Ulica Królewska w Warszawie
| Śródmieście Północne | |
 Ul. Królewska, widok w kierunku zachodnim | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Długość |
1,1 km |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′20,4″N 21°00′33,3″E/52,239000 21,009250
| |
Ulica Królewska – jedna z ulic warszawskiego Śródmieścia.
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z Krakowskim Przedmieściem i biegnie na zachód, mijając pasaż Wacława Niżyńskiego, by dalej kreślić południową pierzeję pl. marsz. Józefa Piłsudskiego. Następnie krzyżuje się z ulicami: Mazowiecką, bpa Juliana Burschego i Marszałkowską, a kończy swój bieg na Granicznej, gdzie rozwidla się na ulice Grzybowską i Twardą.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ulica Królewska powstała w okresie kluczowego rozwoju staromiejskiej części Warszawy, a więc najpewniej w okresie XVI-XVII wieku. Od samego początku łączyła Trakt Królewski z Grzybowem. Została uregulowana ok. 1725 w związku z realizacją Osi Saskiej, z czym związana jest nazwa ulicy[1].
Przed 1730 przy ulicy wybudowano pałac Franciszka Bielińskiego (pałac Bielińskich), zaprojektowany przez Józefa Fontanę[2].
W XVIII w. na rogu Marszałkowskiej i Królewskiej znajdowała się otwarta w 1784 Operalnia, pierwszy w Polsce teatr zawodowy. W 1816 na tyłach ulic Królewskiej i Marszałkowskiej powstało targowisko przeniesione z Pociejowa (później w tym miejscu stanęła kamienica Hersego). W 1818 przeniesiono organizowany przy ulicy targ koński na plac Muranowski[3].
W 1895 zburzono pałac Bielińskich, w miejscu którego wzniesiono trzy czteropiętrowe kamienice[4].
Zabudowa ulicy ucierpiała w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939[5].
W latach 50. pod nr 27 wzniesiono biurowiec przedsiębiorstwa Miastoprojekt, późniejszą siedzibę m.in. Ministerstwa Cyfryzacji[6].
W latach 1962–1967 między ul. Królewską a Próżną powstało osiedle Grzybów I[7][8].
Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Biurowiec Ministerstwa Obrony Narodowej zaprojektowany przez Bohdana Pniewskiego z 1950 (nr 1/7)[9]
- Dom Bez Kantów
- Hotel Sofitel Victoria Warszawa (nr 11)
- Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
- Ministerstwo Cyfryzacji (nr 27)
- XI Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja
- Grób Nieznanego Żołnierza
- Ogród Saski
- Biurowiec Centrum Królewska, siedziba m.in. Ambasady Danii (ul. Marszałkowska 142)
- Biurowiec Saski Crescent, siedziba m.in. wydziału handlowego ambasady Ambasady Austrii (nr 16)
- Biurowiec KróLEWska wraz z przedstawicielstwem Chińskiej Rady Promocji Handlu Zagranicznego (nr 18)
- Osiedle Grzybów
Obiekty nieistniejące[edytuj | edytuj kod]
- Kamienica Beyera (nr 1)
- Budynek Giełdy (nr 14)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 159. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 8. Plac Krasińskich–Kwiatowa. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2002, s. 74–75. ISBN 83-88372-20-3.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 131.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 8. Plac Krasińskich–Kwiatowa. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2002, s. 85. ISBN 83-88372-20-3.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 15, 24.
- ↑ Tadeusz Michalski. Architektura ulicy Królewskiej. „Skarpa Warszawska”, s. 48, październik 2020.
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 40, 232–233, ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Krystyna Krzyżakowa, Osiedle Ogród na Grzybowie, „Stolica” (42 (828)), Warszawa, 20 października 1963, s. 2–3, ISSN 0039-1689.
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1945–1965. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2003, s. 165. ISBN 83-908950-6-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Archiwalne widoki ulicy w bibliotece Polona