pierwszej kondygnacji, ozdobiona freskami w stylu Tolteków;
  • Świątynia Zstępującego Boga (hiszp. Templo del Dios Descendente) z płaskorzeźbą boga pszczół Ab Muxen Caba,
  • Świątynia Boga Wiatru (hiszp. Templo Dios del Viento)[4].

Strefa archeologiczna Tulum jest drugą pod względem popularności strefą archeologiczną w Meksyku (po Chichén Itzá). W 2021 r. odwiedziło ją ponad milion turystów[7].

Strefa hotelowa[edytuj | edytuj kod]

Dwa kilometry od centrum miasta znajduje się „strefa hotelowa” (hiszp. zona hotelera) z butikowymi hotelami i restauracjami na plaży w Tulum. Większość z nich to domki zbudowane w tradycyjnym stylu Majów, kryte strzechą z palmami, chociaż jest też kilka hoteli z wyższej półki. Szczególnie po stronie dżungli znajduje się wiele nowych restauracji, a niektóre z nich zyskały uznanie w prasie międzynarodowej[8].

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Klimat w okolicy Tulum jest ciepły, półwilgotny, z opadami deszczu w lecie i wyższą wilgotnością. Średnia roczna temperatura wynosi 25,7 °C. Przeważają wiatry z południowego wschodu. Średnie roczne opady wynoszą 1136,8 milimetrów, a pora deszczowa trwa od maja do października. Na klimat wpływają cyklony, które zwiększają opady, zwłaszcza latem. W przeciwieństwie do innych miejsc, takich jak Playa del Carmen i Cancún, w Tulum temperatury łatwiej osiągają powyżej 40 °C, szczególnie w sezonie wiosennym. Podobnie zimą temperatura spada do 4 °C.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Data México, Gobierno de México. [dostęp 2023-09-21]. (hiszp.).
  2. Inauguran aeropuerto de Tulum con 5 vuelos diarios, Aristegui Noticias, 1 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-08] (hiszp.).
  3. Archivo General del Estado, age.qroo.gob.mx [dostęp 2023-11-21].
  4. a b Tomasz Merwiński, Tulum. Tu pięknie jest | Tomasz Merwiński, 20 maja 2021 [dostęp 2023-11-21] (pol.).
  5. Tulum, Instituto Nacional de Antropología e Historia [dostęp 2023-10-01] (hiszp.).
  6. Ola Synowiec, Iwona Klemczak, Meksyk, Pascal, 2022, s. 247–248, ISBN 978-83-8317-039-8.
  7. Zonas arqueológicas con el mayor número de visitas en México en 2021, Statista, 13 marca 2023 [dostęp 2023-10-01] (hiszp.).
  8. Julia Moskin, Rewriting the Menu in Tulum, „The New York Times”, 10 marca 2014, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-11-21] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]