Tureckie Siły Powietrzne

Tureckie Siły Powietrzne
Türk Hava Kuvvetleri
	; Symbol tureckich sił powietrznych
Państwo	Turcja
Data sformowania	1909–1911
	Dane podstawowe
Podporządkowanie	Tureckie Siły Zbrojne
Liczebność	60 100 ludzi
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tureckie Siły Powietrzne – główną siłę bojową tureckich sił powietrznych (Türk Hava Kuvvetleri) stanowi sprzęt sprowadzony z USA i krajów NATO, które posiadają nadwyżkę sprzętu lotniczego.

Nowe F-5 dotarły do Turcji w 1965 roku. Było to 75 sztuk F-5A, 20 sztuk RF-5A oraz 13 sztuk F-5B. Aby uzupełnić samoloty rozpoznawcze przebudowano w latach 70 13 sztuk F-5A do poziomu RF-5A. Wśród tych maszyn były zarówno nowe jak i dawne libijskie, holenderskie, norweskie i tajwańskie. Pozyskano je w latach 1989-91 z czego 38 F-5A, 60 NF-6A/B oraz 4 F-5B i 6 RF-5A, a z 60 sztuk NF-6A/B 34 maszyny mogły latać. Udało się również pozyskać kilka F-5B od USAF. Część z nich przeszła modernizację do szkoleń co objęło 48 sztuk. W służbie mają pozostać 23 egzemplarze^[1].

W latach 90. Turcja otrzymała samoloty typu Lockheed F-104 Starfighter od Belgii, Kanady i Niemiec, natomiast samoloty Northrop F-5 Freedom Fighter sprowadzone zostały z Norwegii i Holandii. Obecnie Turcja posiada ponad 200 sztuk F-16 Fighting Falcon w wersjach C i D, samoloty montowane są w Turcji w fabryce w Murted.

Osobny artykuł: Siły Powietrzne Imperium Osmańskiego.

Modernizacja lotnictwa

Do 2023 roku planowane jest zmodernizowanie lotnictwa wojskowego w ramach modernizacji sił zbrojnych. Wśród planów jest zakup myśliwca piątej generacji, rozwój własnych konstrukcji, zmiany w posiadanych F-16, zakup nowych śmigłowców oraz zmiana obrony przeciwrakietowej i przeciwlotniczej. Wydatki w budżecie zostały zaplanowane uwzględniając ówczesny wzrost gospodarczy kraju i dążenie do przekazywania 2% PKB na zbrojenie. Większość funduszy pozostanie przekazana państwowym firmom zbrojeniowym, a zapewnienie finansowania obronności pokrywane jest również z zysków z eksportu sprzętu i technologii^[2].

Osoby zatrudnione są podzielone na dwa dowództwa taktyczne. Planowana jest zmiana i fuzja obu dowództw pod nazwą - Dowództwo Bojowych Sił Powietrznych i Obrony Rakietowej. Istnieje trzynaście eskadr bojowych rozmieszczonych w siedmiu bazach. Samolotem w największej liczbie 270 sztuk zakupionych jest F-16. W 2005 roku podpisano umowę, dzięki której zakładano modernizację samolotów do standardu Block 50+. Dzięki takim modernizacjom obniża się koszty utrzymania przez ograniczenie potrzebnego sprzętu i logistyki. W zamian za miejsca dla amerykańskich radarów AN/TPY-2 otrzymano również część kodów źródłowych dla samolotów. W 2009 roku rozpoczęto proces instalacji radaru pokładowego AN/APG-68(V)9 i kolorowych wyświetlaczy w kabinie z systemem identyfikacji „swój-obcy” przy pomocy systemu transmisji danych Link 16. W ten sposób otrzymano możliwość wykorzystania rakiet AIM-120C AMRAAM oraz prowadzenia nocnych operacji lotniczych. Najnowsze zasobniki AN/AQQ-13 LANTIRN ER oraz AN/AQQ-33 Sniper ATP pozwoliły nie tylko wykrywać i namierzać cele, ale również rozpoznawać i nagrywać cel w dużej rozdzielczości i przesyłać dane do bazy. W 2009 roku negocjowano również możliwość lotów F-16 nad Cyprem oraz offset dla nowo zakupionych samolotów. Otwarte zostały również własne szkoły pilotażu F-16. Plany wykorzystania samolotów zakładają rok 2040^[3].

Samoloty F-4E Phantom II w 2000 roku zostały zmodernizowane do wersji F-4E 2020 Terminator. Zamontowano wówczas wielofunkcyjne cyfrowe wyświetlacze, radar Elta Electronics EL/M-2032 i nowe urządzenia obrony pasywnej i aktywnej. W 2010 roku zamontowano nowe systemy łączności i nawigacji^[3].

Państwo tureckie zostało włączone w program samolotu F-35 Lightning II z planowanym zakupem 100 takich samolotów^[3].

Plany stworzenia własnego samolotu przechwytującego mają zaangażować własny przemysł lotniczy aby wyeliminować ograniczenia samolotu F-35. Partnerem w badaniach i pracach konstrukcyjnych brany pod uwagę jest szwedzki SAAB lub Republika Korei^[4].

Struktura sił powietrznych

Same siły powietrzne podzielone są na 2 floty powietrzne. Kwaterą dla pierwszej z nich jest Eskişehir. Druga natomiast stacjonuje w Diyarbakır. W stolicy – Ankarze znajduje się siedziba Dowództwa Transportu oraz kwatera główna sił powietrznych. Jedna eskadra stacjonuje w Topel i jest przeznaczona do patrolowania morza przy wspomaganiu tureckiej marynarki wojennej.

Lotnictwo bojowe składa się z 12 eskadr wyposażonych w F-16 Fighting Falcon (rozmieszczonych w 6 bazach) oraz dalsze 8 eskadr, częściowo zmodernizowanych McDonnell Douglas F-4 Phantom II (w tym jedna rozpoznawcza z RF-4E), które mają zostać zastąpione przez około 100 Lockheed F-35 Lightning II.

Sześć eskadr transportowych jest wyposażonych w samoloty typu CASA CN-235, Lockheed C-130 Hercules, a także Transall C-160T, które w przyszłości zastąpi 10 transportowych Airbus A400M.

Kandydaci na pilotów muszą wylatać 250 godzin. Treningi odbywają się na samolotach typu Aermacchi SF.260, Cessna T-37B/C, Northrop T38A Talon oraz na dawnych myśliwcach typu Northrop F-5B Freedom Fighter.

Wyposażenie

Zdjęcie	Samolot	Producent	Typ	Wersja	Liczba sztuk^[5]	Uwagi
Samoloty myśliwskie
	F-16 Fighting Falcon	Stany Zjednoczone Turcja	Myśliwiec wielozadaniowy	F-16C F-16D	189 57	Dostarczono 240 sztuk wersji Block 30/40/50 w latach 1987–1999 oraz 30 Block 50+ w latach 2011–2012, 262 z nich zmontowały Turkish Aircraft Industries (TAI), 165 starszych sztuk osiągnie po modernizacji standard Block 50.
	McDonnell Douglas F-4 Phantom II	Stany Zjednoczone	Myśliwiec wielozadaniowy Rozpoznawczy	F-4E 2020 Terminator F-4E Şimşek RF-4E/TM Isik	54 66 36	Şimşek to modernizacja TAI, Terminator to modernizacja izraelskiej IAI. W 2012 syryjska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła turecki RF-4, który naruszył morską granice między państwami^[6].
					402
Wczesnego ostrzegania i Powietrzne tankowce
	Boeing 737 AEW&C	Stany Zjednoczone	AWACS	737 AEW&C	4
	Boeing KC-135 Stratotanker	Stany Zjednoczone	Tankowiec	KC-135R	7
	Gulfstream G550	Stany Zjednoczone	komunikacyjny	G550	2
	CASA CN-235	Hiszpania	rozpoznawczy walki elektronicznej		1 1
					15
Samoloty transportowe
	Lockheed C-130 Hercules	Stany Zjednoczone	Taktyczny transportowiec	C-130B C-130E	5 7	Zmodernizowane przez TAI, w związku z opóźnieniem programu A400M odkupionych ma być 6 C-130E używanych przez Arabię Saudyjską.
	Transall C-160	Niemcy	Taktyczny transportowiec	C-160T	17	C-160T zmodernizowane przez TAI.
	CASA CN-235	Hiszpania Turcja	Taktyczny transportowiec	CN-235M-100	41	Zmontowane przez TAI.
					70
Samoloty szkolno-treningowe
	Aermacchi SF-260	Włochy Turcja	szkolenie wstępne	SF-260D	37	Zmontowane przez TAI.
	KAI KT-1	Korea Południowa	szkolenie podstawowe	KT-1T	40
	Cessna T-37 Tweet	Stany Zjednoczone	szkolenie podstawowe	T-37C	56
	Northrop T-38 Talon	Stany Zjednoczone	szkolenie zaawansowane	T-38A	66
	Northrop F-5 Freedom Fighter	Stany Zjednoczone	szkolenie zaawansowane	NF-5A/B 2000	86	Zmodernizowane przez IAI do szkolenia na F-16.
					285
Śmigłowce
	Eurocopter Cougar	Francja Turcja	Śmigłowiec transportowy/SAR	AS 532UL Cougar Mk1	19	Zmontowane przez TAI.
	Bell UH-1 Iroquois	Stany Zjednoczone	Śmigłowiec użytkowy	UH-1H	62
					81
Bezzałogowe aparaty latające
	General Atomics GNAT	Stany Zjednoczone	Rozpoznawczy BSL	GNAT 750 I-GNAT ER	6 16
	RQ-7 Shadow	Stany Zjednoczone	Rozpoznawczy BSL		6
	MQ-1 Predator	Stany Zjednoczone	Rozpoznawczy/bojowy BSL		6
	MQ-9 Reaper	Stany Zjednoczone	Rozpoznawczy/bojowy BSL		4
	IAI Heron	Izrael	Rozpoznawczy BSL		10
	Aeronautics Aerostar	Izrael	Rozpoznawczy BSL		3
	IAI Harpy	Izrael	Mały szturmowy BSL		107
	TAI Anka	Turcja	Rozpoznawczy BSL		1	Zamówiono 10.
					159
Suma
					1012

Przypisy

↑ MarekM. Gajzler MarekM., Northrop F-5 A/B Freedom Fighter Cz. 2, s. 63-64,, „Lotnictwo”, kwiecień 2016, ISSN 1732-5323 .
↑ Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 54,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323
↑ ^a ^b ^c Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 56,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323
↑ Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 57,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323
↑ hvkk.tsk.tr. [dostęp 2012-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-09)].
↑ Turkey confirms Syria shot down F-4 military jet.

Bibliografia

Lindsday Peacock: Lotnictwo wojskowe świata. OTiK, 1994. ISBN 83-900902-2-8.

[1] MarekM. Gajzler MarekM., Northrop F-5 A/B Freedom Fighter Cz. 2, s. 63-64,, „Lotnictwo”, kwiecień 2016, ISSN 1732-5323 .

[2] Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 54,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323

[:0-3] Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 56,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323

[4] Robert Czulda, Modernizacja lotnictwa Turcji, s. 57,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323

[5] vkk.tsk.tr. [dostęp 2012-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-09)].

[6] Turkey confirms Syria shot down F-4 military jet.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Afryka	Algieria Angola Benin Botswana Burkina Faso Burundi Czad Demokratyczna Republika Konga Dżibuti Egipt Erytrea Etiopia Gabon Gambia Ghana Gwinea Gwinea Bissau Gwinea Równikowa Kamerun Kenia Kongo Liberia Libia Madagaskar Malawi Mali Maroko Mauretania Mozambik Namibia Niger Nigeria Południowa Afryka Republika Zielonego Przylądka Rwanda Senegal Sierra Leone Sudan Sudan Południowy Środkowa Afryka Togo Tunezja Wybrzeże Kości Słoniowej Zambia Zimbabwe
Ameryka Południowa	Argentyna Boliwia Brazylia Chile Ekwador Kolumbia Paragwaj Peru Surinam Urugwaj Wenezuela
Ameryka Północna	Bahamy Belize Dominikana Gwatemala Haiti Honduras Jamajka Kanada Kuba Meksyk Nikaragua Panama Salwador Stany Zjednoczone
Australia i Oceania	Australia Nowa Zelandia
Azja	Afganistan Arabia Saudyjska Azerbejdżan Bahrajn Bangladesz Brunei Chiny Filipiny Indie Indonezja Irak Iran Izrael Japonia Jemen Jordania Kambodża Katar Kazachstan Kirgistan Korea Południowa Korea Północna Kuwejt Laos Liban Malezja Mjanma Mongolia Nepal Oman Pakistan Singapur Sri Lanka Syria Tajlandia Tajwan Turcja Turkmenistan Uzbekistan Wietnam Zjednoczone Emiraty Arabskie
Europa	Albania Armenia Austria Belgia Białoruś Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chorwacja Cypr Czarnogóra Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Gruzja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Niemcy Macedonia Malta Mołdawia Norwegia Polska Portugalia Rosja Rumunia Serbia Słowacja Słowenia Szwajcaria Szwecja Ukraina Węgry Wielka Brytania Włochy