Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energo-Mechanicznych

Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energo-Mechanicznych (od 1994 Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych) – centralna jednostka organizacyjna rządu istniejąca w latach 1957–2011, którego utworzenie pozostawało w związku z dekretem o urzędach górniczych z 1954 r.

Powołanie Urzędu

Na podstawie rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 1957 r. w sprawie utworzenia Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energo-Mechanicznych ustanowiono Urząd. Urząd miał siedzibę w Katowicach.

Zakres działania Urzędu

Urząd powołany został do przeprowadzania w zakładach górniczych na obszarze całego Państwa badań rocznych i kontrolnych dźwigów i urządzeń dźwigowych.

W zakresie uregulowania w górniczych przepisów bezpieczeństwa badań rocznych i kontrolnych szybów, urządzeń wyciągowych i sygnalizacyjnych oraz urządzeń elektrycznych i trakcji elektrycznych.

Zakres działania Urzędu z 1994 roku

Na podstawie rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 1994 r. w sprawie utworzenia Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych wprowadzono regulacje dotyczące Urzędu.

Urząd był specjalistycznym urzędem górniczym o właściwościach obejmujących cały kraj.

Kierowanie Urzędem

Urzędem kierował dyrektor, który był organem państwowego nadzoru górniczego pierwszej instancji. Dyrektor Urzędu sprawował nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych w zakresie zgodności z przepisami Prawa geologicznego i górniczego wykonania, utrzymywania i prowadzenia ruchu następujących urządzeń energetycznych:

• górniczych wyciągów szybowych,
• stacji elektroenergetycznych wysokiego napięcia oraz głównych urządzeń i sieci rozdzielczych wysokiego napięcia,
• centrali telefonicznych i dyspozytorni wraz z systemami łączności, bezpieczeństwa i alarmowania oraz z magistralnymi sieciami transmisyjnymi w podziemnych zakładach górniczych.

Zakres działania Urzędu z 1997 roku

Na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 1997 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie utworzenia Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych wprowadzono zmiany, które otrzymało brzmienie: „w odniesieniu do budynków maszyn wyciągowych i budynków stacji wentylatorów oraz szybowych wież wyciągowych w zakładach górniczych, [Dyrektor Urzędu jest] organem specjalistycznego nadzoru budowlanego w dziedzinie górnictwa pierwszej instancji”.

Dyrektor urzędu sprawował nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych w zakresie zgodności z przepisami prawa geologicznego i górniczego:

• wykonania, utrzymania i prowadzenia ruchu urządzeń energomechanicznych podziemnych zakładach górniczych,
• górniczych wyciągów szybowych wraz z szybami i szybikami, w których te wyciągi są zainstalowane,
• stacjami elektroenergetycznych wysokiego i średniego napięcia oraz głównych urządzeń i sieci rozdzielczych wysokiego i średniego napięcia,
• centrali telefonicznych i dyspozytorni wraz z systemami łączności, bezpieczeństwa i alarmowania oraz magistralnych sieci transmisyjnych,
• urządzeń i układów głównego odwadniania,
• stacji wentylatorów głównych,
• poziomu zapylenia powietrza i natężenia hałasu.

Zmiana nazwy Urzędu

Na podstawie ustawy z 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych stał się Specjalistycznym Urzędem Górniczym.