Ulica Mostowa w Toruniu
Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
Długość |
230 m | ||||||||||||||||||||||||
Plan | |||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Torunia | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |||||||||||||||||||||||||
53,00966°N 18,60833°E/53,009660 18,608330 |
Ulica Mostowa Toruniu – ulica w zespole staromiejskim Torunia, w południowo-zachodniej części Starego Miasta. Ma długość ok. 230 m i przebieg południkowy, zaczyna się przy ul. Bulwar Filadelfijski, prowadzi przez Bramę Mostową, za którą odchodzi od niej ul. Podmurna, przecina ul. Ciasną i dochodzi do ul. Szerokiej. Do skrzyżowania z ul. Ciasną obowiązuje ruch jednokierunkowy, dalej ma charakter deptaka.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Przed zbudowaniem mostu w końcu XV w. ulica nosiła nazwę Promowej lub Przewoźnej (niem. Vergasse). Obecna nazwa ulicy - Mostowa (niem. Brückenstrasse) weszła w użycie w drugiej połowie XVI wieku i pochodzi od drewnianego mostu przez Wisłę, który znajdował się na jej przedłużeniu od 1500 r. do 2. połowy XIX w. W okresie od 1815 do ok. 1870 r. nosiła nazwę Louisenstraße ku czci królowej Luizy Pruskiej. W okresie 1939-45 zmieniono jej nazwę na Brückengasse[potrzebny przypis].
Historia i charakter[edytuj | edytuj kod]
Ulica należy do najwcześniejszych ulic wytyczonych po lokacji Torunia, niedługo po 1236 r. Była to jedna z głównych ulic miasta w jego najwcześniejszej fazie rozwoju, prowadząca na nadbrzeże wiślane. W średniowieczu przy ulicy stały kamienice, od XVI do XVIII w. przebudowywane na spichlerze. W XVIII w. na rogu ulicy Mostowej i Ciasnej został zbudowany późnobarokowy pałac burmistrza Jakuba Fengera, przebudowany w XIX w. W XIX w. miało swoją siedzibę kilka banków (m.in. polski bank kredytowy Donimirski, Kalkstein, Łyskowski i sp.), a także hotel „Pod Orłem”. W XIX i na pocz. XX w. większość kamienic przebudowano na kamienice czynszowe, jednak zachowało się wiele starszych budynków pochodzących ze średniowiecza[potrzebny przypis].
Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
Nr | Obiekt | Lata budowy | Projekt | Styl architektoniczny | Ewidencja zabytków | Uwagi | Zdjęcie |
1. | tzw. Spichrz Szwedzki
Mostowa 1 |
1719, przebudowa: 1823 | Jan Noggen | renesans/barok | nr rejestru A/129 | Pełnił rolę spichrza, koszarów wojskowych oraz po przebudowie przez władze prsukie w 1823 roku - wojskowego magazynu żywności.
Dwuskrzydłowy, czterokondygnacyjny, w 1823 roku spichrz połączono z Basztą Żuraw dobudowywując tzw. łącznik z żurawiem. Obecnie zaadaptowany na restaurację i hotel. |
|
2. | Mostowa 2 | sprzed 1703, przebudowa 1871 i 1888[1] | barok[1] | Dawniej spichrz, obecnie zaadaptowany na hotel[1] | |||
3. | Mostowa 4 | XVIII/XIX wiek | klasycyzm | nr rejestru A/1360 | Obecnie zaadaptowana na Hotel Spichrz II | ||
4. | Mostowa 6 | XIV wiek, przebudowy ok. 1520, koniec XVII w., 1865 | gotyk/barok | nr rejestru A/917 | Do początku XVI w. były to trzy oddzielne kamienice. Ok. 1520 r. połączono je funkcjonalnie - kamienica północna pełniła wówczas funkcje mieszkalno-reprezentacyjne, kamienice środkową i południową przeznaczono na spichrze. Kamienice nadbudowano i zwieńczono półkolistymi szczytami flankowanymi sterczynami. W okresie baroku kamienice przeszły kolejną modernizację (dotyczyło zwłaszcza to ich wnętrz), po której zachowała się między innymi kręcona klatka schodowa z rzeźbą lwa, trzymającego tarczę z datą 1699 r. Po 1865 r. przebudowano przyziemie i pierwsze piętro, zmieniając układ okien. W marcu 2007 r. południową część budynku strawił pożar. | ||
5. | Mostowa 9 | XIX wiek | eklektyzm | nr rejestru A/166 | Kamienica narożna z wykuszami i efektownym narożnym balkonem | ||
6. | Pałac Fengerów
Mostowa 14 |
1742, przebudowa 1833 | Jan Baptysta Cocchi | barok | nr rejestru A/510 | Przebudowa z 1833 roku pozbawiła go bogatej barokowej elewacji na rzecz uproszczonej, klasycyzującej. W 1792 roku urodził się tu hrabia Fryderyk Florian Skarbek. W 1825 roku przebywał tu Fryderyk Chopin, kiedy spędzał wakacje w niedalekiej Szafarni. | |
7. | Mostowa 17 | XIX wiek | neoklasycyzm | nr rejestru A/134 | Od 1886 roku mieści się tu hotel Pod Orłem dawniej nazywany „Pod Czarnym Orłem”[2] | ||
8. | Mostowa 22 | XV wiek, przebudowa XVIII wiek, XIX wiek | gotyk/barok | nr rejestru A/191 | Gotycka trójosiowa (trzy rzędy okien w pionie), barokowy szczyt | ||
9. | Mostowa 24 | XV wiek, przebudowa około 1800 | gotyk | gminna ewidencja zabytków nr 507 | Dwuosiowa gotycka kamienica z malowidłami ornamentalnymi na fasadzie, charakterystycznymi dla Torunia, w kolorach czarnym, czerwonym i białym. | ||
10. | Mostowa 28 | XV wiek, XIX wiek, 1902 | gotyk/klasycyzm | nr rejestru A/739 | |||
11. | Mostowa 30 | 1888 | neoklasycyzm | gminna ewidencja zabytków nr 512 | Kamienica powstała z przebudowy domu barokowego, zachowany piaskowy bogaty barokowy portal z 1648 roku. W okresie międzywojennym i zaraz po II Wojnie Światowej w kamienicy mieścił się Konsulat Honorowy Republiki Francuskiej. | ||
12. | Mostowa 36 | XV wiek, XIX wiek | Stanisław Hebanowski | nr rejestru A/513 | Dawna siedziba banku kredytowego Donimirski, Kalkstein, Łyskowski i sp. |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Spichrze przy ul. Mostowej. toruntour.pl. [dostęp 2023-12-24].
- ↑ Ulice: Mostowa i Podmurna. torun.pl. [dostęp 2023-12-07].