Ubuntu
Logo programu | |
Interfejs użytkownika | |
Producent | |
---|---|
Architektura |
AMD64, ARM, PowerPC, UltraSPARC[a], Smartfon[1], Telewizor LCD[2] |
Pierwsze wydanie |
4.10 Warty Warthog |
Aktualna wersja |
24.04 LTS (Noble Numbat)[3] |
Jądro | |
Środowisko pracy |
GNOME 2 (do wersji 10.10), |
Licencja | |
Typ pakietów |
deb, snap |
Wersja Live |
dostępna |
Strona internetowa |
Ubuntu – kompletna dystrybucja systemu operacyjnego GNU/Linux, przeznaczona głównie do zastosowań biurowych i domowych (ang. desktop). Powstała również wersja serwerowa oraz na netbooki. Rozwój tej ostatniej zakończył się w 2011 roku, gdyż zdecydowano o połączeniu wydań dla komputerów biurowych i domowych z wersją dla netbooków, jednocześnie dodając nową powłokę graficzną – Unity – będącą nakładką na popularnego GNOME.
Ubuntu opiera się na dystrybucji Debian (w wersji Bullseye[4]) i jest rozwijane na serwisie Launchpad. Projekt sponsorowany jest przez przedsiębiorstwo Marka Shuttlewortha Canonical Ltd. oraz Ubuntu Foundation. Według sondaży online w 2012 Ubuntu był najpopularniejszą dystrybucją GNU/Linuksa na komputerach osobistych. Jednak Ubuntu jest również popularne na serwerach i w chmurze. Ubuntu wydawane jest w regularnych, sześciomiesięcznych odstępach czasowych.
Słowo ubuntu pochodzi z języków ludów Zulu i Xhosa zamieszkujących południową Afrykę i oznacza „człowieczeństwo wobec innych”. Głównym celem dystrybucji jest dostarczenie użytkownikom domowym kompletnego, otwartego systemu, który będzie łatwy w obsłudze oraz jednocześnie stabilny, niezawodny i nowoczesny.
Oprócz Ubuntu korzystającego ze środowiska GNOME z nakładką Unity istnieje kilka wariantów innych dystrybucji, które różnią się wykorzystywanym środowiskiem graficznym oraz podstawowym zestawem pakietów. Do najpopularniejszych z nich należą Kubuntu korzystający ze środowiska KDE i Xubuntu korzystający ze środowiska Xfce. Istnieją także Lubuntu ze środowiskiem LXDE w starszych wersjach i ze środowiskiem LXQT w nowszych wersjach, oraz Fluxbuntu ze środowiskiem Fluxbox. Xubuntu, Lubuntu i Fluxbuntu to lżejsze pod względem zużycia zasobów sprzętowych alternatywy dla Ubuntu i Kubuntu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwotna nazwa projektu Ubuntu to no-name-yet.com[5].
Pierwsze wydanie Ubuntu ukazało się 20 października 2004 jako tymczasowa odmiana dystrybucji Debian GNU/Linux. Jej początkowym celem było stworzenie własnego, sześciomiesięcznego cyklu wydawniczego. Projekt stopniowo ewoluował i uniezależniał się. W przeciwieństwie do innych dystrybucji opartych na Debianie, Ubuntu pozostało jednak wierne jego filozofii, która zakłada wykorzystanie wyłącznie wolnego oprogramowania. Dwie kolejne wersje, 5.04 „Hoary Hedgehog” (7 kwietnia 2005) i 5.10 „Breezy Badger” (13 października 2005), przyniosły systemowi sukces, jakiego nie spodziewali się sami jego autorzy, wyprzedzając popularnością m.in. Debiana, Fedorę i SuSE. Ponieważ interfejs Unity różni się od interfejsu GNOME, Canonical postanowił pozostawić do niego dostęp, jednak został on domyślnie usunięty w wersji 11.10. Canonical w 2014 roku zapowiedziało wejście na rynek smartfonów i tabletów. Mark Shuttleworth ogłosił plan, zgodnie z którym do końca 2015 roku Ubuntu miało posiadać 200 milionów użytkowników desktopów[6]. 7 kwietnia 2017 roku na swoim koncie Google+ Mark Shuttleworth ogłosił porzucenie prac nad Ubuntu Touch, serwerem Mir i środowiskiem Unity oraz ustanowienie środowiska GNOME 3 jako domyślne od wersji Ubuntu 18.04 LTS[7], która została wydana w 2018 roku. Wersja Ubuntu oznaczona numerem 17.10 (Artful Aardvark) nie posiada już środowiska Unity, które zostało porzucone na rzecz środowiska GNOME.
Cechy dystrybucji
[edytuj | edytuj kod]- Ustawienia domyślne i wykrywanie sprzętu – instalacja i konfiguracja sprzętu odbywa się bez konieczności podejmowania działań ze strony użytkownika;
- Uproszczona administracja – uzyskana dzięki graficznym konfiguratorom, systemowi zarządzania oprogramowaniem apt-get oraz szerokiemu wykorzystaniu mechanizmu
sudo
(podobnie jak ma to miejsce w Mac OS X); - Ubuntu domyślnie jest oparte na środowisku graficznym GNOME[8], lecz istnieją również warianty oparte na innych środowiskach graficznych.
- Wsparcie dla osób niepełnosprawnych, internacjonalizacja (tłumaczenie) wszystkich komponentów dystrybucji;
- Centrum Oprogramowania Ubuntu – aplikacja domyślnie instalowana w systemie służąca do prostej instalacji programów;
- Wsparcie techniczne – Canonical za odpowiednią opłatą zapewnia 18-miesięczny okres wsparcia dla każdego z wydań (wydania LTS – ang. long-term support – wsparcie długoterminowe do 5 lat wsparcia dla poprawek bezpieczeństwa dla serwerów oraz dla instalacji biurowych).
Komponenty
[edytuj | edytuj kod]Oprogramowanie wchodzące w skład Ubuntu zostało podzielone na cztery sekcje zwane komponentami. Celem takiego podziału jest oddzielenie od siebie aplikacji różniących się poziomem wsparcia ze strony Ubuntu oraz sposobem licencjonowania.
wolne oprogramowanie | niewolne oprogramowanie | |
---|---|---|
wspierane | main | restricted |
niewspierane | universe | multiverse |
- Sekcja main to tylko te aplikacje, które spełniają wymagania licencyjne Ubuntu i są wspierane przez zespół projektu. Z założenia ma zawierać oprogramowanie najważniejsze z punktu widzenia użytkownika. Aplikacje wchodzące w skład tej sekcji posiadają pełne wsparcie ze strony Canonical.
- Sekcja restricted zawiera oprogramowanie niezbędne lub istotne dla pracy lub funkcjonalności systemu, lecz opublikowane na licencji niezgodnej z wymogami Ubuntu. Są to np. sterowniki kart graficznych.
- Sekcja universe obejmuje szeroki obszar oprogramowania, które posiada przyjazną licencję, lecz nie jest wspierane przez główny zespół Ubuntu. Wydzielenie tej sekcji wynika z tego, że Canonical Ltd. nie jest w stanie zapewnić pełnego wsparcia technicznego dla wszystkich programów. Pakiety znajdujące się w tej sekcji tworzone są przez podmioty niezależne od głównego zespołu Ubuntu.
- Sekcja multiverse zawiera oprogramowanie na licencji niezgodnej z wymogami Ubuntu i nie wspierane przez zespół Ubuntu.
Poza oficjalnymi sekcjami istnieje także sekcja backports, która zawiera wybrane pakiety z nowszych wersji dystrybucji.
Społeczność
[edytuj | edytuj kod]Społeczność Ubuntu skupia się m.in. na forach, grupach dyskusyjnych oraz sieci IRC.
Wszystkie oficjalne kanały sieci IRC Ubuntu znajdują się na serwerach sieci Freenode. Do największych należą kanały pomocy #ubuntu i #kubuntu. Prowadzone są również dyskusje dotyczące rozwoju dystrybucji i jej przyszłego kształtu (#ubuntu-devel, #ubuntu-meeting), użytkownicy chcący zgłosić błędy, mogą zrobić to na #ubuntu-bugs. Istnieje także kilkadziesiąt mniejszych kanałów, zazwyczaj będących kanałami regionalnymi lub poświęconymi ściśle określonym tematom. Polscy użytkownicy mogą uzyskać pomoc na kanale #ubuntu-pl.
Popularność
[edytuj | edytuj kod]Według stanu na rok 2010 Ubuntu najprawdopodobniej był najpopularniejszą na świecie dystrybucją systemu GNU/Linux i prawdopodobnie był trzecim pod względem liczby użytkowników systemem (za Microsoft Windows i Apple Mac OS X). W 2010 wiadomo było, że liczba użytkowników systemu jest już dużo większa niż podawane osiem milionów[9]. W kwietniu 2010 roku Canonical ogłosiło, że wersję testową ich systemu zainstalowało 12 milionów użytkowników (10.04 Beta 2).
Wymagania sprzętowe
[edytuj | edytuj kod]Wymagania systemowe różnią się między różnymi wersjami Ubuntu. Dla głównej dystrybucji Ubuntu (w wersji 22.04.3 LTS) zalecane jest:[10]
- Dwurdzeniowy procesor 2 GHz lub lepszy,
- 4 GB pamięci RAM,
- 25 GB wolnego miejsca (nie dotyczy Live CD),
- Karta graficzna obsługująca rozdzielczość przynajmniej 1024x768,
- Port USB lub odtwarzacz DVD (w celu stworzenia nośnika instalacyjnego),
- Opcjonalny dostęp do Internetu.
Dla wolniejszych komputerów przeznaczane są inne wersje, jak Lubuntu czy Xubuntu.
Warianty
[edytuj | edytuj kod]Poza wiodącym Ubuntu, istnieje kilka innych wariantów dystrybucji, które różnią się podstawowym zestawem pakietów zamieszczonych na płycie instalacyjnej. Są one wydawane równocześnie z Ubuntu i podobnie jak pierwowzór korzystają z tych samych repozytoriów paczek i mieszczą się na jednej płycie CD.
Oficjalne
[edytuj | edytuj kod]- Edubuntu – dystrybucja przeznaczona dla szkół, uczniów i nauczycieli. Edubuntu wykorzystuje środowisko GNOME, a także takie komponenty jak kdeedu (programy edukacyjne tworzone w ramach KDE), GCompris oraz pakiet LibreOffice[11];
- Eeebuntu – wersja przeznaczona dla netbooków firmy ASUS z serii Eee PC;
- Gobuntu – odmiana Ubuntu składająca się tylko z wolnego oprogramowania. Ostatnie stabilne wydanie pochodzi z kwietnia 2008 roku dystrybucja nie jest już rozwijana;
- Kubuntu Netbook Remix – wersja przeznaczona dla netbooków ze środowiskiem graficznym KDE;
- Kubuntu – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku KDE[12];
- Lubuntu – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku Lightweight X11 Desktop Environment LXDE[13][14];
- Mythbuntu[15] – wersja dla komputerów typu HTPC. Ostatnie stabilne wydanie pochodzi z października 2017 roku dystrybucja nie jest już rozwijana;
- Ubuntu Touch – wersja przeznaczona dla telefonów, tabletów ARM i komputerów 2w1 z ekranem dotykowym;
- Ubuntu MATE - dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, korzystająca z interfejsu MATE opartego na GNOME 2;
- Ubuntu Budgie – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku Budgie;
- Ubuntu Cinnamon – (oficjalna od 20 kwietnia 2023 roku) odmiana Ubuntu wraz ze środowiskiem graficznym Cinnamon[16];
- Ubuntu Enterprise Cloud – wydanie serwerowe skierowane do pracy w chmurze obliczeniowej;
- Ubuntu GNOME – edycja dystrybucji Ubuntu z domyślnie zaimplementowanym środowiskiem graficznym GNOME. Ostatnie stabilne wydanie pochodzi z października 2017 roku dystrybucja nie jest już rozwijana;
- Ubuntu Kylin – wersja Ubuntu stworzona specjalnie dla chińskich użytkowników[17];
- Ubuntu Netbook Remix – (obecnie Ubuntu Netbook Edition) odmiana Ubuntu przeznaczona dla urządzeń typu netbook[18];
- Ubuntu Mobile Internet Device (MID) Edition[19];
- Ubuntu Server Edition – przeznaczona dla serwerów poczty email, www, DNS, baz danych i wielu innych. W odróżnieniu od standardowego Ubuntu, Server Edition zajmuje mniej miejsca na płycie instalacyjnej oraz ma mniejsze wymagania systemowe (500 MB wolnego miejsca na dysku i 64 MB RAM). Instalacja odbywa się w trybie tekstowym[20];
- Ubuntu Studio – (oficjalna od 10 maja 2007 roku) odmiana przeznaczona specjalnie do zastosowań multimedialnych. Zawiera duży zbiór oprogramowania służącego do obróbki dźwięku, grafiki oraz wideo;
- Ubuntu Unity - (oficjalna od 20 października 2022 roku) odmiana Ubuntu wraz ze środowiskiem graficznym Unity[21];
- Xubuntu — oparta na lekkim i szybkim środowisku graficznym Xfce. Xubuntu powstało z myślą o użytkownikach starszych komputerów; do sprawnego działania wystarczy procesor klasy Pentium II oraz 64 MB pamięci RAM. Jest stosunkowo młodą odmianą, pierwsze oficjalne wydanie ukazało się wraz z Ubuntu 6.06 LTS (czerwiec 2006)[22];
Nieoficjalne
[edytuj | edytuj kod]- nUbuntu – jej główne zastosowanie to testowanie bezpieczeństwa komputerów pracujących w sieci. nUbuntu jest oparte na minimalistycznym środowisku Fluxbox, w jej skład wchodzą m.in. sniffery i skanery bezpieczeństwa;
- Ubuntu Christian Edition – chrześcijańska wersja Ubuntu. Oprócz elektronicznego Pisma Świętego zawiera m.in. oprogramowanie filtru rodzinnego pomocne w ochronie rodziny przed pornografią internetową;
- Ubuntu Satanic Edition – wersja posiadająca mroczny motyw pulpitu oraz ostry metalowy temat dźwiękowy;
- DellUbuntu – Ubuntu zmodyfikowane specjalnie do Laptopów firmy Dell bazująca na UNR;
- Fluxbuntu – podobnie jak nUbuntu, oparte na lekkim menedżerze okien Fluxbox, jednak skierowane do zwykłych użytkowników. Ostatnia wydana stabilna wersja pochodzi z października 2007 roku, dystrybucja nie jest już rozwijana;
- Ubuntudde - Ubuntu wraz z środowiskiem graficznym deepin, strona internetowa.
Nieoficjalne dystrybucje w fazie rozwoju
[edytuj | edytuj kod]- andLinux – dystrybucja uruchamiana bezpośrednio z poziomu systemu Windows;
- Elbuntu – wykorzystuje szybkie i jednocześnie atrakcyjne graficznie środowisko Enlightenment. Data wydania stabilnego Ebuntu jest uzależniona od postępu prac nad najnowszą wersją tego środowiska, jednak już teraz można wypróbować wersje livecd z instalatorem;
- Embedded Ubuntu – przeznaczone dla urządzeń przenośnych takich jak palmtopy, smartfony i telefony komórkowe nowej generacji;
- U-lite – wykorzystuje minimalistyczne środowisko LXDE;
- Netrunner – dystrybucja bazująca na Ubuntu zawiera środowisko graficzne KDE;
- Ubuntu Ultimate Edition – dopracowany Ubuntu ze zmienionym wyglądem;
- Ubuntu GNOME Shell Remix – Ubuntu z domyślnym środowiskiem graficznym GNOME Shell (GNOME3)[23];
- Mubuntu – modyfikacja Ubuntu ze środowiskiem graficznym MATE[24].
Remiksy
[edytuj | edytuj kod]Społeczność użytkowników tworzy też własne warianty dystrybucji zwane remiksami. Zazwyczaj mają one zmieniony domyślny język i dodane/usunięte niektóre pakiety – są z tego powodu bardziej przystosowane dla lokalnych społeczności. Często w takich dystrybucjach można spotkać kodeki nie umieszczone w standardowej wersji Ubuntu.
Dystrybucje pochodne
[edytuj | edytuj kod]- Linux Mint – charakteryzuje się bardziej liberalnym podejściem do oprogramowania własnościowego;
- Elementary OS – posiada środowisko Pantheon, wyglądem przypominające Aqua z macOS.
Wydania
[edytuj | edytuj kod]Nowe wersje dystrybucji Ubuntu ukazują się co pół roku. Każda z wersji posiada swój numer oraz nazwę kodową. Numer wersji jest datą jej wydania (według zapisu rok.miesiąc). Nazwy wydań składają się z epitetu, który określa nazwę zwierzęcia. Oba słowa rozpoczynają się od tej samej litery, a każde kolejne wydanie otrzymuje następną literę alfabetu. W przypadku nazw polskich remiksów przyjęło się dodatkowo, że zwierzę musi być ptakiem.
Poniżej przedstawiona jest tabela zawierająca podstawowe informacje o wydanych i planowanych wersjach Ubuntu.
Legenda: | ||||
---|---|---|---|---|
wersja przestarzała; niewspierana | wersja przestarzała; wspierana | aktualna wersja | aktualna wersja testowa | wersja planowana |
Wersja | Nazwa kodowa | Nazwa testowa | Polskie tłumaczenie | Nazwa polskiej wersji[b] | Data wydania | Wsparcie do | Pobierz |
---|---|---|---|---|---|---|---|
4.10 | Warty Warthog | Sounder | Piegowaty Guziec | 2004-10-20 | 2006-04-30 | – | |
5.04 | Hoary Hedgehog | Array | Sędziwy Jeż | 2005-04-08 | 2006-10-31 | – | |
5.10 | Breezy Badger | Colony | Serdeczny Borsuk | 2005-10-13 | 2007-04-13 | – | |
6.06 LTS | Dapper Drake | Flight | Elegancki Kaczor | 2006-06-01 | 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) | – | |
6.06.1 LTS | Dapper Drake | Flight | Elegancki Kaczor | 2006-08-10 | 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) | – | |
6.06.2 LTS | Dapper Drake | Flight | Elegancki Kaczor | 2008-01-21 | 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) | – | |
6.10 (polska 6.12) |
Edgy Eft | Knot | Zakręcona Traszka / Kanciasty Tryton[c] | Elokwentny Emu | 2006-10-26 | 2008-04-25 | – |
7.04 (polska 7.05) |
Feisty Fawn | Herd | Rozbrykany Jelonek[d] | Frywolny Fulmar | 2007-04-19 | 2008-10-19 | – |
7.10 | Gutsy Gibbon | Tribe | Gibki Gibon | Grymaśny Gąsiorek | 2007-10-18 | 2009-04-18[25] | – |
8.04 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka[26] | 2008-04-24 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | CD/DVD: U |
8.04.1 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka[27] | 2008-07-03 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | DVD: U K E (tylko źródła) |
8.04.2 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka[28] | 2009-01-22 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | – |
8.04.3 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka | 2009-07-16 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | – |
8.04.4 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka | 2010-01-29 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | – |
8.10 | Intrepid Ibex | Alpha | Nieustraszony Koziorożec | Intrygująca Iranka[29] | 2008-10-30 | 2010-04-30 | DVD: U K E (tylko źródła) |
9.04 | Jaunty Jackalope | Alpha | Żwawy Rogaty Zając[e] | Jurny Jarząbek[30] | 2009-04-23 | 2010-10-23 | CD: U K X E S M ARM |
9.10 | Karmic Koala[31] | Alpha | Karmiczny Koala[32] | Karmelkowy Koliberek[33] | 2009-10-29[34] | 2011-04-30 | – |
10.04 LTS | Lucid Lynx[35] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[36] | 2010-04-29 | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | CD: U K X |
10.04.1 LTS | Lucid Lynx[35] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[36] | 2010-08-17 | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | CD: U K |
10.04.2 LTS | Lucid Lynx[35] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[36] | 2011-02-18[37] | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | – |
10.04.3 LTS | Lucid Lynx[35] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[36] | 2011-07-21[37] | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | – |
10.04.4 LTS | Lucid Lynx[35] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[36] | 2012-01-26[38] | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | – |
10.10 | Maverick Meerkat[39] | Alpha | Niezależna Surykatka[40] | Malinowa Mandarynka[41][42] | 2010-10-10[43] | 2012-04-10 | CD: U K X |
11.04 | Natty Narwhal[44] | Alpha | Zgrabny Narwal[45] | Niebiańska Nimfa[46][47] | 2011-04-28[48] | 2012-10-28 | CD: U K X |
11.10 | Oneiric Ocelot[49] | – | Oniryczny Ocelot | –[50] | 2011-10-13 | 2013-05-09 | CD: U K X E S M |
12.04 LTS | Precise Pangolin[51] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[52] | 2012-04-26[38] | 2017-04-28[38] | CD: U K X E S M |
12.04.1 LTS | Precise Pangolin[51] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[52] | 2012-08-23[38] | 2017-04-28[38] | CD: U K X E S M |
12.04.2 LTS | Precise Pangolin[51] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[52] | 2013-01-31[38] | 2017-04-28[38] | CD: U K X E S M |
12.04.3 LTS | Precise Pangolin[51] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[52] | 2013-08-23[38] | 2017-04-28[38] | CD: U K X E S M |
12.04.4 LTS | Precise Pangolin[51] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[52] | 2014-01-24[38] | 2017-04-28[38] | CD: U K X E S M |
12.10 | Quantal Quetzal[53] | – | Kwantowy Kwezal | – | 2012-10-18 | 2014-05-16 | DVD: U |
13.04 | Raring Ringtail[54] | – | Zapalona Kotofretka | – | 2013-04-25 | 2014-01-27 | DVD: U K X E KL |
13.10 | Saucy Salamander | – | Zuchwała Salamandra | – | 2013-10-17 | 2014-07-17 | DVD: U K X E KL |
14.04 LTS | Trusty Tahr[55] | – | Wierny Tar | Triumfalna Turkawka[56] | 2014-04-17 | 2024-04[57] | DVD: U K X E KL |
14.10 | Utopic Unicorn[58][59] | – | Utopijny Jednorożec | – | 2014-10-23[60] | 2015-07-23 | DVD: U |
15.04 | Vivid Vervet[61][62] | – | Barwna Werweta | – | 2015-04-23[63] | 2016-02-04 | DVD: U K X KL |
15.10 | Wily Werewolf | – | Przebiegły Wilkołak | – | 2015-10-22 | 2016-07-28 | – |
16.04 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | –[64] | 2016-04-21 | 2026-04[65] | DVD: U K L |
16.04.1 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2016-07-21 | 2026-04[65] | DVD: U K KL |
16.04.2 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2017-02-16 | 2026-04[65] | DVD: U K KL |
16.04.3 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2017-10-01 | 2026-04[65] | DVD: X |
16.04.4 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2018-02-28 | 2026-04[65] | DVD: X |
16.10 | Yakkety Yak | – | Rozgadany Jak | – | 2016-10-13 | 2017-07-20 | DVD: U K KL |
17.04 | Zesty Zapus | – | Zwinna Skoczomyszka | – | 2017-04-13 | 2018-01-13 | DVD: U K KL |
17.10 | Artful Aardvark | – | Pomysłowy Mrównik | – | 2017-10-19 | 2018-07-19 | DVD: U K KL |
18.04 LTS | Bionic Beaver | – | Bioniczny Bóbr | –[66] | 2018-04-26 | 2023-04 | DVD: U K KL X |
18.10[67] | Cosmic Cuttlefish | – | Kosmiczna Mątwa | – | 2018-10-18 | 2019-07-18 | DVD: U K KL X |
19.04[68] | Disco Dingo | – | Dyskotekowy Dingo | – | 2019-04-18 | 2020-01-23 | DVD: U K KL X |
19.10 | Eoan Ermine | – | Poranny Gronostaj | – | 2019-10-17 | 2020-07 | DVD: U K KL X |
20.04 LTS
|
Focal Fossa | - | Ogniskowa Fossa | - | 2020-04-23 | 2025-04 | DVD: U X |
20.10
|
Groovy Gorilla[69] | - | Klawy Goryl | - | 2020-10-22[69] | 2021-07 | DVD: U X |
21.04
|
Hirsute Hippo[70] | - | Włochaty Hipopotam | - | 2021-04-22[70] | 2022-01 | DVD: U X |
21.10
|
Impish Indri[71] | - | Figlarny Indrys | - | 2021-10[71] | 2022-07 | DVD: U |
22.04 LTS | Jammy Jellyfish | - | Lepka Meduza | - | 2022-04 | 2027-04 | DVD: U X |
22.10 | Kinetic Kudu | - | Kinetyczny Kudu | - | 2022-10-20 | 2023-07 | DVD: U X |
23.04 | Lunar Lobster | - | Księżycowy Homar | - | 2023-04-20 | 2024-01 | - |
23.10 | Mantic Minotaur | - | Mantyczny Minotaur | - | 2023-10-12 | 2024-07 | - |
24.04 LTS | Noble Numbat | - | Szlachetny Mrówkożer | - | 2024-04-25[72] | 2029-05-31 | - |
Darmowe płyty
[edytuj | edytuj kod]Firma Canonical oferowała darmowe płyty z Ubuntu i pokrywała koszty ich wysyłki – każdy mógł zamówić tłoczone płyty z Ubuntu i Kubuntu na stronach ShipIt Ubuntu[73] oraz ShipIt Kubuntu[74]. To właśnie między innymi dzięki temu Ubuntu zyskało sobie tak wielką popularność. Dawniej istniała także możliwość zamówienia Edubuntu[75].
Zmiany
[edytuj | edytuj kod]Wraz ze wzrostem zainteresowania systemem operacyjnym Ubuntu oraz programem ShipIt, firma Canonical, mając na uwadze koszty, z jakimi wiąże się dystrybucja darmowych płyt, wprowadziła pewne zmiany dotyczące wysyłki nośników. Od wydania 9.10 grupą docelową programu ShipIt stają się użytkownicy dopiero zaczynający prace z Ubuntu, w dalszej kolejności lokalne społeczności oraz użytkownicy mający wkład w rozwój systemu. Zwykli użytkownicy posiadający już konta w serwisie ShipIt i wcześniej korzystający z opcji wysyłki, nie będą mogli złożyć zamówienia na wydanie 9.10 i 10.04[76][77].
-
Płyty z Ubuntu 5.10
-
Płyty z Ubuntu 6.06
-
Płyty z Ubuntu 6.10
-
Płyta z Ubuntu 7.04
-
Płyty z Ubuntu 7.10
-
Płyta z Ubuntu 8.04.1
-
Płyta z Ubuntu 8.10
-
Płyty z Ubuntu 9.04
-
Płyty z Ubuntu 9.10
-
Płyta z Ubuntu 10.04
-
Płyta z Ubuntu 10.10
-
Płyta z Ubuntu 11.04
-
Płyta z Ubuntu 12.04
-
Płyta z Ubuntu 12.10
-
Płyta z Ubuntu 14.04
Kontrowersje
[edytuj | edytuj kod]Ubuntu jest oskarżane o podkradanie deweloperów od innych dystrybucji GNU/Linuksa. Tego typu głosy pojawiały się w odpowiedzi na zatrudnianie przez Canonical Ltd. deweloperów-wolontariuszy Debiana. Część z nich porzuciło w ten sposób Debiana na rzecz Ubuntu. Poza tą sytuacją zarzuty te odrodziły się wraz z niefortunnym listem Marka Shuttlewortha – lidera Ubuntu na listę dyskusyjną deweloperów dystrybucji openSUSE, w którym zachęcał on ich do przyłączenia się do projektu Ubuntu[78].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Ubuntu 4.10 Warty Warthog (Piegowaty Guziec)
-
Ubuntu 5.04 Hoary Hedgehog (Sędziwy Jeż)
-
Ubuntu 5.10 Breezy Badger (Serdeczny Borsuk)
-
Ubuntu 6.06 LTS Dapper Drake (Elegancki Kaczor)
-
Ubuntu 6.10 Edgy Eft (Zakręcona Traszka)
-
Ubuntu 7.04 Feisty Fawn (Rozbrykany Jelonek)
-
Ubuntu 7.10 Gutsy Gibbon (Gibki Gibon)
-
Ubuntu 8.04 LTS Hardy Heron (Śmiała Czapla)
-
Ubuntu 8.10 Intrepid Ibex (Nieustraszony Koziorożec)
-
Ubuntu 9.04 Jaunty Jackalope (Żwawy Rogaty Zając)
-
Ubuntu 9.10 Karmic Koala (Karmiczny Koala)
-
Ubuntu 10.04 LTS Lucid Lynx (Świetlisty Ryś)
-
Ubuntu 10.10 Maverick Meerkat (Niezależna Surykatka)
-
Ubuntu 11.04 Natty Narwhal (Zgrabny Narwal)
-
Ubuntu 11.10 Oneiric Ocelot (Oniryczny Ocelot)
-
Ubuntu 12.04 LTS Precise Pangolin (Precyzyjny Łuskowiec)
-
Ubuntu 12.10 Quantal Quetzal (Kwantowy Kwezal)
-
Ubuntu 13.04 Raring Ringtail (Zapalona Kotofretka)
-
Ubuntu 13.10 Saucy Salamander (Zuchwała Salamandra)
-
Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr (Wierny Tar)
-
Ubuntu 14.10 Utopic Unicorn (Utopijny Jednorożec)
-
Ubuntu 15.04 Vivid Vervet (Barwna Verveta)
-
Ubuntu 15.10 Wily Werewolf (Przebiegły Wilkołak)
-
Ubuntu 16.04 LTS Xenial Xerus (Gościnna Afrowiórka)
-
Ubuntu 16.10 Yakkety Yak (Rozgadny Jak)
-
Ubuntu 17.04 Zesty Zapus (Zwinna Skoczomyszka)
-
Ubuntu 17.10 Artful Aardwark (Pomysłowy Mrównik)
-
Ubuntu 18.04 LTS Bionic Beaver (Bioniczny Bóbr)
-
Ubuntu 18.10 Cosmic Cuttlefish (Kosmiczna Mątwa)
-
Ubuntu 19.04 Disco Dingo (Dyskotekowy Dingo)
-
Ubuntu 19.10 Eoan Ermire (Poranny Gronostaj)
-
Ubuntu 20.10 Groovy Gorilla (Klawy Goryl)
-
Ubuntu 21.04 Hirsute Hippo (Włochaty Hipopotam)
-
Ubuntu 21.10 Impish Indri (Figlarny Indrys)
-
Ubuntu 22.10 Kinetic Kudu (Kinetyczny Kudu)
-
Ubuntu 23.04 Lunar Lobster (Księżycowy Homar)
-
Ubuntu 23.10 Mantic Minotaur (Mantyczny Minotaur)
-
Ubuntu 24.04 Noble Numbat (Szlachetny Mrówkożer)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Platformy UltraSPARC i UltraSPARC T1 obsługiwane są jedynie przez Ubuntu Server Edition.
- ↑ Polskie forum użytkowników Ubuntu przygotowało lepiej zlokalizowane wersje systemu. Zawierają one także dodatkowe kodeki.
- ↑ Edgy Eft – dosłownie z ang. ostry, drażliwy albo – zgodnie z intencją autorów – ryzykancki trytonik (gatunek traszki); na polskim forum Ubuntu tłumaczone jako Zakręcona Traszka albo Kanciasty Tryton.
- ↑ ang. Feisty tłumaczy się na polski jako zawadiacki – lub właśnie rozbrykany. Polskie forum Ubuntu.pl używa niedokładnego tłumaczenia przebojowy, gubiącego informację o mniej stabilnym, a bardziej nowatorskim charakterze Jelonka.
- ↑ Jackalope jest znanym w krajach anglosaskich mitycznym stworzeniem przypominającym królika z rogami antylopy
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Android w terenie, Ubuntu po zadokowaniu – PC World – Testy i Ceny sprzętu PC, RTV, Foto, Porady IT, Download, Aktualności [online], www.pcworld.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ CES 2012: Canonical demonstruje Ubuntu TV – PC World – Testy i Ceny sprzętu PC, RTV, Foto, Porady IT, Download, Aktualności [online], www.pcworld.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Ubuntu 24.04 LTS wydane – Ubuntu jest już z nami od 20 lat! – Ubuntu.pl [online], ubuntu.pl [dostęp 2024-04-27] .
- ↑ Mantic (23.10) : Ubuntu [online], Launchpad, 25 kwietnia 2023 [dostęp 2023-11-19] (ang.).
- ↑ Benjamin Mako Hill: Ubuntu is Born. 2004-11-26. [dostęp 2007-03-25].
- ↑ Ubuntu on phones, tablets, TV's and smart screens everywhere. 31 grudnia 2011. [dostęp 2012-05-24].
- ↑ Mark Shuttleworth – Google+ [online], plus.google.com [dostęp 2017-04-12] (pol.).
- ↑ Jammy Jellyfish Release Notes [online], Ubuntu Community Hub, 11 października 2023 [dostęp 2023-11-20] (ang.).
- ↑ Już 12 mln użytkowników testuje Ubuntu 10.04 Beta 2
- ↑ Download Ubuntu Desktop [online], ubuntu.com [dostęp 2023-11-19] .
- ↑ Edubuntu [online], edubuntu.org [dostęp 2023-11-14] (ang.).
- ↑ Kubuntu | Friendly Computing [online], www.kubuntu.com [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-16] (ang.).
- ↑ http://lubuntu.wordpress.com/2007/09/29/lubuntu-website oficjalny blog ubuntu//
- ↑ https://launchpad.net/~lubuntu-desktop strona lubuntu//
- ↑ Mythbuntu [online], www.mythbuntu.org [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-30] .
- ↑ Ubuntu Cinnamon | Ubuntu, traditionally modern [online], Ubuntu Cinnamon [dostęp 2023-11-13] (ang.).
- ↑ Ubuntu Kylin. [dostęp 2014-04-17].
- ↑ UNR – Ubuntu Wiki
- ↑ Ubuntu on phones | Ubuntu. [dostęp 2016-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-23)].
- ↑ Ubuntu Server – for scale out workloads | Ubuntu [online], www.ubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Ubuntu Unity , Ubuntu Unity [online], ubuntuunity.org [dostęp 2023-01-05] (ang.).
- ↑ Xubuntu [online], www.xubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ http://ubuntu-gs-remix.sourceforge.net/p/home/ strona projektu
- ↑ Mubuntu. [dostęp 2014-05-23].
- ↑ Ubuntu 7.10 reaches end-of-life on April 18, 2009 | Ubuntu. [dostęp 2009-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (maja 5, 2009)].
- ↑ Hoża Hawajka – polskie wydanie Ubuntu 8.04 – Ubuntu.pl [online], czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Hoża Hawajka uaktualniona – czyli Ubuntu 8.04.1 PL – Ubuntu.pl [online], czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Ubuntu 8.04.2 PL – czyli Hoża Hawajka zaktualizowana – Ubuntu.pl [online], czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Intrygująca Iranka – nasz remix Ubuntu 8.10 już dostępny – Ubuntu.pl [online], czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Jurny Jarząbek – polski remix Ubuntu 9.04 – Ubuntu.pl [online], czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Będziemy mieli torbacza! – Ubuntu.pl [online], czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Karmic Koala nazwą kodową Ubuntu 9.10 | Ubuntu – Linux – Newsy – How to [online], www.ubucentrum.net [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Karmelkowy Koliberek – polski remix Ubuntu 9.10
- ↑ Harmonogram Karmic Koala vel Ubuntu 9.10 – Ubuntu.pl [online], czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ a b c d e Blog o Linux Ubuntu: "Lucid Lynx" nazwą kodową Ubuntu 10.04 planowanego na kwiecień 2010
- ↑ a b c d e Lśniący Lamparcik 10.04PL, czyli nasz remiks Ubuntu 10.04 – WYDANY: Czytelnia Ubuntu
- ↑ a b LucidReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
- ↑ a b c d e f g h i j k LTS – Ubuntu Wiki
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Shooting for the Perfect 10.10 with Maverick Meerkat
- ↑ Niezależna Surykatka maskotką Ubuntu 10.10
- ↑ Malinowa Mandarynka – polski remiks Ubuntu 10.10 już gotowy!
- ↑ Ubuntu 10.10 Malinowa Mandarynka – co tam ma być tym razem? – UBUNTU.PL – Polskie forum użytkowników Ubuntu
- ↑ MReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
- ↑ DevelopmentCodeNames – Ubuntu Wiki
- ↑ Ubuntu 11.04 otrzymało nazwę Natty Narwhal
- ↑ Niebiańska Nimfa – czyli nasz remiks
- ↑ Niebiańska Nimfa – nasz remiks Ubuntu 11.04 gotowy!
- ↑ NattyReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Next after Natty?
- ↑ Od 2011 tylko wersje "LTS" mają polskie remixy
- ↑ a b c d e Mark Shuttleworth » Blog Archive » P is for
- ↑ a b c d e głosowanie w sprawie nazwy polskiego remixu http://ubuntu.pl/forum/viewtopic.php?f=226&t=159257
- ↑ http://www.markshuttleworth.com/archives/1121 Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quality has a new name
- ↑ http://www.markshuttleworth.com/archives/1195 Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quality has a new name
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quantal, raring, saucy… [online], www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Ogłoszenie nazwy polskiego Remixu http://ubuntu.pl/forum/viewtopic.php?f=233&t=173557&p=985409#p985409
- ↑ Canonical Ltd , Ubuntu 14.04 and 16.04 lifecycle extended to ten years [online], Canonical [dostęp 2022-08-09] (ang.).
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » U talking to me? [online], www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Ubuntu 14.10 Named 'Utopic Unicorn' – OMG! Ubuntu! [online], www.omgubuntu.co.uk [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ UtopicUnicorn/ReleaseSchedule.
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » V is for Vivid [online], www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Ubuntu 15.04 Gets Given The Most Veracious Name Yet [online], www.omgubuntu.co.uk [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Vivid Vervet Release Schedule.
- ↑ Mimo faktu że wersja 16.04 to LTS brak polskiego remixu (prawdopodobnie wynika to z bardzo małej liczby polskich słów na literę "X")
- ↑ a b c d e 16.04/Extended Security Maintenance – Ubuntu Wiki. ubuntu.com. [dostęp 2021-09-23].
- ↑ Od roku 2018 nawet wersje LTS nie mają polskiego remixu
- ↑ 18.10/ReleaseSchedule – Ubuntu Wiki [online], wiki.ubuntu.com [dostęp 2017-05-31] .
- ↑ Releases – Ubuntu Wiki [online], web.archive.org, 6 maja 2019 [dostęp 2019-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-06] .
- ↑ a b After Ubuntu 20.04 Release, Ubuntu 20.10 Is Codenamed 'Groovy Gorilla' [online], fossbytes.com [dostęp 2020-07-09] (ang.).
- ↑ a b After Ubuntu 20.10 Release, Ubuntu 21.04 Is Codenamed "Hirsute Hippo" [online], Fossbytes, 29 października 2020 [dostęp 2021-07-21] (ang.).
- ↑ a b Ubuntu 21.10 będzie nazywać się Impish Indri [online], rootblog.pl [dostęp 2021-07-21] (pol.).
- ↑ Joey Sneddon , Ubuntu 24.04 Release Date Set for April 25, 2024 [online], OMG! Ubuntu, 25 października 2023 [dostęp 2024-01-08] (ang.).
- ↑ ShipIt comes to an end
- ↑ ShipIt. [dostęp 2012-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-26)].
- ↑ ShipIt [online], shipit.edubuntu.org [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2007-09-27] (ang.).
- ↑ Linux.pl :: Canonical ogranicza darmowe płyty z Ubuntu
- ↑ Canonical Blog [online], blog.canonical.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Ubuntu zaprasza deweloperów openSUSE. MSP Standard PL. [dostęp 2008-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-17)].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ubuntu w serwisie distrowatch.com (ang.)
- Oficjalna strona Ubuntu (ang.)
- Ubuntu Polska – strona wsparcia
- Lista remiksów Ubuntu (ang.)
- Ubuntuguide – Pomoc instrukcji (nieoficjalna), wskazówki, FAQ i Software Guide (ang.)
- Krotka prezentacja Ubuntu (pdf)