Uniwersytet Kalifornijski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Uniwersytet Kalifornijski
Universitas Californiensis
University of California
Godło
ilustracja
Dewiza

Fiat lux (Niech się stanie światłość)

Data założenia

23 marca 1868

Państwo

 Stany Zjednoczone

Adres

1111 Franklin Street, Oakland, Kalifornia

Liczba pracowników
• naukowych

154 900 (2020)[1]
22 700 (2020)

Liczba studentów

285 862 (2020)[2]

Rektor

Michael V. Drake

Położenie na mapie Kalifornii
Mapa konturowa Kalifornii, po lewej znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Kalifornijski”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Kalifornijski”
Ziemia37°48′07,805″N 122°16′16,612″W/37,802168 -122,271281
Strona internetowa
Mapka Kalifornii pokazująca 10 kampusów i 2 zrzeszone laboratoria (trzecie znajduje się w Nowym Meksyku)

Uniwersytet Kalifornijski, Uniwersytet Kalifornii (ang. University of California, UC) – amerykański uniwersytet publiczny w Oakland w stanie Kalifornia, złożony z dziesięciu uniwersytetów i stanowiący ich zespół. Wraz z zespołem uczelni wchodzących w skład Uniwersytetu Stanu Kalifornia oraz California Community Colleges tworzy trójgałęziowy system publicznego szkolnictwa wyższego w Kalifornii[3]. Pierwszy kampus UC powołano w Oakland aktem z 23 marca 1868[4]. Już w 1873 przeniesiono go do Berkeley[5]. Najmłodszy kampus powstał w 2005 w Merced.

Podział organizacyjny[edytuj | edytuj kod]

Obecnie uniwersytet składa się z 10 samodzielnych kampusów:

Zdjęcie Nazwa Data założenia Strona www
Berkeley glade afternoon.jpg Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley 1868[6][a] http://www.berkeley.edu
UC Davis Mondavi Center.jpg Uniwersytet Kalifornijski w Davis 1908[7] http://www.ucdavis.edu
McGaughHall.jpg Uniwersytet Kalifornijski w Irvine 1965[8] http://www.uci.edu
Royce Hall, University of California, Los Angeles (23-09-2003).jpg Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles 1919[9] http://www.ucla.edu
UCM library.jpg Uniwersytet Kalifornijski w Merced 2005[10] http://www.ucmerced.edu
A Gary Anderson Graduate School of Managment.JPG Uniwersytet Kalifornijski w Riverside 1954[11] http://www.ucr.edu
Geisel Library, UCSD.jpg Uniwersytet Kalifornijski w San Diego 1960[12] http://www.ucsd.edu
Mission Bay, UCSF.jpg Uniwersytet Kalifornijski w San Francisco 1864[13] http://www.ucsf.edu
UCSB University Center and Storke Tower.jpg Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara 1909[14] http://www.ucsb.edu
McHenry Library UCSC.jpg Uniwersytet Kalifornijski w Santa Cruz 1965[15] http://www.ucsc.edu

Jednostki ogólnouczelniane i międzywydziałowe[edytuj | edytuj kod]

W skład UC wchodzi ponad 100 bibliotek z 34 mln książek, kilkadziesiąt muzeów i archiwów, kilkadziesiąt instytucji kulturalnych wraz z teatrem, kilkanaście ogrodów botanicznych, kilkoma akwariami, 5 obserwatoriami (w tym teleskopy Kecka na Hawajach) i 2 planetariami, 4 stacjami TV, 10 stacjami radiowymi, prasą i wydawnictwem. W 2002 kosztem 30 mln dolarów uruchomiono w Waszyngtonie centrum lobbingowo-edukacyjno-badawcze (UC Washington Center). Centra edukacyjne funkcjonują też w Londynie, Meksyku i Paryżu.

Uniwersytet Kalifornijski ma długą tradycję angażowania się w wiele przedsięwzięć, które są odległe geograficznie lub niezależne organizacyjnie od jego zasadniczych kampusów, na przykład laboratoria krajowe, pięć centrów medycznych (szpitali), programy kontynuowania edukacji, hotele, centra konferencyjne, lotnisko, port morski, instytut sztuki.

Badania naukowe[edytuj | edytuj kod]

Od 1943 uczestniczy w badaniach naukowych w trzech laboratoriach krajowych należących do Departamentu Energii Stanów Zjednoczonych[16]:

Rektorzy[edytuj | edytuj kod]

Osoby sprawujące urząd rektora (prezydenta) Uniwersytetu Kalifornijskiego[17]
L. p. Rektor Czas sprawowania urzędu Uwagi
John LeConte 1869–1870 pełniący obowiązki
1. Henry Durant 1870–1872
2. Daniel Coit Gilman 1872–1875
3. John LeConte 1876–1881
4. W. T. Reid 1881–1885
5. Edward S. Holden 1885–1888
6. Horace Davis 1880–1890
Martin Kellogg 1890–1893 pełniący obowiązki
7. Martin Kellogg 1893–1899
8. Benjamin Ide Wheeler 1899–1919
9. David Prescott Barrows 1919–1923
10. William Wallace Campbell 1923–1930
11. Robert Gordon Sproul 1930–1958
12. Clark Kerr 1958–1967
Henry R. Wellman 1967 pełniący obowiązki
13. Charles J. Hitch 1968–1975
14. David S. Saxon 1975–1983
15. David P. Gardner 1983–1992
16. J. W. Peltason 1992–1995
17. Richard C. Atkinson 1995–2003
18. Robert C. Dynes 2003–2008
19. Mark G. Yudof 2008–2013
20. Janet Napolitano 2013–2020
21. Michael V. Drake od 2020

Laureaci Nagrody Nobla[edytuj | edytuj kod]

Do 2021, 68 pracowników naukowych UC zostało nagrodzonych 69 Nagrodami Nobla (Linus Pauling został nagrodzony dwukrotnie – w 1954 i 1962)[18].

Pracownicy naukowi Uniwersytetu Kalifornijskiego wyróżnieni Nagrodą Nobla
L. p. Laureat Afiliacja Rok wyróżnienia Dziedzina
1. Harold Urey UC San Diego 1934 chemia
2. Ernest Lawrence UC Berkeley 1939 fizyka
3. Wendell Meredith Stanley UC Berkeley 1946 chemia
4. John Howard Northrop UC Berkeley 1946 chemia
5. William Giauque UC Berkeley 1949 chemia
6. Glenn T. Seaborg UC Berkeley 1951 chemia
7. Edwin McMillan UC Berkeley 1951 chemia
8. Linus Pauling UC San Diego 1954 chemia
9. Emilio Sergè UC Berkeley 1959 chemia
10. Owen Chamberlain UC Berkeley 1959 fizyka
11. Willard Libby UC Los Angeles 1960 chemia
12. Donald A. Glaser UC Berkeley 1960 fizyka
13. Melvin Calvin UC Berkeley 1961 chemia
14. Francis Crick UC San Diego 1962 fizjologia lub medycyna
15. Linus Pauling UC San Diego 1962 nagroda pokojowa
16. Maria Goeppert Mayer UC San Diego 1963 fizyka
17. Charles H. Townes UC Berkeley 1964 fizyka
18. Julian Schwinger UC Los Angeles 1965 fizyka
19. Robert W. Holley UC San Diego 1968 fizjologia lub medycyna
20. Luis Walter Alvarez UC Berkeley 1968 fizyka
21. Hannes Alfven UC San Diego 1970 fizyka
22. John Robert Schrieffer US Santa Barbara 1972 fizyka
23. George Emil Palade UC San Diego 1974 fizjologia lub medycyna
24. Renato Dulbecco UC San Diego 1975 fizjologia lub medycyna
25. Roger Guillemin UC San Diego 1977 fizjologia lub medycyna
26. Czesław Miłosz UC Berkeley 1980 literatura
27. Gerard Debreu UC Berkeley 1983 ekonomia
28. Yuan T. Lee UC Berkeley 1986 chemia
29. Donald J. Cram UC Los Angeles 1987 chemia
30. Harold E. Varmus UC San Francisco 1989 fizjologia lub medycyna
31. J. Michael Bishop UC San Francisco 1989 fizjologia lub medycyna
32. Harry Markowitz UC San Diego 1990 ekonomia
33. John Harsanyi UC Berkeley 1994 ekonomia
34. F. Sherwood Rowland UC Irvine 1995 chemia
35. Frederick Reines UC Irvine 1995 fizyka
36. Mario J. Molina UC San Diego 1995 chemia
37. Paul Crutzen UC San Diego 1995 chemia
38. Stanley B. Prusiner UC San Francisco 1997 fizjologia lub medycyna
39. Steven Chu UC Berkeley 1997 fizyka
40. Paul D. Boyer UC Los Angeles 1997 chemia
41. Robert B. Laughlin UC Livermore Lab 1998 fizyka
42. Walter Kohn UC Santa Barbara 1998 chemia
43. Louis J. Ignarro UC Los Angeles 1998 fizjologia lub medycyna
44. Daniel McFadden UC Berkeley 2000 ekonomia
45. Herbert Kroemer UC Santa Barbara 2000 fizyka
46. Alan J. Heeger UC Santa Barbara 2000 chemia
47. George Akerlof UC Berkeley 2001 ekonomia
48. Sydney Brenner UC San Diego 2002 fizjologia i medycyna
49. Clive Granger UC San Diego 2003 ekonomia
50. Robert F. Engle UC San Diego 2003 ekonomia
51. Irwin Rose UC Irvine 2004 chemia
52. Finn E. Kydland UC Santa Barbara 2004 ekonomia
53. David Gross UC Santa Barbara 2004 fizyka
54. Richard R. Schrock UC Riverside 2005 chemia
55. George Smoot UC Berkeley 2006 fizyka
56. Roger Y. Tsien UC San Diego 2008 chemia
57. Oliver E. Williamson UC Berkeley 2009 ekonomia
58. Elizabeth Blackburn UC San Francisco 2009 fizjologia lub medycyna
59. Carol W. Greider UC Santa Cruz 2009 fizjologia lub medycyna
60. Saul Perlmutter UC Berkeley 2011 fizyka
61. Shinya Yamanaka UC San Francisco 2012 fizjologia lub medycyna
62. Lloyd Shapley UC Los Angeles 2012 ekonomia
63. Randy Schekman UC Berkeley 2013 fizjologia lub medycyna
64. Shuji Nakamura UC Santa Barbara 2014 fizyka
65. Eric Betzig UC Berkeley 2014 chemia
66. Barry Barish UC Riverside 2017 fizyka
67. Reinhard Genzel UC Berkeley 2020 fizyka
68. Andrea Ghez UC Los Angeles 2020 fizyka
69. Jennifer Doudna UC Berkeley 2020 chemia

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pierwotnie w Oakland, od 1873 w Berkeley[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ The University of California at a glance. University of California – Office of the President. [dostęp 2021-01-19]. (ang.).
  2. ↑ Fall enrollment at a glance. University of California. [dostęp 2021-01-19]. (ang.).
  3. ↑ Uniwersytet Kalifornijski, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-01-19].
  4. ↑ John Douglass, Sally Thomas, University of California History Digital Archives: Timeline of U.C. History (Print Version), www.lib.berkeley.edu [dostęp 2020-08-24] (ang.).
  5. ↑ History & discoveries, University of California, Berkeley [dostęp 2020-08-24].
  6. ↑ a b History & discoveries, University of California, Berkeley [dostęp 2020-08-24].
  7. ↑ History, University of California, Davis, 19 listopada 2015 [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  8. ↑ About Us, University of California, Irvine [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  9. ↑ History, University of California, Los Angeles [dostęp 2021-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-19] (ang.).
  10. ↑ History, University of California, Merced [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  11. ↑ History, University of California, Riverside [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  12. ↑ Campus Timeline, University of California, San Diego [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  13. ↑ History of UCSF, University of California, San Francisco [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  14. ↑ History of UC Santa Barbara, University of California, Santa Barbara [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  15. ↑ About UCSC, University of California, Santa Cruz [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  16. ↑ The parts of UC, University of California [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  17. ↑ Previous UC presidents, University of California – Office of the President [dostęp 2021-01-19] (ang.).
  18. ↑ Nobel Laureates, University of California [dostęp 2021-01-19] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Uniwersytet Kalifornijski
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Uniwersytet_Kalifornijski&oldid=67477641”