Ulica 23 Lutego w Poznaniu
| Centrum, Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg) Początek ulicy 23 Lutego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°24′35,4″N 16°55′29,1″E/52,409831 16,924753
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica 23 Lutego – ulica na osiedlu Stare Miasto w Poznaniu biegnąca od placu Cyryla Ratajskiego w kierunku wschodnim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ulica powstała w 1804 wraz z budową Nowego Miasta na terenie dawnych osad Glinek i Pęcławia (Kundorfu). Zaborca pruski nadał jej nazwę Fryderykowskiej. Po 1918 nosiła nazwę Pocztowej. Powstała tu jedna z pierwszych polskich cukierni w mieście. Istniały tu też liczne kancelarie adwokackie, co uzasadnione było bliskością sądów[1].
Na zachodnim krańcu ulicy, w gmachu narożnym mieściło się Krajowe Ubezpieczenie Ogniowe, a wcześniej rekwizytornia teatru miejskiego. W stronę wschodnią rozciągał się teren ogrodu publicznego, obecnie zabudowany kamienicami. Na terenie ogrodu stał dom, w którym leszczyński aptekarz Aleksander Lippowitz otworzył w 1844 pierwszy w mieście zakład dagerotypii. Był on prekursorem przemysłu chemicznego w Poznaniu i właścicielem fabryki nawozów sztucznych na Jeżycach. W latach 70. XIX wieku powstała przy ulicy fabryka czekolady François. W 1908, po ukończeniu nowego gmachu sądowego przy ulicy Młyńskiej, wyburzono dwie kamienice przy ulicy 23 Lutego, celem przebicia wygodnego dojazdu do tego budynku. W ten sposób powstała ulica Kręta (obecnie odcinek ulicy Nowowiejskiego). Bliżej Alei Marcinkowskiego, w jednej z XIX-wiecznych kamienic, funkcjonowała Kasa chorych. Obok zamieszkiwał architekt Roger Sławski, a nieco dalej doktor Zygmunt Słoniński, założyciel poznańskiego Lekarskiego Pogotowia Ratunkowego, mającego swą siedzibę po północnej stronie ulicy. Na narożniku Alei Marcinkowskiego istniała siedziba Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu i Handlu "Praca" oraz Narodowej Partii Robotniczej. Po drugiej stronie Alei, za monumentalnym budynkiem poczty, znajdowała się Apteka Sapieżyńska, wędliniarnia Kazimierza Przybyły, piekarnia Kazimierza Knasta oraz sklep kolonialny "Potestas". W 1920 uruchomiono Wielkopolską Centralę Tapet. Dalej znajduje się gmach Archiwum Państwowego (przed 1939 Sąd Apelacyjny, którego pierwszym prezesem był Jan Motty). W okresie I Rzeczypospolitej działał w tym miejscu młyn nad Rudnikiem (potem Bogdanką, która jest obecnie skanalizowana). Teren obecnego skweru Wilhelmiego zajmowała przed 1945 kamienica. Mniej więcej naprzeciw niej działał Komunalny Bank Kredytowy[1].
Historia nazewnictwa[edytuj | edytuj kod]
Na przestrzeni lat ulica posiadała różne nazwy:
- do 1919: Friedrichstrasse,
- 1919–1939: Fryderykowska, Glinki, Pocztowa,
- 1939–1945: Poststrasse,
- 1945 – 26 grudnia 2017: 23 Lutego (na cześć wyzwolenia Poznania spod okupacji niemieckiej)
- od 27 grudnia 2017 do listopada 2018: por. Janiny Lewandowskiej – nazwa wprowadzona zarządzeniem zastępczym wojewody wielkopolskiego[2], na które Rada Miasta Poznania postanowiła złożyć skargę do sądu[3] (22 marca 2018 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zarządzenie wojewody dotyczące zmiany nazwy ulicy – wyrok jest nieprawomocny, w związku z czym decyzja nie ma rygoru natychmiastowej wykonalności[4])
- od 13 listopada 2018: 23 Lutego – Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał w mocy orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, oddalając skargę kasacyjną wojewody[5].
Komunikacja miejska[edytuj | edytuj kod]
W ciągu ulicy znajduje się dwutorowa trasa tramwajowa, po której wytyczono następujące linie na zlecenie Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu:
- nocne (według stanu na 2 listopada 2021 r.[8])
Opisane obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Budynek PZU,
- Pomnik Karola Marcinkowskiego,
- Fontanna z delfinami,
- Gmach Urzędu Pocztowego Poznań 9,
- Plac Wielkopolski,
- Archiwum Państwowe,
- Pomnik Klemensa Janickiego.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Część 2, Wydawnictwo Kwartet, Poznań, 2006, s. 201-206, ISBN 83-60069-25-5
- ↑ Wojewoda Wielkopolski: Zarządzenie zastępcze nr KN-I.4102.35.2017.16 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 13 grudnia 2017 r. w sprawie nadania ulicy 23 lutego położonej w mieście Poznań nazwy por. Janiny Lewandowskiej. 2017-12-13. [dostęp 2018-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-16)]. (pol.).
- ↑ LX Sesja Nadzwyczajna Rady Miasta Poznania. 2018-01-09. [dostęp 2018-01-16]. (pol.).
- ↑ Błażej Dąbkowski, Łukasz Cieśla: Poznań: Powróci ulica 23 Lutego? Sąd uchylił zarządzenie wojewody. Głos Wielkopolski, 2018-03-22. [dostęp 2018-04-15]. (pol.).
- ↑ MRT, Poznań: Zostaje ulica 23 Lutego. Sąd oddalił skargę kasacyjną wojewody, „Gloswielkopolski.pl” [dostęp 2018-11-14] (pol.).
- ↑ Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Schemat sieci tramwajowej. ztm.poznan.pl, 2021-10-04. [dostęp 2021-11-14]. (pol. • ang.).
- ↑ Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Mapa sieci tramwajowej. ztm.poznan.pl, 2021-10-04. [dostęp 2021-11-14]. (pol. • ang.).
- ↑ Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Mapa sieci połączeń nocnych ZTM Poznań. Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu, 2021-11-02. [dostęp 2021-11-14]. (pol. • ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zygmunt Zaleski, Nazwy ulic w Poznaniu, Magistrat Stołeczny Miasta Poznania, 1926
- Zbigniew Zakrzewski, Nazwy osobowe i historyczne ulic Poznania, Wydawnictwo Poznańskie, 1971
