Ubuntu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy dystrybucji Linuksa. Zobacz też: inne znaczenia.
Ubuntu
Rodzina systemów operacyjnych GNU/Linux
Logo
Ilustracja
Interfejs użytkownika
Producent Canonical Ltd. / Ubuntu Foundation
Architektura x86, AMD64, PowerPC, UltraSPARC[a],Smartfon[1],Telewizor LCD[2]
Pierwsze wydanie 4.10 Warty Warthog
20 października 2004
Aktualna wersja 20.10
(24 października 2020) [±]
Jądro monolityczne – Linux
Środowisko pracy GNOME 2 (do wersji 10.10),
Unity (od wersji 11.04 i 10.10 Netbook Edition do wersji 17.04),
GNOME 3 (od wersji 17.10)
Licencja GNU GPL
Typ pakietów deb, snap
Wersja Live T dostępna
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Książki w Wikibooks Książki w Wikibooks
Ubuntu w serwisie distrowatch.com
Strona internetowa

Ubuntu – kompletna dystrybucja systemu operacyjnego GNU/Linux, przeznaczona głównie do zastosowań biurowych i domowych (ang. desktop). Powstała również wersja serwerowa oraz na netbooki. Rozwój tej ostatniej zakończył się w 2011 roku, gdyż zdecydowano o połączeniu wydań dla komputerów biurowych i domowych z wersją dla netbooków, jednocześnie dodając nową powłokę graficzną – Unity – będącą nakładką na popularnego GNOME.

Ubuntu opiera się na dystrybucji Debian (w wersji Sid) i jest rozwijane na serwisie Launchpad. Projekt sponsorowany jest przez przedsiębiorstwo Marka Shuttlewortha Canonical Ltd. oraz Ubuntu Foundation. Według sondaży online w 2012 Ubuntu był najpopularniejszą dystrybucją GNU/Linuksa na komputerach osobistych. Jednak Ubuntu jest również popularne na serwerach i w chmurze. Ubuntu wydawane jest w regularnych, sześciomiesięcznych odstępach czasowych.

Słowo ubuntu pochodzi z języków ludów Zulu i Xhosa zamieszkujących południową Afrykę i oznacza „człowieczeństwo wobec innych”. Głównym celem dystrybucji jest dostarczenie użytkownikom domowym kompletnego, otwartego systemu, który będzie łatwy w obsłudze oraz jednocześnie stabilny, niezawodny i nowoczesny.

Oprócz Ubuntu korzystającego ze środowiska GNOME z nakładką Unity istnieje kilka wariantów innych dystrybucji, które różnią się wykorzystywanym środowiskiem graficznym oraz podstawowym zestawem pakietów. Do najpopularniejszych z nich należą Kubuntu (korzysta ze środowiska KDE), Xubuntu (korzysta ze środowiska Xfce). Istnieją także: Lubuntu (środowisko LXDE) i Fluxbuntu (Fluxbox). Xubuntu, Lubuntu i Fluxbuntu to lżejsze pod względem zużycia zasobów sprzętowych alternatywy dla Ubuntu i Kubuntu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwotna nazwa projektu Ubuntu to no-name-yet.com[3].

Pierwsze wydanie Ubuntu ukazało się 20 października 2004 jako tymczasowa odmiana dystrybucji Debian GNU/Linux. Jej początkowym celem było stworzenie własnego, sześciomiesięcznego cyklu wydawniczego. Projekt stopniowo ewoluował i uniezależniał się. W przeciwieństwie do innych dystrybucji opartych na Debianie, Ubuntu pozostało jednak wierne jego filozofii, która zakłada wykorzystanie wyłącznie wolnego oprogramowania. Dwie kolejne wersje, 5.04 „Hoary Hedgehog” (7 kwietnia 2005) i 5.10 „Breezy Badger” (13 października 2005), przyniosły systemowi sukces, jakiego nie spodziewali się sami jego autorzy, wyprzedzając popularnością m.in. Debiana, Fedorę i SuSE. Ponieważ interfejs Unity różni się od interfejsu GNOME, Canonical postanowił pozostawić do niego dostęp, jednak został on domyślnie usunięty w wersji 11.10. Canonical w 2014 roku zapowiedziało wejście na rynek smartfonów i tabletów. Mark Shuttleworth ogłosił plan, zgodnie z którym do końca 2015 roku Ubuntu miało posiadać 200 milionów użytkowników desktopów[4]. 7 kwietnia 2017 roku na swoim koncie Google+ Mark Shuttleworth ogłosił porzucenie prac nad Ubuntu Touch, serwerem Mir i środowiskiem Unity oraz ustanowienie środowiska GNOME 3 jako domyślne od wersji Ubuntu 18.04 LTS[5], która została wydana w 2018 roku. Wersja Ubuntu oznaczona numerem 17.10 (Artful Aardvark) nie posiada już środowiska Unity. Zostało ono porzucone na rzecz środowiska GNOME.

Cechy dystrybucji[edytuj | edytuj kod]

  • Ustawienia domyślne i wykrywanie sprzętu – instalacja i konfiguracja sprzętu odbywa się bez konieczności podejmowania działań ze strony użytkownika.
  • Uproszczona administracja – uzyskana dzięki graficznym konfiguratorom, systemowi zarządzania oprogramowaniem apt-get oraz szerokiemu wykorzystaniu mechanizmu sudo (podobnie jak ma to miejsce w Mac OS X).
  • Ubuntu domyślnie jest oparte na środowisku graficznym GNOME, natomiast od 11.04 oraz 10.10 Netbook Edition – dodatkowo powłoce Unity.
  • Wsparcie dla osób niepełnosprawnych, internacjonalizacja (tłumaczenie) wszystkich komponentów dystrybucji.
  • Centrum Oprogramowania Ubuntu – aplikacja domyślnie instalowana w systemie służąca do prostej instalacji programów.
  • Wsparcie techniczne – Canonical za odpowiednią opłatą zapewnia 18-miesięczny okres wsparcia dla każdego z wydań (wydania LTS – ang. Long Time Support – wsparcie długoterminowe do 5 lat wsparcia dla poprawek bezpieczeństwa dla serwerów oraz dla instalacji biurowych).

Komponenty[edytuj | edytuj kod]

Oprogramowanie wchodzące w skład Ubuntu zostało podzielone na cztery sekcje zwane komponentami. Celem takiego podziału jest oddzielenie od siebie aplikacji różniących się poziomem wsparcia ze strony Ubuntu oraz sposobem licencjonowania.

wolne oprogramowanie niewolne oprogramowanie
wspierane main restricted
niewspierane universe multiverse
  • Sekcja main to tylko te aplikacje, które spełniają wymagania licencyjne Ubuntu i są wspierane przez zespół projektu. Z założenia ma zawierać oprogramowanie najważniejsze z punktu widzenia użytkownika. Aplikacje wchodzące w skład tej sekcji posiadają pełne wsparcie ze strony Canonical.
  • Sekcja restricted zawiera oprogramowanie niezbędne lub istotne dla pracy lub funkcjonalności systemu, lecz opublikowane na licencji niezgodnej z wymogami Ubuntu. Są to np. sterowniki kart graficznych.
  • Sekcja universe obejmuje szeroki obszar oprogramowania, które posiada przyjazną licencję, lecz nie jest wspierane przez główny zespół Ubuntu. Wydzielenie tej sekcji wynika z tego, że Canonical Ltd. nie jest w stanie zapewnić pełnego wsparcia technicznego dla wszystkich programów. Pakiety znajdujące się w tej sekcji tworzone są przez podmioty niezależne od głównego zespołu Ubuntu.
  • Sekcja multiverse zawiera oprogramowanie na licencji niezgodnej z wymogami Ubuntu i nie wspierane przez zespół Ubuntu.

Poza oficjalnymi sekcjami istnieje także sekcja backports, która zawiera wybrane pakiety z nowszych wersji dystrybucji.

Społeczność[edytuj | edytuj kod]

Animacja wyświetlana przy starcie systemu w Ubuntu

Społeczność Ubuntu skupia się m.in. na forach, grupach dyskusyjnych oraz sieci IRC.

Wszystkie oficjalne kanały sieci IRC Ubuntu znajdują się na serwerach sieci Freenode. Do największych należą kanały pomocy #ubuntu i #kubuntu. Prowadzone są również dyskusje dotyczące rozwoju dystrybucji i jej przyszłego kształtu (#ubuntu-devel, #ubuntu-meeting), użytkownicy chcący zgłosić błędy, mogą zrobić to na #ubuntu-bugs. Istnieje także kilkadziesiąt mniejszych kanałów, zazwyczaj będących kanałami regionalnymi lub poświęconymi ściśle określonym tematom. Polscy użytkownicy mogą uzyskać pomoc na kanale #ubuntu-pl.

Popularność[edytuj | edytuj kod]

Ubuntu najprawdopodobniej jest najpopularniejszą na świecie dystrybucją systemu GNU/Linux i prawdopodobnie trzecim pod względem liczby użytkowników systemem (za Microsoft Windows i Apple Mac OS X). W 2010 wiadomo było, że liczba użytkowników systemu jest już dużo większa niż podawane osiem milionów[6]. W kwietniu 2010 roku Canonical ogłosiło, że wersję testową ich systemu zainstalowało 12 milionów użytkowników (10.04 Beta 2).

Wymagania sprzętowe[edytuj | edytuj kod]

Wymagania systemowe różnią się między różnymi wersjami Ubuntu. Dla głównej dystrybucji Ubuntu (w wersji 18.04) zalecane jest:[7]

  • Procesor 2 GHz dual core lub lepszy
  • 2 GB RAM
  • 25 GB wolnego miejsca
  • Port USB lub odtwarzacz DVD

Dla wolniejszych komputerów przeznaczane są inne wersje, jak Lubuntu czy Xubuntu.

Warianty[edytuj | edytuj kod]

Kubuntu 19.04 "Disco Dingo"

Poza wiodącym Ubuntu, istnieje kilka innych wariantów dystrybucji, które różnią się podstawowym zestawem pakietów zamieszczonych na płycie instalacyjnej. Są one wydawane równocześnie z Ubuntu i podobnie jak pierwowzór korzystają z tych samych repozytoriów paczek i mieszczą się na jednej płycie CD.

Oficjalne[edytuj | edytuj kod]

  • Edubuntu – dystrybucja przeznaczona dla szkół, uczniów i nauczycieli. Edubuntu wykorzystuje środowisko GNOME, a także takie komponenty jak kdeedu (programy edukacyjne tworzone w ramach KDE), GCompris oraz pakiet LibreOffice[8];
  • Eeebuntu – wersja przeznaczona dla netbooków firmy ASUS z serii Eee PC.
  • Gobuntu – całkowicie wolna odmiana Ubuntu;
  • Kubuntu Netbook Remix – wersja przeznaczona dla netbooków ze środowiskiem graficznym KDE.
  • Kubuntu – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku KDE[9]
  • Lubuntu – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku Lightweight X11 Desktop Environment LXDE[10][11];
  • LinuxFX - wersja ubuntu stworzona gównie dla portugalsko języcznych użytkowników na komputery PC, platformę ARM i Asus Tinker. Wyglądem i działaniem imituje Windows 10[12].
  • Mythbuntu[13] – wersja dla komputerów typu HTPC;
  • Ubuntu Touch – wersja przeznaczona dla telefonów, tabletów ARM i komputerów 2w1 z ekranem dotykowym.
  • Ubuntu MATE - dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, korzystająca z interfejsu MATE opartego na GNOME 2.
  • Ubuntu Budgie – dystrybucja o podobnych założeniach co Ubuntu, oparta jednak na środowisku Budgie.
  • Ubuntu Enterprise Cloud – wydanie serwerowe skierowane do pracy w chmurze obliczeniowej;
  • Ubuntu GNOME – edycja dystrybucji Ubuntu z domyślnie zaimplementowanym środowiskiem graficznym GNOME.
  • Ubuntu Kylin – wersja ubuntu stworzona specjalnie dla chińskich użytkowników[14].
  • Ubuntu Netbook Remix – (obecnie Ubuntu Netbook Edition) odmiana Ubuntu przeznaczona dla urządzeń typu netbook[15];
  • Ubuntu Mobile Internet Device (MID) Edition[16];
  • Ubuntu Server Edition – przeznaczona dla serwerów poczty email, www, DNS, baz danych i wielu innych. W odróżnieniu od standardowego Ubuntu, Server Edition zajmuje mniej miejsca na płycie instalacyjnej oraz ma mniejsze wymagania systemowe (500 MB wolnego miejsca na dysku i 64 MB RAM). Instalacja odbywa się w trybie tekstowym[17];
  • Ubuntu Studio – (oficjalna od 10 maja 2007) odmiana przeznaczona specjalnie do zastosowań multimedialnych. Zawiera duży zbiór oprogramowania służącego do obróbki dźwięku, grafiki oraz wideo;
  • Xubuntu — oparta na lekkim i szybkim środowisku graficznym Xfce. Xubuntu powstało z myślą o użytkownikach starszych komputerów; do sprawnego działania wystarczy procesor klasy Pentium II oraz 64 MB pamięci RAM. Jest stosunkowo młodą odmianą, pierwsze oficjalne wydanie ukazało się wraz z Ubuntu 6.06 LTS (czerwiec 2006)[18];

Nieoficjalne[edytuj | edytuj kod]

  • Trisquel – dystrybucja GNU/Linux wyłącznie z wolnym oprogramowaniem oparta na Ubuntu.
  • gOS – dystrybucja stworzona dla tanich komputerów początkowo sprzedawanych w amerykańskiej sieci handlowej Wal-Mart. Nazwa Dystybucji wywodzi się z gry słów Green OS. System jest zintegrowany z usługami Google poprzez technologię Mozilli – Prism. Aktualna wersja nazywa się gOS Gadgets 3.0.
  • nUbuntu – jej główne zastosowanie to testowanie bezpieczeństwa komputerów pracujących w sieci. nUbuntu jest oparte na minimalistycznym środowisku Fluxbox, w jej skład wchodzą m.in. sniffery i skanery bezpieczeństwa.
  • Ubuntu Christian Edition – chrześcijańska wersja Ubuntu. Oprócz elektronicznego Pisma Świętego zawiera m.in. oprogramowanie filtru rodzinnego pomocne w ochronie rodziny przed pornografią internetową.
  • Ubuntu Satanic Edition – wersja posiadająca mroczny motyw pulpitu oraz ostry metalowy temat dźwiękowy.
  • DellUbuntu – Ubuntu zmodyfikowane specjalnie do Laptopów firmy Dell bazująca na UNR
  • Fluxbuntu – podobnie jak nUbuntu, oparte na lekkim menedżerze okien Fluxbox, jednak skierowane do zwykłych użytkowników. Ostatnia wydana stabilna wersja pochodzi z października 2007 roku, dystrybucja nie jest już rozwijana.

Nieoficjalne dystrybucje w fazie rozwoju[edytuj | edytuj kod]

  • EasyPeasy – dystrybucja przeznaczona do netbooków (głównie Eee PC i nie tylko) podobnie jak UNR.
  • andLinux – dystrybucja uruchamiana bezpośrednio z poziomu systemu Windows.
  • Elbuntu – wykorzystuje szybkie i jednocześnie atrakcyjne graficznie środowisko Enlightenment. Data wydania stabilnego Ebuntu jest uzależniona od postępu prac nad najnowszą wersją tego środowiska, jednak już teraz można wypróbować wersje livecd z instalatorem.
  • Maryan Linux – nierozwijana[19] dystrybucja używająca środowiska graficznego Enlightenment 17 jako domyślnego. Maryan Linux obsługuje także środowisko LXDE, a także menedżery okien Fluxbox oraz pekwm[20]. Pierwsza i jedyna wersja Maryan Linuksa została wydana 18 lipca 2008 roku.
  • Embedded Ubuntu – przeznaczone dla urządzeń przenośnych takich jak palmtopy, smartfony i telefony komórkowe nowej generacji.
  • U-lite – wykorzystuje minimalistyczne środowisko LXDE
  • Netrunner – dystrybucja bazująca na Ubuntu zawiera środowisko graficzne KDE
  • Ubuntu Ultimate Edition – dopracowany Ubuntu ze zmienionym wyglądem
  • Ubuntu GNOME Shell Remix – Ubuntu z domyślnym środowiskiem graficznym GNOME Shell (GNOME3)[21]
  • Mubuntu – modyfikacja Ubuntu z środowiskiem graficznym MATE[22].

Remiksy[edytuj | edytuj kod]

Społeczność użytkowników tworzy też własne warianty dystrybucji zwane remiksami. Zazwyczaj mają one zmieniony domyślny język i dodane/usunięte niektóre pakiety – są z tego powodu bardziej przystosowane dla lokalnych społeczności. Często w takich dystrybucjach można spotkać kodeki nie umieszczone w standardowej wersji Ubuntu.

Dystrybucje pochodne[edytuj | edytuj kod]

  • Linux Mint – charakteryzuje się bardziej liberalnym podejściem do oprogramowania własnościowego.
  • Elementary OS – posiada środowisko Pantheon, wyglądem przypominające Aqua z macOS.

Wydania[edytuj | edytuj kod]

Nowe wersje dystrybucji Ubuntu ukazują się co pół roku. Każda z wersji posiada swój numer oraz nazwę kodową. Numer wersji jest datą jej wydania (według zapisu rok.miesiąc). Nazwy wydań składają się z epitetu, który określa nazwę zwierzęcia. Oba słowa rozpoczynają się od tej samej litery, a każde kolejne wydanie otrzymuje następną literę alfabetu. W przypadku nazw polskich remiksów przyjęło się dodatkowo, że zwierzę musi być ptakiem.

Poniżej przedstawiona jest tabela zawierająca podstawowe informacje o wydanych i planowanych wersjach Ubuntu.


Legenda:
wersja przestarzała; niewspierana wersja przestarzała; wspierana aktualna wersja aktualna wersja testowa wersja planowana
Wersja Nazwa kodowa Nazwa testowa Polskie tłumaczenie Nazwa polskiej wersji[b] Data wydania Wsparcie do Pobierz
4.10 Warty Warthog Sounder Piegowaty Guziec
-
 2004-10-20 2006-04-30 –
5.04 Hoary Hedgehog Array Sędziwy Jeż
-
 2005-04-08 2006-10-31 –
5.10 Breezy Badger Colony Serdeczny Borsuk
-
 2005-10-13 2007-04-13 –
6.06 LTS Dapper Drake Flight Elegancki Kaczor
-
 2006-06-01 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) –
6.06.1 LTS Dapper Drake Flight Elegancki Kaczor
-
 2006-08-10 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) –
6.06.2 LTS Dapper Drake Flight Elegancki Kaczor
-
 2008-01-21 2009-07-14 (wersja biurkowa), 2011-06-01 (wersja serwerowa) –
6.10
(polska 6.12) 		Edgy Eft Knot Zakręcona Traszka / Kanciasty Tryton[c] Elokwentny Emu 2006-10-26 2008-04-25 –
7.04
(polska 7.05) 		Feisty Fawn Herd Rozbrykany Jelonek[d] Frywolny Fulmar 2007-04-19 2008-10-19 –
7.10 Gutsy Gibbon Tribe Gibki Gibon Grymaśny Gąsiorek 2007-10-18 2009-04-18[23] –
8.04 LTS Hardy Heron Alpha Śmiała Czapla Hoża Hawajka[24] 2008-04-24 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) CD/DVD: U

CD: K E

8.04.1 LTS Hardy Heron Alpha Śmiała Czapla Hoża Hawajka[25] 2008-07-03 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) DVD: U K E (tylko źródła)
8.04.2 LTS Hardy Heron Alpha Śmiała Czapla Hoża Hawajka[26] 2009-01-22 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) –
8.04.3 LTS Hardy Heron Alpha Śmiała Czapla Hoża Hawajka 2009-07-16 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) –
8.04.4 LTS Hardy Heron Alpha Śmiała Czapla Hoża Hawajka 2010-01-29 2011-05-12 (wersja biurkowa), 2013-05-09 (wersja serwerowa) –
8.10 Intrepid Ibex Alpha Nieustraszony Koziorożec Intrygująca Iranka[27] 2008-10-30 2010-04-30 DVD: U K E (tylko źródła)

CD: U K X E

9.04 Jaunty Jackalope Alpha Żwawy Rogaty Zając[e] Jurny Jarząbek[28] 2009-04-23 2010-10-23 CD: U K X E S M ARM
9.10 Karmic Koala[29] Alpha Karmiczny Koala[30] Karmelkowy Koliberek[31] 2009-10-29[32] 2011-04-30 –
10.04 LTS Lucid Lynx[33] Alpha Świetlisty Ryś Lśniący Lamparcik[34] 2010-04-29 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) CD: U K X
10.04.1 LTS Lucid Lynx[33] Alpha Świetlisty Ryś Lśniący Lamparcik[34] 2010-08-17 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) CD: U K
10.04.2 LTS Lucid Lynx[33] Alpha Świetlisty Ryś Lśniący Lamparcik[34] 2011-02-18[35] 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) –
10.04.3 LTS Lucid Lynx[33] Alpha Świetlisty Ryś Lśniący Lamparcik[34] 2011-07-21[35] 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) –
10.04.4 LTS Lucid Lynx[33] Alpha Świetlisty Ryś Lśniący Lamparcik[34] 2012-01-26[36] 2013-05-09 (wersja biurkowa), 2015-04-30 (wersja serwerowa) –
10.10 Maverick Meerkat[37] Alpha Niezależna Surykatka[38] Malinowa Mandarynka[39][40] 2010-10-10[41] 2012-04-10 CD: U K X
11.04 Natty Narwhal[42] Alpha Zgrabny Narwal[43] Niebiańska Nimfa[44][45] 2011-04-28[46] 2012-10-28 CD: U K X
11.10 Oneiric Ocelot[47] – Oniryczny Ocelot – 2011-10-13 2013-05-09 CD: U K X E S M
12.04 LTS Precise Pangolin[48] – Precyzyjny Łuskowiec Przyjazny Puchacz[49] 2012-04-26[36] 2017-04-28[36] CD: U K X E S M
12.04.1 LTS Precise Pangolin[48] – Precyzyjny Łuskowiec Przyjazny Puchacz[49] 2012-08-23[36] 2017-04-28[36] CD: U K X E S M
12.04.2 LTS Precise Pangolin[48] – Precyzyjny Łuskowiec Przyjazny Puchacz[49] 2013-01-31[36] 2017-04-28[36] CD: U K X E S M
12.04.3 LTS Precise Pangolin[48] – Precyzyjny Łuskowiec Przyjazny Puchacz[49] 2013-08-23[36] 2017-04-28[36] CD: U K X E S M
12.04.4 LTS Precise Pangolin[48] – Precyzyjny Łuskowiec Przyjazny Puchacz[49] 2014-01-24[36] 2017-04-28[36] CD: U K X E S M
12.10 Quantal Quetzal[50] – Kwantowy Kwezal – 2012-10-18 2014-05-16 DVD: U
13.04 Raring Ringtail[51] – Zapalona Kotofretka – 2013-04-25 2014-01-27 DVD: U K X E KL
13.10 Saucy Salamander – Zuchwała Salamandra – 2013-10-17 2014-07-17 DVD: U K X E KL
14.04 LTS Trusty Tahr[52] – Wierny Tar Triumfalna Turkawka[53] 2014-04-17 2019-04-30 DVD: U K X E KL
14.10 Utopic Unicorn[54][55] – Utopijny Jednorożec – 2014-10-23[56] 2015-07-23 DVD: U
15.04 Vivid Vervet[57][58] – Barwna Werweta – 2015-04-23[59] 2016-02-04 DVD: U K X KL
15.10 Wily Werewolf – Przebiegły Wilkołak – 2015-10-22 2016-07-28 –
16.04 LTS Xenial Xerus – Gościnna Afrowiórka – 2016-04-21 2021-04 DVD: U K L
16.04.1 LTS Xenial Xerus – Gościnna Afrowiórka – 2016-07-21 2021-04 DVD: U K KL
16.04.2 LTS Xenial Xerus – Gościnna Afrowiórka – 2017-02-16 2021-04 DVD: U K KL
16.04.3 LTS Xenial Xerus – Gościnna Afrowiórka – 2017-10-01 2021-04 DVD: X
16.04.4 LTS Xenial Xerus – Gościnna Afrowiórka – 2018-02-28 2021-04 DVD: X
16.10 Yakkety Yak – Rozgadany Jak – 2016-10-13 2017-07-20 DVD: U K KL
17.04 Zesty Zapus – Zwinna Skoczomyszka – 2017-04-13 2018-01-13 DVD: U K KL
17.10 Artful Aardvark – Pomysłowy Mrównik – 2017-10-19 2018-07-19 DVD: U K KL
18.04 LTS Bionic Beaver – Bioniczny Bóbr – 2018-04-26 2023-04 DVD: U K KL X
18.10[60] Cosmic Cuttlefish – Kosmiczna Mątwa – 2018-10-18 2019-07-18 DVD: U K KL X
19.04[61] Disco Dingo – Dyskotekowy Dingo – 2019-04-18 2020-01-23 DVD: U K KL X
19.10 Eoan Ermine – Poranny Gronostaj – 2019-10-17 2020-07 DVD: U K KL X
20.04 LTS


Focal Fossa - Ogniskowa Fossa 2020-04-23 2025-04 DVD U X
20.10


Groovy Gorilla[62] Klawy Goryl 2020-10-22[63] 2021-07?

Darmowe płyty[edytuj | edytuj kod]

Firma Canonical oferowała darmowe płyty z Ubuntu i pokrywała koszty ich wysyłki – każdy mógł zamówić tłoczone płyty z Ubuntu i Kubuntu na stronach ShipIt Ubuntu[64] oraz ShipIt Kubuntu[65]. To właśnie między innymi dzięki temu Ubuntu zyskało sobie tak wielką popularność. Dawniej istniała także możliwość zamówienia Edubuntu[66].

Zmiany[edytuj | edytuj kod]

Wraz ze wzrostem zainteresowania systemem operacyjnym Ubuntu oraz programem ShipIt, firma Canonical, mając na uwadze koszty, z jakimi wiąże się dystrybucja darmowych płyt, wprowadziła pewne zmiany dotyczące wysyłki nośników. Od wydania 9.10 grupą docelową programu ShipIt stają się użytkownicy dopiero zaczynający prace z Ubuntu, w dalszej kolejności lokalne społeczności oraz użytkownicy mający wkład w rozwój systemu. Zwykli użytkownicy posiadający już konta w serwisie ShipIt i wcześniej korzystający z opcji wysyłki, nie będą mogli złożyć zamówienia na wydanie 9.10 i 10.04.[67][68]

  • Płyty z Ubuntu 5.10

  • Płyty z Ubuntu 6.10

  • Płyty z Ubuntu 7.10

  • Płyta z Ubuntu 8.04.1

  • Płyta z Ubuntu 8.10

  • Płyty z Ubuntu 9.04

  • Płyty z Ubuntu 9.10

  • Płyta z Ubuntu 10.04

  • Płyta z Ubuntu 10.10

  • Płyta z Ubuntu 11.04

  • Płyta z Ubuntu 12.10

  • Płyta z Ubuntu 14.04

Ciekawostki i kontrowersje[edytuj | edytuj kod]

  • Wersja 4.10 (Warty Warthog) dystrybucji zawierała zbiór tapet pulpitu, które przedstawiały ludzi różnych kolorów skóry i narodowości pozujących nago. Przez krótki okres Ubuntu zyskało kilka ironicznych przydomków, z których najpopularniejsze to „the porn distribution” oraz „LinuXXX”. Autorzy odrzucali wiele zarzutów i niepochlebnych komentarzy, twierdząc, że tapety mają charakter czysto artystyczny (jako akty), a nie pornograficzny. Ostatecznie zrezygnowano jednak z ich umieszczania w kolejnych wydaniach.
  • Ubuntu jest oskarżane o podkradanie deweloperów od innych dystrybucji GNU/Linuksa. Tego typu głosy pojawiały się w odpowiedzi na zatrudnianie przez Canonical Ltd. deweloperów-wolontariuszy Debiana. Część z nich porzuciło w ten sposób Debiana na rzecz Ubuntu. Poza tą sytuacją zarzuty te odrodziły się wraz z niefortunnym listem Marka Shuttlewortha – lidera Ubuntu na listę dyskusyjną deweloperów dystrybucji openSUSE, w którym zachęcał on ich do przyłączenia się do projektu Ubuntu[69]. Większość środowiska odebrała to jako próbę „porwania” programistów openSUSE do Ubuntu. Część społeczności Ubuntu również odcięła się od tego typu działań.
  • Współpraca między Ubuntu a jego pierwowzorem – Debianem nie układa się najlepiej. Ian Murdock, założyciel projektu Debian, krytykuje Ubuntu za to, że jego paczki są niekompatybilne, co utrudnia współpracę obu projektów[70]. Twórcy Ubuntu odrzucają propozycję Iana Murdocka, aby Ubuntu przystąpiło do Debian Common Core Alliance – wspólnego rdzenia wszystkich pakietów DEB. Faktem jest jednak, że Ubuntu jest dystrybucją, która najaktywniej włącza się w zwracanie zgłoszeń błędów w swoich paczkach do BTS Debiana. Argument ten jest wykorzystywany jako obrona przed twierdzeniem, że „Ubuntu czerpie pełnymi garściami z Debiana nie zwracając nic w zamian”.
  • Początkowa decyzja o oparciu Ubuntu wyłącznie na środowisku GNOME i rezygnacji z umieszczania na płycie instalacyjnej pakietów KDE wzbudziła duże kontrowersje, czego skutkiem było powstanie nowego wariantu o nazwie Kubuntu. Po krótkich zawirowaniach Canonical Ltd. udało się jednak załagodzić spór, uznając Kubuntu za oficjalną odmianę systemu i oferując wsparcie dla jej twórców.
  • Ubuntu jest też prawdopodobnie jedyną dystrybucją GNU/Linuksa, która rozwinęła wokół siebie wiele usług komercyjnych. Od wersji 9.10 (Karmic Koala) wprowadzane zostały usługi skupione wokół Ubuntu One, pozwalające na gromadzenie plików w tzw. chmurze czy też kupowanie muzyki poprzez Ubuntu One Music Store. W wersji 10.10 (Maverick Meerkat) umożliwiono zakup komercyjnego oprogramowania poprzez Centrum oprogramowania Ubuntu. Pierwszym dostępnym tą drogą programem został odtwarzacz filmów Fluendo DVD Player.
  • Przy wydaniu wersji 11.04 przeszła fala kontrowersji związana z wprowadzeniem nowej powłoki Unity. Było to spowodowane bardzo dużą różnicą w obsłudze tego środowiska w stosunku do starego interfejsu GNOME.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Ubuntu 4.10 Warty Warthog (Piegowaty Guziec)

  • Ubuntu 5.04 Hoary Hedgehog (Sędziwy Jeż)

  • Ubuntu 5.10 Breezy Badger (Serdeczny Borsuk)

  • Ubuntu 6.06 Dapper Drake (Elegancki Kaczor)

  • Ubuntu 6.10 Edgy Eft (Zakręcona Traszka)

  • Ubuntu 7.04 Feisty Fawn (Rozbrykany Jelonek)

  • Ubuntu 8.04 LTS Hardy Heron (Śmiała Czapla)

  • Ubuntu 9.04 Jaunty Jackalope (Żwawy Rogaty Zając)

  • Ubuntu 9.10 Karmic Koala (Karmiczny Koala)

  • Ubuntu 10.04 Lucid Lynx (Świetlisty Ryś)

  • Ubuntu 10.10 Maverick Meerkat (Niezależna Surykatka)

  • Ubuntu 11.04 Natty Narwhal (Zgrabny Narwal)

  • Ubuntu 11.10 Oneiric Ocelot (Oniryczny Ocelot)

  • Ubuntu 12.04 Precise Pangolin (Precyzyjny Łuskowiec)

  • Ubuntu 12.10 Quantal Quetzal (Kwantowy Kwezal)

  • Ubuntu 13.04 Raring Ringtail (Zapalona Kotofretka)

  • Ubuntu 14.04 Trusty Tahr (Wierny Tar)

  • Ubuntu 16.04 Xenial Xerus (Gościnna Afrowiórka)

  • Ubuntu 18.04 Bionic Beaver (Bioniczny Bóbr)

  • Ubuntu 19.04 Disco Dingo (Discó Dingó)

  • Ubuntu 19.10 Eoan Ermine (Poranny Gronostaj)

  • Ubuntu 20.04 Focal Fossa (Ogniskowa Fossa)

  • Ubuntu 20.10 Groovy Gorilla (Klawy Goryl)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Informacje w projektach siostrzanych
Commons-logo.svg  Multimedia w Wikimedia Commons
Wikiquote-logo.svg  Cytaty w Wikicytatach
Wikibooks-logo.svg  Podręczniki w Wikibooks


Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Platformy UltraSPARC i UltraSPARC T1 obsługiwane są jedynie przez Ubuntu Server Edition.
  2. ↑ Polskie forum użytkowników Ubuntu przygotowało lepiej zlokalizowane wersje systemu. Zawierają one także dodatkowe kodeki.
  3. ↑ Edgy Eft – dosłownie z ang. ostry, drażliwy albo – zgodnie z intencją autorów – ryzykancki trytonik (gatunek traszki); na polskim forum Ubuntu tłumaczone jako Zakręcona Traszka albo Kanciasty Tryton.
  4. ↑ ang. Feisty tłumaczy się na polski jako zawadiacki – lub właśnie rozbrykany. Polskie forum Ubuntu.pl używa niedokładnego tłumaczenia przebojowy, gubiącego informację o mniej stabilnym, a bardziej nowatorskim charakterze Jelonka.
  5. ↑ Jackalope jest znanym w krajach anglosaskich mitycznym stworzeniem przypominającym królika z rogami antylopy

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Android w terenie, Ubuntu po zadokowaniu – PC World – Testy i Ceny sprzętu PC, RTV, Foto, Porady IT, Download, Aktualności, www.pcworld.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  2. ↑ CES 2012: Canonical demonstruje Ubuntu TV – PC World – Testy i Ceny sprzętu PC, RTV, Foto, Porady IT, Download, Aktualności, www.pcworld.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  3. ↑ Benjamin Mako Hill: Ubuntu is Born. 2004-11-26. [dostęp 25 marca 2007].
  4. ↑ Ubuntu on phones, tablets, TV's and smart screens everywhere. 31 grudnia 2011. [dostęp 2012-05-24].
  5. ↑ Mark Shuttleworth – Google+, plus.google.com [dostęp 2017-04-12] (pol.).
  6. ↑ Już 12 mln użytkowników testuje Ubuntu 10.04 Beta 2
  7. ↑ Download Ubuntu Desktop [dostęp 2018-07-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-23].
  8. ↑ Edubuntu, www.edubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  9. ↑ Kubuntu | Friendly Computing, www.kubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  10. ↑ http://lubuntu.wordpress.com/2007/09/29/lubuntu-website oficjalny blog ubuntu//
  11. ↑ https://launchpad.net/~lubuntu-desktop strona lubuntu//
  12. ↑ Windowsfx Operational System, www.linuxfx.org [dostęp 2020-12-22].
  13. ↑ Mythbuntu, www.mythbuntu.org [dostęp 2017-11-27].
  14. ↑ Ubuntu Kylin. [dostęp 2014-04-17].
  15. ↑ UNR – Ubuntu Wiki
  16. ↑ Ubuntu on phones | Ubuntu
  17. ↑ Ubuntu Server – for scale out workloads | Ubuntu, www.ubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  18. ↑ Xubuntu, www.xubuntu.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  19. ↑ Maryan – ArchiveOS [dostęp 2020-12-01] (ang.).
  20. ↑ DistroWatch.com: Maryan Linux, distrowatch.com [dostęp 2020-12-01].
  21. ↑ http://ubuntu-gs-remix.sourceforge.net/p/home/ strona projektu
  22. ↑ Mubuntu. [dostęp 2014-05-23].
  23. ↑ Ubuntu 7.10 reaches end-of-life on April 18, 2009 | Ubuntu
  24. ↑ Hoża Hawajka – polskie wydanie Ubuntu 8.04 – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  25. ↑ Hoża Hawajka uaktualniona – czyli Ubuntu 8.04.1 PL – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  26. ↑ Ubuntu 8.04.2 PL – czyli Hoża Hawajka zaktualizowana – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  27. ↑ Intrygująca Iranka – nasz remix Ubuntu 8.10 już dostępny – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  28. ↑ Jurny Jarząbek – polski remix Ubuntu 9.04 – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  29. ↑ Będziemy mieli torbacza! – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  30. ↑ Karmic Koala nazwą kodową Ubuntu 9.10 | Ubuntu – Linux – Newsy – How to, www.ubucentrum.net [dostęp 2017-11-27].
  31. ↑ Karmelkowy Koliberek – polski remix Ubuntu 9.10
  32. ↑ Harmonogram Karmic Koala vel Ubuntu 9.10 – Ubuntu.pl, czytelnia.ubuntu.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  33. ↑ a b c d e Blog o Linux Ubuntu: "Lucid Lynx" nazwą kodową Ubuntu 10.04 planowanego na kwiecień 2010
  34. ↑ a b c d e Lśniący Lamparcik 10.04PL, czyli nasz remiks Ubuntu 10.04 – WYDANY: Czytelnia Ubuntu
  35. ↑ a b LucidReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
  36. ↑ a b c d e f g h i j k LTS – Ubuntu Wiki
  37. ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Shooting for the Perfect 10.10 with Maverick Meerkat
  38. ↑ Niezależna Surykatka maskotką Ubuntu 10.10
  39. ↑ Malinowa Mandarynka – polski remiks Ubuntu 10.10 już gotowy!
  40. ↑ Ubuntu 10.10 Malinowa Mandarynka – co tam ma być tym razem? – UBUNTU.PL – Polskie forum użytkowników Ubuntu
  41. ↑ MReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
  42. ↑ DevelopmentCodeNames – Ubuntu Wiki
  43. ↑ Ubuntu 11.04 otrzymało nazwę Natty Narwhal
  44. ↑ Niebiańska Nimfa – czyli nasz remiks
  45. ↑ Niebiańska Nimfa – nasz remiks Ubuntu 11.04 gotowy!
  46. ↑ NattyReleaseSchedule – Ubuntu Wiki
  47. ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Next after Natty?
  48. ↑ a b c d e Mark Shuttleworth » Blog Archive » P is for
  49. ↑ a b c d e głosowanie w sprawie nazwy polskiego remixu http://ubuntu.pl/forum/viewtopic.php?f=226&t=159257
  50. ↑ http://www.markshuttleworth.com/archives/1121 Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quality has a new name
  51. ↑ http://www.markshuttleworth.com/archives/1195 Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quality has a new name
  52. ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » Quantal, raring, saucy…, www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27].
  53. ↑ Ogłoszenie nazwy polskiego Remixu http://ubuntu.pl/forum/viewtopic.php?f=233&t=173557&p=985409#p985409
  54. ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » U talking to me?, www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27].
  55. ↑ Ubuntu 14.10 Named 'Utopic Unicorn' – OMG! Ubuntu!, www.omgubuntu.co.uk [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  56. ↑ UtopicUnicorn/ReleaseSchedule.
  57. ↑ Mark Shuttleworth » Blog Archive » V is for Vivid, www.markshuttleworth.com [dostęp 2017-11-27].
  58. ↑ Ubuntu 15.04 Gets Given The Most Veracious Name Yet, www.omgubuntu.co.uk [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  59. ↑ Vivid Vervet Release Schedule.
  60. ↑ 18.10/ReleaseSchedule – Ubuntu Wiki, wiki.ubuntu.com [dostęp 2017-05-31].
  61. ↑ Releases – Ubuntu Wiki, web.archive.org, 6 maja 2019 [dostęp 2019-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-06].
  62. ↑ After Ubuntu 20.04 Release, Ubuntu 20.10 Is Codenamed 'Groovy Gorilla', fossbytes.com [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  63. ↑ After Ubuntu 20.04 Release, Ubuntu 20.10 Is Codenamed 'Groovy Gorilla', fossbytes.com [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  64. ↑ ShipIt comes to an end
  65. ↑ ShipIt
  66. ↑ ShipIt, shipit.edubuntu.org [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2007-09-27] (ang.).
  67. ↑ Linux.pl :: Canonical ogranicza darmowe płyty z Ubuntu
  68. ↑ Canonical Blog, blog.canonical.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  69. ↑ Ubuntu zaprasza deweloperów openSUSE. MSP Standard PL.
  70. ↑ Przyszłość Debiana – oczami Iana Murdocka. jakilinux.org.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ubuntu&oldid=61781537”