Twórca ludowy
Twórca ludowy – osoba zajmująca się wytwarzaniem oryginalnych i indywidualnych dzieł opierających się o tradycje regionalne. Wiedzę i umiejętności nabył w drodze bezpośredniego przekazu kulturowego. Swoją twórczość upowszechnia poprzez pokazy, prezentacje, warsztaty, wystawy, kiermasze, targi i spotkania. Współpracuje z instytucjami kultury (muzea, biblioteki, domy kultury) oraz organizacjami pozarządowymi[1]. Ich wytwory i dzieła są zaliczane do sztuki ludowej. Badaniem twórców ludowych zajmuje się etnografia, etnologia i antropologia kulturowa[2].
Twórca ludowy jako zawód
[edytuj | edytuj kod]Wg klasyfikacji zawodowej prowadzonej przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (kod zawodu 265901) zajmuje się tworzeniem dzieł z zakresu sztuki wyobrażeniowej (malarstwo, rzeźba), rękodzieła (tkactwo, hafciarstwo, garncarstwo, plecionkarstwo, kowalstwo, snycerstwo, zabawkarstwo, zdobnictwa bibułkowe, plastyka obrzędowa, ludowe instrumenty muzyczne) oraz wykonawstwa (tworzenie i upowszechnianie muzyki, tańca i śpiewu ludowego oraz literatury ludowej)[3].
Klasyfikacja twórców ludowych
[edytuj | edytuj kod]W Polsce twórcy ludowi są zrzeszeni w Stowarzyszeniu Twórców Ludowych, które rozróżnia trzy kategorie:
- artyści – ich działania zawierają pierwiastek twórczy i indywidualizm artystyczny (muzyk instrumentalista, śpiewak, tancerz, rzeźbiarz, malarz, pisarz ludowy, gawędziarz)
- rzemieślnicy – wykonują przedmioty o charakterze użytkowym (bednarz, kowal, stolarz, budowniczy instrumentów ludowych, plecionkarz, garncarz, tokarz, snycerz, meblarz, kuśnierz, łyżkarz, tkaczka, sitarz, krawiec)
- rękodzielnicy – wykonują przedmioty o charakterze zdobniczym i obrzędowym (hafciarka, koronkarka, wycinankarz, piernikarz, twórca plastyki obrzędowej, twórca plastyki zdobniczej)[4].
Obecnie w Stowarzyszeniu zrzeszonych jest 1900 osób, działających w 23 oddziałach[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Aleksander Błachowski, Nie tylko chlebem... portrety twórców ludowych, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1983.
- Józef Grabowski, Sztuka ludowa. Formy i regiony w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo "Arkady", 1967.
- Aleksander Jackowski, Polska sztuka ludowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
- Ksawery Piwocki, O historycznej genezie polskiej sztuki ludowej, Wrocław: Ossolineum, 1953.
- Ewa Fryś-Pietraszkowa, Anna Kunczyńska-Iracka, Marian Pokropek, Sztuka ludowa w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1991.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stowarzyszenie Twórców Ludowych
- Kulturaludowa.pl
- Wielkopolscy twórcy ludowi. Informator Oddziału Wielkopolskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych
- Nagroda im. Oskara Kolberga
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Barbara Fatyga, Słownik inspiracji [online], Obserwatorium Żywej Kultury [dostęp 2025-04-19].
- ↑ Damian Kasprzyk, Artysta ludowy i kilka kontekstów współczesności [online], Muzeum Wsi Radomskiej [dostęp 2025-04-19].
- ↑ Klasyfikacja zawodów i specjalności [online], Ministerstwo Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej [dostęp 2025-04-19].
- ↑ a b Twórcy ludowi [online], Stowarzyszenie Twórców Ludowych [dostęp 2025-04-19].