Tymosz Chmielnicki
| Тиміш Хмельницький | |
| |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Żona | |
Tymosz Chmielnicki[1], Tymofiej[2], Timofiej, często zdrobniale lub pogardliwie Tymoszka lub Cimoszka Chmielnicki; ukr. Тиміш Хмельницький (ur. 1632, zm. 15 października?/25 października 1653 w Suczawie) – dowódca kozacki, syn Bohdana, starszy brat Jerzego.
Ojciec wiązał z nim duże nadzieje i od najmłodszych lat przygotowywał go zarówno do służby wojskowej, jak i pracy z dokumentami. W 1648 roku był członkiem poselstwa do Bakczysaraju, gdzie układał się przeciw Rzeczypospolitej. W początkach powstania Chmielnickiego sprawował godność setnika, brał udział w szeregu bitew. W 1652 roku jego ojciec próbował zaaranżować mu ożenek z Rozandą Lupu, córką hospodara Mołdawii Bazylego (Wasyla) Lupu. Obawa przed reakcją Rzeczypospolitej spowodowała, że hospodar odmówił ręki córki synowi hetmana kozackiego, prosząc przy tym Rzeczpospolitą o obronę. Sprowokowało to kampanię 1652 roku, zakończoną oblężeniem Kamieńca Podolskiego i bitwą pod Batohem[3]. Pod wrażeniem polskich klęsk hospodar ugiął się i do ożenku wreszcie doszło. Plany dynastyczne ojca, które i tak nie przysparzały Chmielnickim zwolenników wśród kozactwa, stały się przyczyną zguby syna; Tymofiejowi wkrótce przyszło bronić tronu teścia. Na czele odsieczy przedarł się do oblężonej Suczawy, ale został ranny i wkrótce zmarł. Jego zwłoki przewieziono do rezydencji ojca w Subotowie, gdzie został pochowany.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pisownia według Władysława Serczyka, Ludwika Kubali, Myrona Korduby zob. Bibliografia.
- ↑ Pisownia według J. A. Gierowskiego, zob Bibliografia.
- ↑ Według Leszka Podhoreckiego, Tymofiej Chmielnicki po bitwie wykupił z rąk tatarskich jeńców polskich, by Kozacy mogli ich wymordować, co też się stało. W egzekucji zginął m.in. starszy brat Jana Sobieskiego – Marek Sobieski.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wawrzyniec Jan Rudawski, Historja Polska od śmierci Władysława IV aż do pokoju Oliwskiego, czyli..., Petersburg i Mohylew. Nakładem Bolesława Maurycego Wolffa, 1855.
- Franciszek Rawita-Gawroński, Tymofiej Chmielnicki, setnik czehryński. Szkic biograficzno-historyczny, w: Literatura i Sztuka. Dodatek do Dziennika Poznańskiego. 1911 R. 3, nr 42, nr 43, nr 44, nr 45, nr 46, nr 48, nr 49, nr 52, nr 53.
- Ludwik Kubala, „Szkice Historyczne” t. 2 Lwów 1880, rozdział „Krwawe swaty”.
- Józef Andrzej Gierowski, Historia Polski 1505-1764, PWN, Warszawa 1980.
- Władysław Serczyk, Historia Ukrainy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1979.
- Родина Богдана Хмельницького, Українська родина 2006. Електронна версія.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dariusz Milewski, Bój o Mołdawię, Mówią wieki, nr 2, 2000