49°00′43″N 28°30′14″E/49,011944 28,503889Tywriw
| ||
| ||
| Państwo |  Ukraina
| |
|---|---|---|
| Obwód |  winnicki
| |
| Rejon | tywriwski | |
| Populacja (2001) • liczba ludności |
4666[1] | |
| Nr kierunkowy | +380 4355 | |
| Kod pocztowy | 23300 | |
Położenie na mapie obwodu winnickiego  | ||
Położenie na mapie Ukrainy  | ||
| 49°00′43″N 28°30′14″E/49,011944 28,503889
| ||
Portal  Ukraina
| ||
Tywriw (ukr. Тиврів, hist. pol. Tywrów) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie winnickim, siedziba władz rejonu tywriwskiego. W miejscowości w 2005 roku mieszkały 4666 osoby. Zgodnie ze spisem ludności z 2020 roku, miasteczko jest zamieszkiwane przez 3933 osoby.
Leży na wschodnim Podolu, na lewym brzegu Bohu. Przypuszcza się, że nazwa może wiązać się ze słowiańskim plemieniem Tywerców. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1505. Jest to przywilej wielkiego księcia litewskiego Aleksandra dla bojara bracławskiego Fedki Daszkiewicza, potwierdzający prawa rodziny do miejscowości, nadanej już w XIV w przez Witolda. Miejscowość wielokrotnie była pustoszona przez Tatarów, w 1648 r. została natomiast wzięta przez wojska kozackie Maksyma Krzywonosa. W czasie powstania Chmielnickiego zniszczony został także pierwszy, drewniany, kościół katolicki, postawiony w 1569 r. W 1742 właściciel Michał Jan Klityński sprowadził do Tywrowa oo. dominikanów z Winnicy i ufundował murowany kościół, który otrzymuje wezwanie św. Michała, a także klasztor. W kościele zostaje umieszczona kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. W roku 1744, za czasów Zachariasza Jaroszyńskiego, miejscowość otrzymała prawa miejskie. W 1833 r. oo. dominikanie zostają zmuszeni dekretem carskim do opuszczenia miasta, a kościół zostaje objęty przez księży diecezjalnych.
Pod rozbiorami siedziba gminy Tywrów(ukr.) w powiecie winnickim guberni podolskiej.
Po przejęciu władzy przez bolszewików zabudowania kościoła i klasztoru zostały wykorzystane na potrzeby fabryki plastiku. Od 1992 r. w Tywriwie ponownie działa parafia katolicka, początkowo prowadzona przez Sercanów a później przez Misjonarzy Oblatów. Zabudowania poklasztorne i kościół należą obecnie do parafii i są poddawane gruntownemu remontowi. Dziś w zabudowaniach klasztoru znajduje się również “Memoriał Pamięci Męczenników Za Wiarę” otwarty 1 sierpnia 2018 roku, w 80. rocznicę rozstrzelania ok. 15 tys. wiernych w Tywrowie (w ramach operacji polskiej).[2]
Pałac[edytuj | edytuj kod]
- pałac wybudowany w XVIII w. przez Zachariasza Jaroszyńskiego (1700-1774)[3]., który w 1891 r. został przekazany cerkwi prawosławnej z przeznaczeniem na seminarium duchowne a siedem lat później spłonął.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu winnickiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku (ukr.).
- ↑ Na Ukrianie otwarto memoriał pamięci męczenników za wiarę, opoka.news [dostęp 2021-01-07] (pol.).
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 10: Województwo bracławskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 485-488, ISBN 83-04-04314-9, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Tywrów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 730.
- Widok Tywrowa z pałacem Jaroszyńskich na rysunku Napoleona Ordy
- Tywriw na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
