Przejdź do zawartości

Turzyca Davalla

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Turzyca Davalla
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

turzyca

Gatunek

turzyca Davalla

Nazwa systematyczna
Carex davalliana Sm.
Trans. Linn. Soc. London 5: 266 (1800)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Turzyca Davalla (Carex davalliana Sm.) – gatunek byliny z rodziny ciborowatych. Obszar występowania obejmuje Europę (z wyjątkiem jej północnej części) oraz Azję Mniejszą[3]. W Polsce rośnie głównie w południowej części kraju[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kłoski z kwiatami
Kłoski z owocami
Pokrój
Roślina trwała, wysokości 10-40 (50) cm, gęstokępkowa, bez rozłogów.
Łodyga
Sztywno wzniesiona, u podstawy z włóknistymi resztkami liści, ku górze przeważnie szorstka. Na przekroju okrągława, lub niewyraźnie trójkanciasta.
Liście
Pochwy liściowe ciemnobrązowe. Blaszki liściowe ciemnozielone, krótsze od łodygi, ok. 0,5 mm szerokości, nitkowate, szorstkobrzegie, na przekroju tępo trójkanciaste.
Kwiaty
Roślina dwupienna (wyjątkowo tylko jednopienna. Kwiatostan w postaci jednego wierzchołkowego kłosa. Kłosy męskie do 2 cm długości, ok. 2 mm szerokości. Przysadki kwiatów męskich lancetowate, zaostrzone, żółtobrązowe, z rąbkiem błoniastym. Kwiaty męskie z 3 pręcikami. Kłosy żeńskie luźnokwiatowe, do 1,5 cm długości, 4 mm szerokości. Przysadki kwiatów żeńskich jajowate, zaostrzone, ciemnobrązowe, z jasnobrązowym rąbkiem. Kwiaty żeńskie z jednym słupkiem o dwóch znamionach.
Owoce
Orzeszek w zarysie jajowaty, soczewkowato spłaszczony, zamknięty w pęcherzyku dłuższym od przysadki, brązowym, 3-4 mm długości, z długim dzióbkiem. Pęcherzyki początkowo są wzniesione, później zgięte, częściowo z wierzchołkiem skierowanym skośnie do dołu.
Gatunek podobny
Podobna jest turzyca dwupienna (C. dioica), która jednak tworzy luźne kępy i ma długie kłącza. Poza tym łodyga jej jest gładka, a dojrzałe pęcherzyki skierowane nieco ku dołowi[6].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Hydrofit. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Siedliskiem są torfowiska niskie i źródliskowe. Pojawia się na brzegach małych cieków wodnych. Na glebach z wodą stagnującą i podciekającą, żyznych, zasobnych w wapń. Gatunek charakterystyczny dla O/All. Caricetalia davallianae, Ass. Valeriano-Caricetum flavae i Ass. Caricetum davallianae[7]. Liczba chromosomów 2n= 46[8].

Zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Tworzy mieszańce z t. dwupienna (Carex dioica) i t. gwiazdkowatą (Carex echinata)[8].

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006) gatunek zagrożony (kategoria zagrożeniaV)[9]. W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię VU (narażony)[10]. Głównymi czynnikami zagrażającymi są: niszczenie jej siedlisk i odwadnianie terenów, na których występuje, co powoduje zmianę warunków i zarastanie ich w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej przez inne gatunki roślin.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
  3. a b c Carex davalliana Sm., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-28].
  4. Carex davalliana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 123, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  6. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 619. ISBN 83-01-12218-8.
  7. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  8. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  9. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  10. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  • Jürke Grau, Bruno P. Kremer, Bodo M. Möseler, Gerhard Rambold, Dagmar Triebel: Gräser. Monachium: Mosaik Verlag GmbH, 1984. (niem.).