Ulica Francuska w Katowicach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
ulica Francuska
Osiedle Paderewskiego-Muchowiec, Śródmieście
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

około 3500 m

Przebieg
Ikona ulica początek T.svg światła 0m PL road sign A-21.svg ul. Warszawska
Ikona ulica z prawej.svg 70m ul. Starowiejska
Ikona ulica deptak.svg światła 115m ul. Mariacka
Ikona ulica z prawej.svg światła 185m ul. Mariacka Tylna
Ikona wiad kolejowy.svg 200m linia kol. Katowice−Warszawa 1
Ikona ulica skrzyżowanie.svg światła 290m ← ul. Wojewódzka →
Ikona ulica z prawej.svg światła 405m ul. Henryka Dąbrowskiego
Ikona ulica z prawej.svg światła 505m ul. Jagiellońska
Ikona ulica z prawej.svg światła 625m ul. Juliusza Ligonia
Ikona ulica skrzyżowanie.svg światła 745m ← ul. Powstańców →
Ikona ulica z lewej.svg światła 1170m ul. Polna, ul. K. Damrota
Ikona ulica pod wiaduktem.svg 1375m autostrada A4 (węzeł "Francuska")
Ikona ulica z prawej.svg 1690m ul. Ceglana
Ikona ulica z lewej.svg 2055m ul. Lotnisko
Ikona ulica z prawej.svg 2475m ul. Muchowiec
Ikona ulica deptak.svg 2755m ul. Gawronów, ul. Trzech Stawów
Ikona ulica ślepy koniec.svg 3500m Stacja towarowa Muchowiec
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Francuska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Francuska”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Francuska”
Ziemia50°14′39,5″N 19°01′28,7″E/50,244300 19,024644
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Francuska w Katowicach − jedna z najważniejszych ulic w katowickich jednostkach pomocniczych: Osiedle Paderewskiego-Muchowiec i Śródmieście. Łączy centrum Katowic z lotniskiem w Muchowcu i Katowickim Parkiem Leśnym.

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Rozpoczyna swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Warszawską. Następnie przecina ją skrzyżowanie z deptakiem (ul. Mariacka), skąd widoczny jest katowicki kościół Mariacki. Za skrzyżowaniem znajduje się most kolejowy (trasa Katowice−Warszawa − linia kolejowa nr 1 oraz trasa Wrocław - Kraków−Przemyśl), z dopuszczalną wysokością pojazdów samochodowych do 3,1 m. Za skrzyżowaniem z ul. Powstańców znajduje się drogowy "Węzeł Francuska" (z autostradą A4). Następnie ulica przebiega wzdłuż ogródków działkowych (POD Rymera, POD Kombatant) i lotniska w Muchowcu. Kończy swój bieg przy Stacji Towarowej Muchowiec.

Historia[edytuj | edytuj kod]

ul. Warszawska i początek ul. Francuskiej (w prawo) na starej pocztówce
Zabytkowa kamienica z 1906 przy ul. Wojewódzkiej 48 (róg z ul. Francuską)
Szpital przy ul. Francuskiej
Dom Oświatowy - Biblioteka Śląska i Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania w Katowicach
Kamienica narożna (ul. Francuska 13)
Nowy gmach Sądu Okręgowego
Centrum Biurowe Francuska

Ulica Francuska została zabudowana w drugiej połowie XIX wieku według planu Nepilly'ego z 1875 (blok zamknięty ulic na wschód od Rynku). Posiada przebieg południkowy. W 1895 przy ulicy oddano do użytku Szpital Spółki Brackiej (niem. Knappschaftslazarett[1]), dzisiaj Szpital Kliniczny im. Andrzeja Mielęckiego[2][3]. Na jego dziedzińcu znajduje się obelisk, upamiętniający Andrzeja Mielęckiego[4]. W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922) ulica nosiła nazwę Emmastraße[5]. Taka też nazwa obowiązywała w okresie niemieckiej okupacji Polski w latach 1939−1945. Nazwa pochodziła od działającej tu od 1842 huty cynku "Emma". W 1922 ulica otrzymała nazwę Francuska na pamiątkę stacjonujących pod numerem 20 i 24 sztabu francuskiego 91. Brygady Strzelców, zabezpieczającego Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową w czasie plebiscytu na Górnym Śląsku[6]. W latach międzywojennych przy ul. Francuskiej swoją siedzibę miały[7]: kaplica metodystów, w której modlili się także starokatolicy (pod numerem 27)[8], skład trumien Franciszka Solka (pod numerem 22), Apteka Administracji Spółki Brackiej (pod numerem 34)[9], Zarząd Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Górniczego (w 1936 należało do niego 22266 osób, posiadał siedzibę pod numerem 4), Katowickie Biuro Zaopatrzenia Sprzętu Samochodowego Motozbyt (ul. Francuska 32), skład wódek i koniaków spółki Szustow i Synowie (ul. Francuska 27), przedszkole prywatne Towarzystwa Polskich Ewangelików (ul. Francuska 40)[10], towarzystwo ubezpieczeniowe Port (pod numerem 1), Bank Ziemiański (pod numerem 22), Wojskowy Sąd Rejonowy (ul. Francuska 49[11]), dowództwo 23 Dywizji Piechoty i Pluton Żandarmerii (pod numerem 49)[11]. W miejscu obecnego skrzyżowania ul. Francuskiej i Al. Górnoślaskiej w 1828 roku założono hutę cynku Emma. Od 1945 pod numerem 20 funkcjonowała firma Capello, oferująca rowery, radia i artykuły elektroniczne[7].

Dnia 3 sierpnia 2010 ulicą prowadziła trasa trzeciego etapu wyścigu kolarskiego Tour de Pologne 2010, a 2 sierpnia 2011 − trasa trzeciego etapu Tour de Pologne 2011[12].

W 2010 zburzono kamienicę przy ul. Mariackiej 27 / ul. Francuskiej 5[13].

Obiekty i instytucje[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy Francuskiej znajdują się następujące historyczne obiekty:

  • budynek Biblioteki Śląskiej (ul. Francuska 12)[14]; został wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1437/91 z 31 października 1991); wzniesiony w 1934 według projektu J. Rybickiego i S. Tabeńskiego[15] w stylu funkcjonalizmu[16][17]; wartość budynku na dzień 1 września 1939 wynosiła 2 500 000 złotych[18];
  • zespół cmentarny (ul. Francuska 26)[19], który tworzą: cmentarz ewangelicki – pomiędzy ulicami Francuską, Powstańców i Damrota oraz cmentarz rzymskokatolicki – pomiędzy ulicami Francuską, Powstańców, Damrota i terenem zabudowanym na północy, wpisano do rejestru zabytków (nr rej.: 1516/93 z 26 lutego 1993). Cmentarz katolicki założono w 1860, a cmentarz ewangelicki w 1882[17][20];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 1, ul. Warszawska 29)[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 4)[21];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Francuska 5, ul. Mariacka 27)[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 6)[21];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Francuska 8, ul. Mariacka 29)[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 9)[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 11)[21];
  • kamienica narożna (ul. ks. J. Szafranka 1, róg z ul. Francuską), objęta ochroną konserwatorską[21];
  • kamienica narożna (ul. Francuska 13, róg z ul. Wojewódzką)[21];
  • kamienica narożna (ul. Francuska 14, róg z ul. Wojewódzką), objęta ochroną konserwatorską[21][22];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 15)[21];
  • kamienica z oficyną (ul. Francuska 16), objęta ochroną konserwatorską[22];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 17)[21];
  • kamienica (ul. Francuska 18), objęta ochroną konserwatorską[22];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 19)[21];
  • zespół szpitala (ul. Francuska 20, 22, 24)[21], objęty ochroną konserwatorską; ochrona obowiązuje w obrębie działek[22];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 21)[21];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Francuska 23, ul. H. Dąbrowskiego)[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 27)[21];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Francuska 31, róg z ul. Jagiellońską)[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 33)[21];
  • budynek biurowy (ul. Francuska 35), wzniesiony na początku XX wieku w stylu modernizmu/neobaroku[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 39)[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 41)[21];
  • kamienica mieszkalna (ul. Francuska 43)[21];
  • willa z ogrodem (ul. Francuska 45), wzniesiona w stylu modernistycznym, z ogrodzeniem[21];
  • dom mieszkalny (ul. Powstańców 35, 37, ul. Francuska 49, 51)[21];
  • willa z ogrodem (ul. Francuska 53)[21];
  • willa z ogrodem (ul. Francuska 55)[21];
  • willa z ogrodem (ul. Francuska 57)[21];
  • leśniczówka (ul. Gawronów, ul. Francuska 181)[21].

Przy ul. Francuskiej znajdują się: Galeria Na Francuskiej (ul. Francuska 13), Wojewódzki Sztab Wojskowy w Katowicach (ul. Francuska 30), Wojskowa Komenda Uzupełnień w Katowicach (ul. Francuska 30), Wojskowe Biuro Emerytalne w Katowicach (ul. Francuska 30), Śląski Związek Piłki Nożnej (ul. Francuska 32), Biurowiec Francuska 70 (powstał w latach 70. XX wieku jako siedziba Przedsiębiorstwa Budownictwa Węglowego), Katowicki Klub Jeździecki. W 2009 przy ulicy Francuskiej oddano do użytku nowy gmach katowickiego Sądu Okręgowego (uroczyście otwarty 29 września 2009[23]). W sąsiedztwie sądu powstało Centrum Biurowe Francuska, którego inwestorem była firma Globe Trade Centre.

Przy ul. Francuskiej 180a i 182 znajduje się ośrodek jazdy konnej[24].

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Pod ulicą zlokalizowany jest wodociąg ∅315 mm PE[22]. Ulicą Francuską kursują linie autobusowe ZTM[25] .

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 33. ISBN 83-85831-35-5.
  2. ↑ Katowice 1865–1945. Zarys rozwoju miasta. Red. J. Szaflarski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice 1978, s. 113.
  3. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 75. ISBN 978-83-7729-021-7.
  4. ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2011-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)]. (pol.).
  5. ↑ J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.
  6. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 122. ISBN 83-913341-0-4.
  7. ↑ a b Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 136. ISBN 83-913341-0-4.
  8. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 28. ISBN 978-83-7729-021-7.
  9. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 73. ISBN 978-83-7729-021-7.
  10. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 117. ISBN 978-83-7729-021-7.
  11. ↑ a b Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 66. ISBN 978-83-7729-021-7.
  12. ↑ Tour de Pologne w Katowicach 2011. Zobacz, gdzie pojadą kolarze (pol.) www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-08-14]
  13. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 72, ISBN 978-83-7729-502-1.
  14. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 114. ISBN 978-83-7729-021-7.
  15. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 32. ISBN 978-83-7729-021-7.
  16. ↑ Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w województwie śląskim na lata 2010−2013. slaskie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-13)]. (pol.) www.slaskie.pl [dostęp 2011-08-14]
  17. ↑ a b Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
  18. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 182. ISBN 83-913341-0-4.
  19. ↑ Urząd Miasta Katowice: Wykaz obiektów chronionych poprzez wpis do rejestru zabytków. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
  20. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023 [dostęp 2011-08-14].
  21. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
  22. ↑ a b c d e Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie Al. Górnośląska - ul. Graniczna - ul. Francuska w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
  23. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 66. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  24. ↑ Urząd Miasta Katowice: Katowice - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
  25. ↑ ZTM: Kursy dla przystanku Katowice Francuska. www.metropoliaztm.pl. [dostęp 2019-06-22]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • E. Wieczorek; Spacery po Katowicach, Urząd Miasta Katowice: Wydział Promocji i Współpracy z Zagranicą, Katowice Grudzień 2003, ISBN 83-918152-5-0, ss. 3, 4.
  • Katowice - Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 11.
  • K. Szaraniec, L. Szaraniec, K. Szarowski, Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy, Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Katowice 1980, ss. 46, 54.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
Wybrane ulice i place Osiedla Paderewskiego-Muchowca w Katowicach
Ulice
Place i skwery

Katowice-Osiedle Paderewskiego-Muchowiec.svg

Wybrane ulice i place Śródmieścia w Katowicach
Ulice
Place i skwery
Nieistniejące

Katowice-Śródmieście.svg

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Francuska_w_Katowicach&oldid=68322499”