Ubuntu
| ||
Rodzina systemów operacyjnych GNU/Linux | ||
![]() | ||
![]() Interfejs użytkownika | ||
Producent | Canonical Ltd. / Ubuntu Foundation | |
Architektura | x86, AMD64, PowerPC, UltraSPARC[a],Smartfon[1],Telewizor LCD[2] | |
Pierwsze wydanie | 4.10 Warty Warthog 20 października 2004 | |
Aktualna wersja | 20.10 (24 października 2020) [±] | |
Jądro | monolityczne – Linux | |
Środowisko pracy | GNOME 2 (do wersji 10.10), Unity (od wersji 11.04 i 10.10 Netbook Edition do wersji 17.04), GNOME 3 (od wersji 17.10) | |
Licencja | GNU GPL | |
Typ pakietów | deb, snap | |
Wersja Live | ![]() | |
Ubuntu w serwisie distrowatch.com | ||
Strona internetowa |
Ubuntu – kompletna dystrybucja systemu operacyjnego GNU/Linux, przeznaczona głównie do zastosowań biurowych i domowych (ang. desktop). Powstała również wersja serwerowa oraz na netbooki. Rozwój tej ostatniej zakończył się w 2011 roku, gdyż zdecydowano o połączeniu wydań dla komputerów biurowych i domowych z wersją dla netbooków, jednocześnie dodając nową powłokę graficzną – Unity – będącą nakładką na popularnego GNOME.
Ubuntu opiera się na dystrybucji Debian (w wersji Sid) i jest rozwijane na serwisie Launchpad. Projekt sponsorowany jest przez przedsiębiorstwo Marka Shuttlewortha Canonical Ltd. oraz Ubuntu Foundation. Według sondaży online w 2012 Ubuntu był najpopularniejszą dystrybucją GNU/Linuksa na komputerach osobistych. Jednak Ubuntu jest również popularne na serwerach i w chmurze. Ubuntu wydawane jest w regularnych, sześciomiesięcznych odstępach czasowych.
Słowo ubuntu pochodzi z języków ludów Zulu i Xhosa zamieszkujących południową Afrykę i oznacza „człowieczeństwo wobec innych”. Głównym celem dystrybucji jest dostarczenie użytkownikom domowym kompletnego, otwartego systemu, który będzie łatwy w obsłudze oraz jednocześnie stabilny, niezawodny i nowoczesny.
Oprócz Ubuntu korzystającego ze środowiska GNOME z nakładką Unity istnieje kilka wariantów innych dystrybucji, które różnią się wykorzystywanym środowiskiem graficznym oraz podstawowym zestawem pakietów. Do najpopularniejszych z nich należą Kubuntu (korzysta ze środowiska KDE), Xubuntu (korzysta ze środowiska Xfce). Istnieją także: Lubuntu (środowisko LXDE) i Fluxbuntu (Fluxbox). Xubuntu, Lubuntu i Fluxbuntu to lżejsze pod względem zużycia zasobów sprzętowych alternatywy dla Ubuntu i Kubuntu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotna nazwa projektu Ubuntu to no-name-yet.com[3].
Pierwsze wydanie Ubuntu ukazało się 20 października 2004 jako tymczasowa odmiana dystrybucji Debian GNU/Linux. Jej początkowym celem było stworzenie własnego, sześciomiesięcznego cyklu wydawniczego. Projekt stopniowo ewoluował i uniezależniał się. W przeciwieństwie do innych dystrybucji opartych na Debianie, Ubuntu pozostało jednak wierne jego filozofii, która zakłada wykorzystanie wyłącznie wolnego oprogramowania. Dwie kolejne wersje, 5.04 „Hoary Hedgehog” (7 kwietnia 2005) i 5.10 „Breezy Badger” (13 października 2005), przyniosły systemowi sukces, jakiego nie spodziewali się sami jego autorzy, wyprzedzając popularnością m.in. Debiana, Fedorę i SuSE. Ponieważ interfejs Unity różni się od interfejsu GNOME, Canonical postanowił pozostawić do niego dostęp, jednak został on domyślnie usunięty w wersji 11.10. Canonical w 2014 roku zapowiedziało wejście na rynek smartfonów i tabletów. Mark Shuttleworth ogłosił plan, zgodnie z którym do końca 2015 roku Ubuntu miało posiadać 200 milionów użytkowników desktopów[4]. 7 kwietnia 2017 roku na swoim koncie Google+ Mark Shuttleworth ogłosił porzucenie prac nad Ubuntu Touch, serwerem Mir i środowiskiem Unity oraz ustanowienie środowiska GNOME 3 jako domyślne od wersji Ubuntu 18.04 LTS[5], która została wydana w 2018 roku. Wersja Ubuntu oznaczona numerem 17.10 (Artful Aardvark) nie posiada już środowiska Unity. Zostało ono porzucone na rzecz środowiska GNOME.
Cechy dystrybucji[edytuj | edytuj kod]
- Ustawienia domyślne i wykrywanie sprzętu – instalacja i konfiguracja sprzętu odbywa się bez konieczności podejmowania działań ze strony użytkownika.
- Uproszczona administracja – uzyskana dzięki graficznym konfiguratorom, systemowi zarządzania oprogramowaniem apt-get oraz szerokiemu wykorzystaniu mechanizmu sudo (podobnie jak ma to miejsce w Mac OS X).
- Ubuntu domyślnie jest oparte na środowisku graficznym GNOME, natomiast od 11.04 oraz 10.10 Netbook Edition – dodatkowo powłoce Unity.
- Wsparcie dla osób niepełnosprawnych, internacjonalizacja (tłumaczenie) wszystkich komponentów dystrybucji.
- Centrum Oprogramowania Ubuntu – aplikacja domyślnie instalowana w systemie służąca do prostej instalacji programów.
- Wsparcie techniczne – Canonical za odpowiednią opłatą zapewnia 18-miesięczny okres wsparcia dla każdego z wydań (wydania LTS – ang. Long Time Support – wsparcie długoterminowe do 5 lat wsparcia dla poprawek bezpieczeństwa dla serwerów oraz dla instalacji biurowych).
Komponenty[edytuj | edytuj kod]
Oprogramowanie wchodzące w skład Ubuntu zostało podzielone na cztery sekcje zwane komponentami. Celem takiego podziału jest oddzielenie od siebie aplikacji różniących się poziomem wsparcia ze strony Ubuntu oraz sposobem licencjonowania.
wolne oprogramowanie | niewolne oprogramowanie | |
---|---|---|
wspierane | main | restricted |
niewspierane | universe | multiverse |
- Sekcja main to tylko te aplikacje, które spełniają wymagania licencyjne Ubuntu i są wspierane przez zespół projektu. Z założenia ma zawierać oprogramowanie najważniejsze z punktu widzenia użytkownika. Aplikacje wchodzące w skład tej sekcji posiadają pełne wsparcie ze strony Canonical.
- Sekcja restricted zawiera oprogramowanie niezbędne lub istotne dla pracy lub funkcjonalności systemu, lecz opublikowane na licencji niezgodnej z wymogami Ubuntu. Są to np. sterowniki kart graficznych.
- Sekcja universe obejmuje szeroki obszar oprogramowania, które posiada przyjazną licencję, lecz nie jest wspierane przez główny zespół Ubuntu. Wydzielenie tej sekcji wynika z tego, że Canonical Ltd. nie jest w stanie zapewnić pełnego wsparcia technicznego dla wszystkich programów. Pakiety znajdujące się w tej sekcji tworzone są przez podmioty niezależne od głównego zespołu Ubuntu.
- Sekcja multiverse zawiera oprogramowanie na licencji niezgodnej z wymogami Ubuntu i nie wspierane przez zespół Ubuntu.
Poza oficjalnymi sekcjami istnieje także sekcja backports, która zawiera wybrane pakiety z nowszych wersji dystrybucji.
Społeczność[edytuj | edytuj kod]
Społeczność Ubuntu skupia się m.in. na forach, grupach dyskusyjnych oraz sieci IRC.
Wszystkie oficjalne kanały sieci IRC Ubuntu znajdują się na serwerach sieci Freenode. Do największych należą kanały pomocy #ubuntu i #kubuntu. Prowadzone są również dyskusje dotyczące rozwoju dystrybucji i jej przyszłego kształtu (#ubuntu-devel, #ubuntu-meeting), użytkownicy chcący zgłosić błędy, mogą zrobić to na #ubuntu-bugs. Istnieje także kilkadziesiąt mniejszych kanałów, zazwyczaj będących kanałami regionalnymi lub poświęconymi ściśle określonym tematom. Polscy użytkownicy mogą uzyskać pomoc na kanale #ubuntu-pl.
Popularność[edytuj | edytuj kod]
Ubuntu najprawdopodobniej jest najpopularniejszą na świecie dystrybucją systemu GNU/Linux i prawdopodobnie trzecim pod względem liczby użytkowników systemem (za Microsoft Windows i Apple Mac OS X). W 2010 wiadomo było, że liczba użytkowników systemu jest już dużo większa niż podawane osiem milionów[6]. W kwietniu 2010 roku Canonical ogłosiło, że wersję testową ich systemu zainstalowało 12 milionów użytkowników (10.04 Beta 2).
Wymagania sprzętowe[edytuj | edytuj kod]
Wymagania systemowe różnią się między różnymi wersjami Ubuntu. Dla głównej dystrybucji Ubuntu (w wersji 18.04) zalecane jest:[7]
- Procesor 2 GHz dual core lub lepszy
- 2 GB RAM
- 25 GB wolnego miejsca
- Port USB lub odtwarzacz DVD
Dla wolniejszych komputerów przeznaczane są inne wersje, jak Lubuntu czy Xubuntu.
Warianty[edytuj | edytuj kod]
Poza wiodącym Ubuntu, istnieje kilka innych wariantów dystrybucji, które różnią się podstawowym zestawem pakietów zamieszczonych na płycie instalacyjnej. Są one wydawane równocześnie z Ubuntu i podobnie jak pierwowzór korzystają z tych samych repozytoriów paczek i mieszczą się na jednej płycie CD.
Oficjalne[edytuj | edytuj kod]
- Edubuntu – dystrybucja przeznaczona dla szkół, uczniów i nauczycieli. Edubuntu wykorzystuje środowisko GNOME, a także takie komponenty jak kdeedu (programy edukacyjne tworzone w ramach KDE), GCompris oraz pakiet LibreOffice[8];
- Eeebuntu – wersja przeznaczona dla netbooków firmy ASUS z serii Eee PC.
- Gobuntu – całkowicie wolna odmiana Ubuntu;
- Kubuntu Netbook Remix – wersja przeznaczona dla netbooków ze środowiskiem graficznym KDE.
- Kubuntu – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku KDE[9]
- Lubuntu – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku Lightweight X11 Desktop Environment LXDE[10][11];
- LinuxFX - wersja ubuntu stworzona gównie dla portugalsko języcznych użytkowników na komputery PC, platformę ARM i Asus Tinker. Wyglądem i działaniem imituje Windows 10[12].
- Mythbuntu[13] – wersja dla komputerów typu HTPC;
- Ubuntu Touch – wersja przeznaczona dla telefonów, tabletów ARM i komputerów 2w1 z ekranem dotykowym.
- Ubuntu MATE - dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, korzystająca z interfejsu MATE opartego na GNOME 2.
- Ubuntu Budgie – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku Budgie.
- Ubuntu Enterprise Cloud – wydanie serwerowe skierowane do pracy w chmurze obliczeniowej;
- Ubuntu GNOME – edycja dystrybucji Ubuntu z domyślnie zaimplementowanym środowiskiem graficznym GNOME.
- Ubuntu Kylin – wersja ubuntu stworzona specjalnie dla chińskich użytkowników[14].
- Ubuntu Netbook Remix – (obecnie Ubuntu Netbook Edition) odmiana Ubuntu przeznaczona dla urządzeń typu netbook[15];
- Ubuntu Mobile Internet Device (MID) Edition[16];
- Ubuntu Server Edition – przeznaczona dla serwerów poczty email, www, DNS, baz danych i wielu innych. W odróżnieniu od standardowego Ubuntu, Server Edition zajmuje mniej miejsca na płycie instalacyjnej oraz ma mniejsze wymagania systemowe (500 MB wolnego miejsca na dysku i 64 MB RAM). Instalacja odbywa się w trybie tekstowym[17];
- Ubuntu Studio – (oficjalna od 10 maja 2007) odmiana przeznaczona specjalnie do zastosowań multimedialnych. Zawiera duży zbiór oprogramowania służącego do obróbki dźwięku, grafiki oraz wideo;
- Xubuntu — oparta na lekkim i szybkim środowisku graficznym Xfce. Xubuntu powstało z myślą o użytkownikach starszych komputerów; do sprawnego działania wystarczy procesor klasy Pentium II oraz 64 MB pamięci RAM. Jest stosunkowo młodą odmianą, pierwsze oficjalne wydanie ukazało się wraz z Ubuntu 6.06 LTS (czerwiec 2006)[18];
Nieoficjalne[edytuj | edytuj kod]
- Trisquel – dystrybucja GNU/Linux wyłącznie z wolnym oprogramowaniem oparta na Ubuntu.
- gOS – dystrybucja stworzona dla tanich komputerów początkowo sprzedawanych w amerykańskiej sieci handlowej Wal-Mart. Nazwa Dystybucji wywodzi się z gry słów Green OS. System jest zintegrowany z usługami Google poprzez technologię Mozilli – Prism. Aktualna wersja nazywa się gOS Gadgets 3.0.
- nUbuntu – jej główne zastosowanie to testowanie bezpieczeństwa komputerów pracujących w sieci. nUbuntu jest oparte na minimalistycznym środowisku Fluxbox, w jej skład wchodzą m.in. sniffery i skanery bezpieczeństwa.
- Ubuntu Christian Edition – chrześcijańska wersja Ubuntu. Oprócz elektronicznego Pisma Świętego zawiera m.in. oprogramowanie filtru rodzinnego pomocne w ochronie rodziny przed pornografią internetową.
- Ubuntu Satanic Edition – wersja posiadająca mroczny motyw pulpitu oraz ostry metalowy temat dźwiękowy.
- DellUbuntu – Ubuntu zmodyfikowane specjalnie do Laptopów firmy Dell bazująca na UNR
- Fluxbuntu – podobnie jak nUbuntu, oparte na lekkim menedżerze okien Fluxbox, jednak skierowane do zwykłych użytkowników. Ostatnia wydana stabilna wersja pochodzi z października 2007 roku, dystrybucja nie jest już rozwijana.
Nieoficjalne dystrybucje w fazie rozwoju[edytuj | edytuj kod]
- EasyPeasy – dystrybucja przeznaczona do netbooków (głównie Eee PC i nie tylko) podobnie jak UNR.
- andLinux – dystrybucja uruchamiana bezpośrednio z poziomu systemu Windows.
- Elbuntu – wykorzystuje szybkie i jednocześnie atrakcyjne graficznie środowisko Enlightenment. Data wydania stabilnego Ebuntu jest uzależniona od postępu prac nad najnowszą wersją tego środowiska, jednak już teraz można wypróbować wersje livecd z instalatorem.
- Maryan Linux – nierozwijana[19] dystrybucja używająca środowiska graficznego Enlightenment 17 jako domyślnego. Maryan Linux obsługuje także środowisko LXDE, a także menedżery okien Fluxbox oraz pekwm[20]. Pierwsza i jedyna wersja Maryan Linuksa została wydana 18 lipca 2008 roku.
- Embedded Ubuntu – przeznaczone dla urządzeń przenośnych takich jak palmtopy, smartfony i telefony komórkowe nowej generacji.
- U-lite – wykorzystuje minimalistyczne środowisko LXDE
- Netrunner – dystrybucja bazująca na Ubuntu zawiera środowisko graficzne KDE
- Ubuntu Ultimate Edition – dopracowany Ubuntu ze zmienionym wyglądem
- Ubuntu GNOME Shell Remix – Ubuntu z domyślnym środowiskiem graficznym GNOME Shell (GNOME3)[21]
- Mubuntu – modyfikacja Ubuntu z środowiskiem graficznym MATE[22].
Remiksy[edytuj | edytuj kod]
Społeczność użytkowników tworzy też własne warianty dystrybucji zwane remiksami. Zazwyczaj mają one zmieniony domyślny język i dodane/usunięte niektóre pakiety – są z tego powodu bardziej przystosowane dla lokalnych społeczności. Często w takich dystrybucjach można spotkać kodeki nie umieszczone w standardowej wersji Ubuntu.
Dystrybucje pochodne[edytuj | edytuj kod]
- Linux Mint – charakteryzuje się bardziej liberalnym podejściem do oprogramowania własnościowego.
- Elementary OS – posiada środowisko Pantheon, wyglądem przypominające Aqua z macOS.
Wydania[edytuj | edytuj kod]
Nowe wersje dystrybucji Ubuntu ukazują się co pół roku. Każda z wersji posiada swój numer oraz nazwę kodową. Numer wersji jest datą jej wydania (według zapisu rok.miesiąc). Nazwy wydań składają się z epitetu, który określa nazwę zwierzęcia. Oba słowa rozpoczynają się od tej samej litery, a każde kolejne wydanie otrzymuje następną literę alfabetu. W przypadku nazw polskich remiksów przyjęło się dodatkowo, że zwierzę musi być ptakiem.
Poniżej przedstawiona jest tabela zawierająca podstawowe informacje o wydanych i planowanych wersjach Ubuntu.
Legenda: | ||||
---|---|---|---|---|
wersja przestarzała; niewspierana | wersja przestarzała; wspierana | aktualna wersja | aktualna wersja testowa | wersja planowana |
Wersja | Nazwa kodowa | Nazwa testowa | Polskie tłumaczenie | Nazwa polskiej wersji[b] | Data wydania | Wsparcie do | Pobierz |
---|---|---|---|---|---|---|---|
4.10 | Warty Warthog | Sounder | Piegowaty Guziec | 2004-10-20 | 2006-04-30 | – | |
5.04 | Hoary Hedgehog | Array | Sędziwy Jeż | 2005-04-08 | 2006-10-31 | – | |
5.10 | Breezy Badger | Colony | Serdeczny Borsuk | 2005-10-13 | 2007-04-13 | – | |
6.06 LTS | Dapper Drake | Flight | Elegancki Kaczor | 2006-06-01 | 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) | – | |
6.06.1 LTS | Dapper Drake | Flight | Elegancki Kaczor | 2006-08-10 | 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) | – | |
6.06.2 LTS | Dapper Drake | Flight | Elegancki Kaczor | 2008-01-21 | 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) | – | |
6.10 (polska 6.12) |
Edgy Eft | Knot | Zakręcona Traszka / Kanciasty Tryton[c] | Elokwentny Emu | 2006-10-26 | 2008-04-25 | – |
7.04 (polska 7.05) |
Feisty Fawn | Herd | Rozbrykany Jelonek[d] | Frywolny Fulmar | 2007-04-19 | 2008-10-19 | – |
7.10 | Gutsy Gibbon | Tribe | Gibki Gibon | Grymaśny Gąsiorek | 2007-10-18 | 2009-04-18[23] | – |
8.04 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka[24] | 2008-04-24 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | CD/DVD: U |
8.04.1 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka[25] | 2008-07-03 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | DVD: U K E (tylko źródła) |
8.04.2 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka[26] | 2009-01-22 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | – |
8.04.3 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka | 2009-07-16 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | – |
8.04.4 LTS | Hardy Heron | Alpha | Śmiała Czapla | Hoża Hawajka | 2010-01-29 | 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) | – |
8.10 | Intrepid Ibex | Alpha | Nieustraszony Koziorożec | Intrygująca Iranka[27] | 2008-10-30 | 2010-04-30 | DVD: U K E (tylko źródła) |
9.04 | Jaunty Jackalope | Alpha | Żwawy Rogaty Zając[e] | Jurny Jarząbek[28] | 2009-04-23 | 2010-10-23 | CD: U K X E S M ARM |
9.10 | Karmic Koala[29] | Alpha | Karmiczny Koala[30] | Karmelkowy Koliberek[31] | 2009-10-29[32] | 2011-04-30 | – |
10.04 LTS | Lucid Lynx[33] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[34] | 2010-04-29 | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | CD: U K X |
10.04.1 LTS | Lucid Lynx[33] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[34] | 2010-08-17 | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | CD: U K |
10.04.2 LTS | Lucid Lynx[33] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[34] | 2011-02-18[35] | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | – |
10.04.3 LTS | Lucid Lynx[33] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[34] | 2011-07-21[35] | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | – |
10.04.4 LTS | Lucid Lynx[33] | Alpha | Świetlisty Ryś | Lśniący Lamparcik[34] | 2012-01-26[36] | 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) | – |
10.10 | Maverick Meerkat[37] | Alpha | Niezależna Surykatka[38] | Malinowa Mandarynka[39][40] | 2010-10-10[41] | 2012-04-10 | CD: U K X |
11.04 | Natty Narwhal[42] | Alpha | Zgrabny Narwal[43] | Niebiańska Nimfa[44][45] | 2011-04-28[46] | 2012-10-28 | CD: U K X |
11.10 | Oneiric Ocelot[47] | – | Oniryczny Ocelot | – | 2011-10-13 | 2013-05-09 | CD: U K X E S M |
12.04 LTS | Precise Pangolin[48] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[49] | 2012-04-26[36] | 2017-04-28[36] | CD: U K X E S M |
12.04.1 LTS | Precise Pangolin[48] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[49] | 2012-08-23[36] | 2017-04-28[36] | CD: U K X E S M |
12.04.2 LTS | Precise Pangolin[48] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[49] | 2013-01-31[36] | 2017-04-28[36] | CD: U K X E S M |
12.04.3 LTS | Precise Pangolin[48] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[49] | 2013-08-23[36] | 2017-04-28[36] | CD: U K X E S M |
12.04.4 LTS | Precise Pangolin[48] | – | Precyzyjny Łuskowiec | Przyjazny Puchacz[49] | 2014-01-24[36] | 2017-04-28[36] | CD: U K X E S M |
12.10 | Quantal Quetzal[50] | – | Kwantowy Kwezal | – | 2012-10-18 | 2014-05-16 | DVD: U |
13.04 | Raring Ringtail[51] | – | Zapalona Kotofretka | – | 2013-04-25 | 2014-01-27 | DVD: U K X E KL |
13.10 | Saucy Salamander | – | Zuchwała Salamandra | – | 2013-10-17 | 2014-07-17 | DVD: U K X E KL |
14.04 LTS | Trusty Tahr[52] | – | Wierny Tar | Triumfalna Turkawka[53] | 2014-04-17 | 2019-04-30 | DVD: U K X E KL |
14.10 | Utopic Unicorn[54][55] | – | Utopijny Jednorożec | – | 2014-10-23[56] | 2015-07-23 | DVD: U |
15.04 | Vivid Vervet[57][58] | – | Barwna Werweta | – | 2015-04-23[59] | 2016-02-04 | DVD: U K X KL |
15.10 | Wily Werewolf | – | Przebiegły Wilkołak | – | 2015-10-22 | 2016-07-28 | – |
16.04 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2016-04-21 | 2021-04 | DVD: U K L |
16.04.1 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2016-07-21 | 2021-04 | DVD: U K KL |
16.04.2 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2017-02-16 | 2021-04 | DVD: U K KL |
16.04.3 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2017-10-01 | 2021-04 | DVD: X |
16.04.4 LTS | Xenial Xerus | – | Gościnna Afrowiórka | – | 2018-02-28 | 2021-04 | DVD: X |
16.10 | Yakkety Yak | – | Rozgadany Jak | – | 2016-10-13 | 2017-07-20 | DVD: U K KL |
17.04 | Zesty Zapus | – | Zwinna Skoczomyszka | – | 2017-04-13 | 2018-01-13 | DVD: U K KL |
17.10 | Artful Aardvark | – | Pomysłowy Mrównik | – | 2017-10-19 | 2018-07-19 | DVD: U K KL |
18.04 LTS | Bionic Beaver | – | Bioniczny Bóbr | – | 2018-04-26 | 2023-04 | DVD: U K KL X |
18.10[60] | Cosmic Cuttlefish | – | Kosmiczna Mątwa | – | 2018-10-18 | 2019-07-18 | DVD: U K KL X |
19.04[61] | Disco Dingo | – | Dyskotekowy Dingo | – | 2019-04-18 | 2020-01-23 | DVD: U K KL X |
19.10 | Eoan Ermine | – | Poranny Gronostaj | – | 2019-10-17 | 2020-07 | DVD: U K KL X |
20.04 LTS
|
Focal Fossa | - | Ogniskowa Fossa | 2020-04-23 | 2025-04 | DVD U X | |
20.10
|
Groovy Gorilla[62] | Klawy Goryl | 2020-10-22[63] | 2021-07? |
Darmowe płyty[edytuj | edytuj kod]
Firma Canonical oferowała darmowe płyty z Ubuntu i pokrywała koszty ich wysyłki – każdy mógł zamówić tłoczone płyty z Ubuntu i Kubuntu na stronach ShipIt Ubuntu[64] oraz ShipIt Kubuntu[65]. To właśnie między innymi dzięki temu Ubuntu zyskało sobie tak wielką popularność. Dawniej istniała także możliwość zamówienia Edubuntu[66].
Zmiany[edytuj | edytuj kod]
Wraz ze wzrostem zainteresowania systemem operacyjnym Ubuntu oraz programem ShipIt, firma Canonical, mając na uwadze koszty, z jakimi wiąże się dystrybucja darmowych płyt, wprowadziła pewne zmiany dotyczące wysyłki nośników. Od wydania 9.10 grupą docelową programu ShipIt stają się użytkownicy dopiero zaczynający prace z Ubuntu, w dalszej kolejności lokalne społeczności oraz użytkownicy mający wkład w rozwój systemu. Zwykli użytkownicy posiadający już konta w serwisie ShipIt i wcześniej korzystający z opcji wysyłki, nie będą mogli złożyć zamówienia na wydanie 9.10 i 10.04.[67][68]
Ciekawostki i kontrowersje[edytuj | edytuj kod]
- Wersja 4.10 (Warty Warthog) dystrybucji zawierała zbiór tapet pulpitu, które przedstawiały ludzi różnych kolorów skóry i narodowości pozujących nago. Przez krótki okres Ubuntu zyskało kilka ironicznych przydomków, z których najpopularniejsze to „the porn distribution” oraz „LinuXXX”. Autorzy odrzucali wiele zarzutów i niepochlebnych komentarzy, twierdząc, że tapety mają charakter czysto artystyczny (jako akty), a nie pornograficzny. Ostatecznie zrezygnowano jednak z ich umieszczania w kolejnych wydaniach.
- Ubuntu jest oskarżane o podkradanie deweloperów od innych dystrybucji GNU/Linuksa. Tego typu głosy pojawiały się w odpowiedzi na zatrudnianie przez Canonical Ltd. deweloperów-wolontariuszy Debiana. Część z nich porzuciło w ten sposób Debiana na rzecz Ubuntu. Poza tą sytuacją zarzuty te odrodziły się wraz z niefortunnym listem Marka Shuttlewortha – lidera Ubuntu na listę dyskusyjną deweloperów dystrybucji openSUSE, w którym zachęcał on ich do przyłączenia się do projektu Ubuntu[69]. Większość środowiska odebrała to jako próbę „porwania” programistów openSUSE do Ubuntu. Część społeczności Ubuntu również odcięła się od tego typu działań.
- Współpraca między Ubuntu a jego pierwowzorem – Debianem nie układa się najlepiej. Ian Murdock, założyciel projektu Debian, krytykuje Ubuntu za to, że jego paczki są niekompatybilne, co utrudnia współpracę obu projektów[70]. Twórcy Ubuntu odrzucają propozycję Iana Murdocka, aby Ubuntu przystąpiło do Debian Common Core Alliance – wspólnego rdzenia wszystkich pakietów DEB. Faktem jest jednak, że Ubuntu jest dystrybucją, która najaktywniej włącza się w zwracanie zgłoszeń błędów w swoich paczkach do BTS Debiana. Argument ten jest wykorzystywany jako obrona przed twierdzeniem, że „Ubuntu czerpie pełnymi garściami z Debiana nie zwracając nic w zamian”.
- Początkowa decyzja o oparciu Ubuntu wyłącznie na środowisku GNOME i rezygnacji z umieszczania na płycie instalacyjnej pakietów KDE wzbudziła duże kontrowersje, czego skutkiem było powstanie nowego wariantu o nazwie Kubuntu. Po krótkich zawirowaniach Canonical Ltd. udało się jednak załagodzić spór, uznając Kubuntu za oficjalną odmianę systemu i oferując wsparcie dla jej twórców.
- Ubuntu jest też prawdopodobnie jedyną dystrybucją GNU/Linuksa, która rozwinęła wokół siebie wiele usług komercyjnych. Od wersji 9.10 (Karmic Koala) wprowadzane zostały usługi skupione wokół Ubuntu One, pozwalające na gromadzenie plików w tzw. chmurze czy też kupowanie muzyki poprzez Ubuntu One Music Store. W wersji 10.10 (Maverick Meerkat) umożliwiono zakup komercyjnego oprogramowania poprzez Centrum oprogramowania Ubuntu. Pierwszym dostępnym tą drogą programem został odtwarzacz filmów Fluendo DVD Player.
- Przy wydaniu wersji 11.04 przeszła fala kontrowersji związana z wprowadzeniem nowej powłoki Unity. Było to spowodowane bardzo dużą różnicą w obsłudze tego środowiska w stosunku do starego interfejsu GNOME.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Platformy UltraSPARC i UltraSPARC T1 obsługiwane są jedynie przez Ubuntu Server Edition.
- ↑ Polskie forum użytkowników Ubuntu przygotowało lepiej zlokalizowane wersje systemu. Zawierają one także dodatkowe kodeki.
- ↑ Edgy Eft – dosłownie z ang. ostry, drażliwy albo – zgodnie z intencją autorów – ryzykancki trytonik (gatunek traszki); na polskim forum Ubuntu tłumaczone jako Zakręcona Traszka albo Kanciasty Tryton.
- ↑ ang. Feisty tłumaczy się na polski jako zawadiacki – lub właśnie rozbrykany. Polskie forum Ubuntu.pl używa niedokładnego tłumaczenia przebojowy, gubiącego informację o mniej stabilnym, a bardziej nowatorskim charakterze Jelonka.
- ↑ Jackalope jest znanym w krajach anglosaskich mitycznym stworzeniem przypominającym królika z rogami antylopy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Android w terenie, Ubuntu po zadokowaniu – PC World – Testy i Ceny sprzętu PC, RTV, Foto, Porady IT, Download, Aktualności, www.pcworld.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ CES 2012: Canonical demonstruje Ubuntu TV – PC World – Testy i Ceny sprzętu PC, RTV, Foto, Porady IT, Download, Aktualności, www.pcworld.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Benjamin Mako Hill: Ubuntu is Born. 2004-11-26. [dostęp 25 marca 2007].
- ↑ Ubuntu on phones, tablets, TV's and smart screens everywhere. 31 grudnia 2011. [dostęp 2012-05-24].
- ↑ Mark Shuttleworth – Google+, plus.google.com [dostęp 2017-04-12] (pol.).
- ↑ Już 12 mln użytkowników testuje Ubuntu 10.04 Beta 2
- ↑ Download Ubuntu Desktop [dostęp 2018-07-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-23] .
- ↑ Edubuntu, www.edubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Kubuntu | Friendly Computing, www.kubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ http://lubuntu.wordpress.com/2007/09/29/lubuntu-website oficjalny blog ubuntu//
- ↑ https://launchpad.net/~lubuntu-desktop strona lubuntu//
- ↑ Windowsfx Operational System, www.linuxfx.org [dostęp 2020-12-22] .
- ↑ Mythbuntu, www.mythbuntu.org [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Ubuntu Kylin. [dostęp 2014-04-17].
- ↑ UNR – Ubuntu Wiki
- ↑ Ubuntu on phones | Ubuntu
- ↑ Ubuntu Server – for scale out workloads | Ubuntu, www.ubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Xubuntu, www.xubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Maryan – ArchiveOS [dostęp 2020-12-01] (ang.).
- ↑ DistroWatch.com: Maryan Linux, distrowatch.com [dostęp 2020-12-01] .
- ↑ http://ubuntu-gs-remix.sourceforge.net/p/home/ strona projektu
- ↑ Mubuntu. [dostęp 2014-05-23].
- ↑ Ubuntu 7.10 reaches end-of-life on April 18, 2009 | Ubuntu
- ↑ Hoża Hawajka – polskie wydanie Ubuntu 8.04 – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Hoża Hawajka uaktualniona – czyli Ubuntu 8.04.1 PL – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Ubuntu 8.04.2 PL – czyli Hoża Hawajka zaktualizowana – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Intrygująca Iranka – nasz remix Ubuntu 8.10 już dostępny – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Jurny Jarząbek – polski remix Ubuntu 9.04 – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Będziemy mieli torbacza! – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Karmic Koala nazwą kodową Ubuntu 9.10 | Ubuntu – Linux – Newsy – How to, www.ubucentrum.net [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Karmelkowy Koliberek – polski remix Ubuntu 9.10
- ↑ Harmonogram Karmic Koala vel Ubuntu 9.10 – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ a b c d e Blog o Linux Ubuntu: "Lucid Lynx" nazwą kodową Ubuntu 10.04 planowanego na kwiecień 2010
- ↑ a b c d e Lśniący Lamparcik 10.04PL, czyli nasz remiks Ubuntu 10.04 – WYDANY: Czytelnia Ubuntu
- ↑ a b LucidReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
- ↑ a b c d e f g h i j k LTS – Ubuntu Wiki
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Shooting for the Perfect 10.10 with Maverick Meerkat
- ↑ Niezależna Surykatka maskotką Ubuntu 10.10
- ↑ Malinowa Mandarynka – polski remiks Ubuntu 10.10 już gotowy!
- ↑ Ubuntu 10.10 Malinowa Mandarynka – co tam ma być tym razem? – UBUNTU.PL – Polskie forum użytkowników Ubuntu
- ↑ MReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
- ↑ DevelopmentCodeNames – Ubuntu Wiki
- ↑ Ubuntu 11.04 otrzymało nazwę Natty Narwhal
- ↑ Niebiańska Nimfa – czyli nasz remiks
- ↑ Niebiańska Nimfa – nasz remiks Ubuntu 11.04 gotowy!
- ↑ NattyReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Next after Natty?
- ↑ a b c d e Mark Shuttleworth » Blog Archive » P is for
- ↑ a b c d e głosowanie w sprawie nazwy polskiego remixu http://ubuntu.pl/forum/viewtopic.php?f=226&t=159257
- ↑ http://www.markshuttleworth.com/archives/1121 Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quality has a new name
- ↑ http://www.markshuttleworth.com/archives/1195 Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quality has a new name
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quantal, raring, saucy…, www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Ogłoszenie nazwy polskiego Remixu http://ubuntu.pl/forum/viewtopic.php?f=233&t=173557&p=985409#p985409
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » U talking to me?, www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Ubuntu 14.10 Named 'Utopic Unicorn' – OMG! Ubuntu!, www.omgubuntu.co.uk [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ UtopicUnicorn/ReleaseSchedule.
- ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » V is for Vivid, www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Ubuntu 15.04 Gets Given The Most Veracious Name Yet, www.omgubuntu.co.uk [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Vivid Vervet Release Schedule.
- ↑ 18.10/ReleaseSchedule – Ubuntu Wiki, wiki.ubuntu.com [dostęp 2017-05-31] .
- ↑ Releases – Ubuntu Wiki, web.archive.org, 6 maja 2019 [dostęp 2019-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-06] .
- ↑ After Ubuntu 20.04 Release, Ubuntu 20.10 Is Codenamed 'Groovy Gorilla', fossbytes.com [dostęp 2020-07-09] (ang.).
- ↑ After Ubuntu 20.04 Release, Ubuntu 20.10 Is Codenamed 'Groovy Gorilla', fossbytes.com [dostęp 2020-07-09] (ang.).
- ↑ ShipIt comes to an end
- ↑ ShipIt
- ↑ ShipIt, shipit.edubuntu.org [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2007-09-27] (ang.).
- ↑ Linux.pl :: Canonical ogranicza darmowe płyty z Ubuntu
- ↑ Canonical Blog, blog.canonical.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Ubuntu zaprasza deweloperów openSUSE. MSP Standard PL.
- ↑ Przyszłość Debiana – oczami Iana Murdocka. jakilinux.org.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona Ubuntu (ang.)
- Ubuntu Polska – strona wsparcia
- Lista remiksów Ubuntu
- Ubuntuguide – Pomoc instrukcji (nieoficjalna), wskazówki, FAQ i Software Guide
- Krotka prezentacja Ubuntu (pdf)