Namiotnik żółtouszny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Uroderma bilobatum)
Namiotnik żółtouszny
Uroderma bilobatum[1]
Peters, 1866[2]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

nietoperze

Podrząd

mroczkokształtne

Nadrodzina

Noctilionoidea

Rodzina

liścionosowate

Podrodzina

owocnikowce

Plemię

owocnikowce

Rodzaj

namiotnik

Gatunek

namiotnik żółtouszny

Synonimy
  • Phyllostoma personatum[a]Peters, 1866[3]
  • Uroderma thomasi K. Andersen, 1906
Podgatunki
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Namiotnik żółtouszny[6] (Uroderma bilobatum) – gatunek ssaka z podrodziny owocnikowców (Stenodermatinae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1866 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters nadając mu nazwę Uroderma bilobatum[2]. Holotyp pochodził z São Paulo, Brazylii[7]; jednak badania przeprowadzone w 2017 wykazały, że holotyp odłowiono najprawdopodobniej we wschodniej Brazylii, być może w stanie Bahia[8].

Obecna koncepcja taksonomiczna jest bardziej ograniczona przez uznanie U. convexum i U. davisi za ważne gatunki[9]. Podgatunki różnią się głównie wielkością, a rewizja taksonomiczna przy użyciu technik molekularnych może zmienić ich status[10][9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki[9]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe
U. b. thomasi Uroderma thomasi K. Andersen, 1906 Bellavista (15°S 68°W/-15,000000 -68,000000), na wysokości 1400 m n.p.m., Boliwia[11].
U. b. trinitatum Uroderma bilobatum trinitatum W.B. Davis, 1968 Caparo, na wysokości 150 ft (46 m), Coronie, Trynidad, Trynidad i Tobago[11].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Uroderma: gr. ουρα oura „ogon”; δερμα derma, δερματος dermatos „skóra”[12].
  • bilobatum: nowołac. bilobatus „dwupłatkowy”, od bi- „dwu-”, od bis „dwa razy, podwójny”; nowołac. lobatus „płatkowy”, od łac. lobus „płatek”, od gr. λοβος lobos „płatek ucha”[13][14][15].
  • thomasi: Michael Rogers Oldfield Thomas (1858–1929), brytyjski zoolog[16][17].
  • trinitatum: Trynidad (późnołac. Trinitas „Święta Trójca”, od łac. trini „troje razem”, od tres „trzy”), Trynidad i Tobago[18].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Namiotnik żółtouszny zamieszkuje lasy i plantacje Ameryki Południowej zamieszkując w zależności od podgatunku[9]:

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 55–71 mm, ogon niewidoczny, długość ucha 12–21 mm, długość tylnej stopy 9–16 mm, długość przedramienia 39,3–44,6 mm; masa ciała 13,7–22 g[10]. Wzór zębowy: I C P M = 32[19]. Kariotyp wynosi 2n = 42 i FN = 50, z pięcioma parami submetacentrycznych i 15 parami akrocentrycznych autosomów[10]. Chromosom X jest subtelocentryczny, a chromosom Y jest submetacentryczny[10].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Namiotnik żółtouszny jest nadzwyczaj aktywny podczas dnia w stosunku do innych gatunków nietoperzy. Wynalazł prostą, ale skuteczną metodę zapewnienia sobie schronienia przez palącym słońcem: wygryza mianowicie półkolisty szereg dziur w wachlarzowym liściu palmy, co powoduje załamanie zewnętrznej części liścia, dzięki czemu powstaje schronienie bardzo podobne do namiotu. Nietoperze te opuszczają ową kryjówką w poszukiwaniu dojrzałych owoców. W jednym „namiocie” może przebywać od 20 do 80 osobników.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Ciężarne samice budują specjalne „izby położnicze”, w których pomiędzy lutym a kwietniem na świat wydają młode. Pozostają w tych kryjówkach do czasu, aż młode nauczą się latać. W tym czasie samce żyją samotnie bądź w niewielkich grupkach, łącząc się ponownie we wspólne zgrupowanie dopiero po przestaniu ssania przez młode mleka.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Młodszy homonim Phyllostoma personatum Wagner, 1843 (Phyllostomidae); nomen dubium.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Uroderma bilobatum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b W.C.H. Peters. Machte eine Mittheilung über neue oder ungenügend bekannte Flerthiere (Vampyrops, Uroderma, Chiroderma, Ametrida, Tylostoma, Vespertilio, Vesperugo) und Nager (Tylomys, Lasiomys). „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1866, s. 394, 1867. (niem.). 
  3. W.C.H. Peters. Über die brasilianischen, von Spix beschriebenen Flederthiere. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1865, s. 587 (przypis), 1866. (niem.). 
  4. W.B. Davis. Review of the genus Uroderma (Chiroptera). „Journal of Mammalogy”. 49 (4), s. 690, 1968. DOI: 10.2307/1378728. (ang.). 
  5. S. Solari, Uroderma bilobatum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-12] (ang.).
  6. Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 108. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).<
  7. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Uroderma bilobatum. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-12].
  8. G.S.T. Garbino & M.R. Nogueira. On the mammals collected by Friedrich Sellow in Brazil and Uruguay (1814–1831), with special reference to the types and their provenance. „Zootaxa”. 4221 (2), s. 172–190, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4221.2.2. (ang.). 
  9. a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 180. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  10. a b c d S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 556–557. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
  11. a b A.L. Gardner: Subfamily Stenodermatinae P. Gervais, 1856. W: A.L. Gardner: Mammals of South America. Cz. 1: Marsupials, Xenarthrans, Shrews, and Bats. Chicago: University of Chicago Press, 2005, s. 344. ISBN 978-0-226-28240-4. (ang.).
  12. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 702, 1904. (ang.). 
  13. The Key to Scientific Names, bilobus [dostęp 2022-07-12].
  14. Jaeger 1944 ↓, s. 31.
  15. Jaeger 1944 ↓, s. 125.
  16. K.Ch. Andersen. Brief diagnoses of a new genus and ten new froms of stenodermatous bats. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 18 (108), s. 419, 1906. (ang.). 
  17. B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 410–411. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  18. The Key to Scientific Names, trinitatis [dostęp 2022-07-12].
  19. R.J. Baker & C.L. Clark. Uroderma bilobatum. „Mammalian Species”. 279, s. 1, 1987. DOI: 10.2307/3503922. (ang.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]