Turzyca piaskowa
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
turzyca piaskowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Carex arenaria L. Sp. Pl.: 973 1753 | |
Turzyca piaskowa (Carex arenaria L.) – gatunek byliny należący do rodziny ciborowatych. Pochodzi z Europy, zawleczona do Ameryki Północnej i Australii. W Polsce objęta ochroną.
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Naturalny zasięg gatunku obejmuje zachodnią, północną i środkową Europę. Został zawleczony i naturalizował się w Ameryce Północnej (USA: Oregon, Delaware, Maryland, Karolina Północna, Wirginia) i Australii (Nowa Południowa Walia)[3].
W Polsce jest rośliną pospolitą wzdłuż brzegu morskiego, im dalej w głąb lądu w kierunku południowo-wschodnim – tym rzadsza. Stanowiska skupione są na wybrzeżu Bałtyku oraz nad dolną Wisłą i Odrą. Na rozproszonych stanowiskach rośnie w Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku, w Puszczy Kampinoskiej, na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej i w rejonie Puław[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Roślina zielna z czołgającym się kłączem, z którego wyrastają nowe pędy.
- Łodyga
- Wzniesiona na 15-60 cm, podczas owocowania zwieszona, na przekroju ostro trójkanciasta, w górnej części ostra.
- Liście
- Podobnej długości jak łodyga. Pochwy liściowe brązowe. Blaszki liściowe sztywne, rynienkowate o 2-4 mm szerokości.
- Kwiaty
- Kwiaty rozdzielnopłciowe zebrane w 4-16 jajowatych kłosach, długości do 1 cm. W górnej części kwiatostanu znajdują się kwiaty męskie (zawierają po 3 pręciki), w dolnej żeńskie (słupki z 3 znamionami). Plewy żółtawe i wąskie.
- Owoce
- Orzeszek wewnątrz spłaszczonego, stożkowatego pęcherzyka o długości 4-5 mm, oskrzydlonego na brzegach, z dzióbkiem, żółtobrązowy.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rozrasta się w charakterystyczny, liniowy sposób za pomocą prosto rosnących, podziemnych rozłogów wydających w regularnych odstępach pęd nadziemny. Rozłogi mogą osiągać do 2 m długości. Kwitnie od maja do października (do czerwca[4]). Kwiaty są zapylane przez wiatr (anemogamia)[4].
Rośnie w miejscach piaszczystych i niezarośniętych, charakterystyczna dla muraw piaskowych. Występuje na nadmorskich i śródlądowych wydmach, w borach sosnowych i wrzosowiskach. Na wydmach nadmorskich jest ważną rośliną pionierską uczestniczącą w utrwalaniu wydm[4].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Turzyca piaskowa jest objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową nieprzerwanie od 1957 roku[5]. Nie jest obecnie gatunkiem zagrożonym, ale status ochronny został utrzymany w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[6][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
- ↑ Carex arenaria. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2014-11-01].
- ↑ a b c d e Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006, s. 51. ISBN 978-83-7073-444-2.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lutego 1957 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1957 r. nr 15, poz. 78).
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grau, Kremer, Moseler, Rambold, Triebel: Trawy. Jadwiga Kozłowska (tł.). Warszawa: Świat Książki, 1998, seria: Leksykon Przyrodniczy. ISBN 83-7129-701-7.