
V Liceum Ogólnokształcące im. Augusta Witkowskiego w Krakowie
| ||||
| ||||
![]() Główne wejście do szkoły | ||||
Dużo wiedzieć jest rzeczą piękną, ale nierównie ważniejsze jest umieć dowiedzieć się czegoś. | ||||
Państwo | ![]() | |||
Miejscowość | Kraków | |||
Adres | ul. Studencka 12, 31-116 Kraków | |||
Data założenia | 1871 | |||
Patron | August Witkowski | |||
Dyrektor | mgr Stanisław Pietras | |||
Wicedyrektorzy | dr Marcin Chruściel mgr Agata Brezdeń | |||
Strona internetowa |
| ||
![]() | ||
![]() | ||
Państwo | ![]() | |
Miejscowość | Kraków | |
Adres | ul. Studencka 12 | |
Typ budynku | szkoła | |
Styl architektoniczny | neorenesans | |
Architekt | S. Ciechanowski Józef Sare | |
Rozpoczęcie budowy | 1893 | |
Ukończenie budowy | 1895 | |
Położenie na mapie Krakowa ![]() | ||
Położenie na mapie Polski ![]() | ||
Położenie na mapie województwa małopolskiego ![]() | ||
![]() | ||
Strona internetowa |
V Liceum Ogólnokształcące im. Augusta Witkowskiego w Krakowie – jedna z najbardziej prestiżowych szkół średnich w Polsce z ponad stuczterdziestoletnią tradycją, od lat utrzymująca się w czołówce rankingów szkół ponadpodstawowych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Została utworzona w 1871 przez cesarza Franciszka Józefa I (niem. Franz Joseph I, węg. I. Ferenc József) jako Wyższa Szkoła Realna w Krakowie[2]. W 1896 zakończyła się budowa gmachu szkoły przy ul. Studenckiej 12.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości (1918) i nastaniu II Rzeczypospolitej początkowo zakład przemianowano na Państwową Pierwszą Szkołę Realną w Krakowie[3]. W 1921 szkoła zmieniła profil i otrzymała patrona, powstało VIII Państwowe Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze im. Augusta Witkowskiego. W 1926 dzięki zainstalowanej na dachu Szkoły antenie nadawczej wyemitowano pierwszy w Krakowie program radiowy. Zarządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 1937 zostało utworzone „VIII Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Augusta Witkowskiego w Krakowie” (państwowa szkoła średnią ogólnokształcąca, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum), po wejściu w życie tzw. reformy jędrzejewiczowskiej szkoła miała charakter męski, a wydział liceum ogólnokształcącego był prowadzony w typie matematycznym[4]. Pod koniec lat 30. szkoła funkcjonowała pod adresem ulicy Bronisława Pierackiego 16[4].
W 1953 zmieniono nazwę na V Liceum Ogólnokształcące im. Augusta Witkowskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Dwa lata później z inicjatywy dyrektora Stanisława Potoczka w V Liceum powstał pierwszy w Krakowie Teatr Międzyszkolny. W 1994 uczeń szkoły Adam Rycerz został pierwszym stypendystą Ministra Edukacji Narodowej[5]. Uczniowie Liceum uczestniczą w olimpiadach przedmiotowych, a szkoła znajduje się w czołówce rankingów szkół średnich[6].
Działalność[edytuj | edytuj kod]
Obecnie V Liceum współpracuje z Uniwersytetem Jagiellońskim, dzięki czemu część zajęć odbywa się na uczelni i jest prowadzona przez pracowników naukowych Uniwersytetu.
Mottem V Liceum jest dewiza jego patrona, Augusta Witkowskiego – Dużo wiedzieć jest rzeczą piękną, ale nierównie ważniejsze jest umieć dowiedzieć się czegoś.
Rankingi[edytuj | edytuj kod]
W ogólnopolskim rankingu szkół ponadgimnazjalnych przygotowywanym przez miesięcznik Perspektywy i Rzeczpospolitą od 2000, kiedy został przeprowadzony po raz pierwszy, V Liceum zajmuje pierwsze miejsce w Małopolsce oraz znajduje się w pierwszej dziesiątce liceów w Polsce (zajmowało w latach 2000–2020 kolejno miejsca: 8, 1, 4, 6, 5, 4, 6, 6, 3, 3[7], 5[8], 5[9], 5, 4, 4[10], 3[11], 5, 6, 4[12], 3, oraz 3[13]). Równocześnie uzyskuje wysokie miejsca w rankingu szkół olimpijskich tworzonym przez te same redakcje (w latach 2013–2020 były to kolejno miejsca 3, 2, 1[14], 5, 5[15], 5, 3 i 4[16]). W rankingu Gazety Wyborczej w 2008 V LO zajęło 1. miejsce[17]. Szkoła okazała się też najlepszym krakowskim liceum według edukacyjnej wartości dodanej wyliczonej z lat 2017-2019[18].
Dyrektorzy[edytuj | edytuj kod]
- Marceli Studziński[2]
- dr Hugo Zathey[2]
- Ignacy Petelenz (1896–1910; urlopowany od 1907)[19][20][2]
- Walerian Krywult (kier. 1907-1908)[21], nauczyciel geografii, historii
- Jan Dziurzyński (kier. od 1908[22], dyrektor od 1912[23][2])
- Jan Paczowski – nauczyciel fizyki[24] (kier., dyr. od 1 I 1925[25])[2]
- Edward Pawłowski (1935-1951) - odtworzył szkołę po zniszczeniach II wojny światowej.
- Stanisław Potoczek (1954-1972) – rozwijał w uczniach zainteresowania teatralne.
- Mieczysław Stefanów (1972-1992) – nauczyciel geografii[26].
- Stanisław Pietras – nauczyciel fizyki, dyrektor od 1992[27][28].
Nauczyciele[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Borowiczka (1912-)
- Marek Eminowicz (1969–2001)[29]
- Mieczysław Sygnarski (1947–1950)[30]
- Władysław Ślebodziński (1912-)
Absolwenci[edytuj | edytuj kod]
Kryterium umieszczenia na tej liście danej postaci było posiadanie przez nią biogramu w polskiej Wikipedii.
- Alicja Bachleda-Curuś, aktorka, piosenkarka
- Jerzy Bahr, dyplomata, ambasador RP w Rosji
- Józef Beck, minister spraw zagranicznych II RP
- Piotr Boroń, senator RP VI kadencji, obecnie także nauczyciel w V Liceum Ogólnokształcącym
- Tadeusz Brzozowski, malarz
- Leon Bukojemski, generał brygady ludowego Wojska Polskiego (matura zdana eksternistycznie)
- Adolf Chojnacki, ksiądz kapelan „Solidarności”, inicjator strajku głodowego w Bieżanowie
- Mieczysław Czaderski, oficer Wojska Polskiego
- Józef Cyrankiewicz, działacz komunistyczny i socjalistyczny, premier PRL w latach 1947–1952 i 1954–1970 (nie ukończył)
- Kazimierz Andrzej Czyżowski, poeta, publicysta i dramatopisarz
- Adam Doboszyński, pisarz, działacz narodowy, zamordowany przez komunistów w więzieniu mokotowskim
- Tadeusz Dziedzicki, żołnierz Armii Krajowej, ofiara NKWD
- Mirosław Dzielski, filozof, pisarz i polityk
- Jerzy Englisch, oficer Wojska Polskiego
- Ludwik Eydziatowicz, przedsiębiorca, legionista
- Jerzy Fedorowicz, aktor, dyrektor Teatru Ludowego w Nowej Hucie, poseł na Sejm V, VI, VII kadencji, senator IX i X kadencji.
- Stanisław Fryze, inżynier elektryk, współtwórca podstaw elektrotechniki teoretycznej
- Aleksander Głogowski, politolog, adiunkt na Uniwersytecie Jagiellońskim
- Ferdynand Goetel, pisarz, prezes polskiego PEN Clubu w latach 1926–1933
- Antoni Jan Goetz, przemysłowiec, właściciel Browaru Okocim, działacz sportowy
- Jerzy Grobicki, generał brygady WP, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej
- Jan Huber, generał brygady Wojska Polskiego
- Bartłomiej Igła, brydżysta, reprezentant kraju
- Mateusz Janicki, aktor teatralny i telewizyjny
- Adam Jelonek, dyplomata, profesor UJ, ambasador RP w Malezji
- Marcin Jędrych, dziennikarz RMF FM
- Józef Kałuża, piłkarz Cracovii, kapitan reprezentacji Polski
- Edward Kleszczyński, oficer Legionów Polskich, kawalerzysta, poseł, senator
- Karol Korytowski, kontradmirał i morski oficer pokładowy okrętów nawodnych
- Kazimierz Kosiński, poeta, historyk literatury
- Karol Kowalski-Wierusz, malarz
- Michał Krupiński, ekonomista, wiceminister Skarbu Państwa w latach 2006–2007
- Władysław Kucharski, inżynier, ekonomista, działacz polityczny i przemysłowiec
- Dominik Kwietniak – polski matematyk, doktor habilitowany nauk matematycznych.
- Borys Lankosz, reżyser, aktor, scenarzysta
- Ludwik de Laveaux, generał
- Leonard Lepszy, historyk sztuki złotniczej
- Józef Lipkowski, wynalazca, konstruktor, działacz emigracyjny, generał brygady, pisarz i poeta
- Jerzy Litwiniszyn, inżynier górniczy, prezes Polskiej Akademii Nauk
- Michał Łanuszka, wokalista, aktor, dziennikarz
- Mikołaj Łapicki, generał brygady Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
- Adam Macedoński, lwowianin, plastyk, poeta, działacz niepodległościowy
- Robert Makłowicz, podróżnik, znawca kulinarny
- Andrzej Małkowski, założyciel harcerstwa
- Maksymilian Matakiewicz, inżynier hydrotechnik, minister robót publicznych
- Piotr Mysłakowski, architekt wnętrz, grafik wydawniczy, genealog
- Jerzy Mikułowski Pomorski, rektor Akademii Ekonomicznej w Krakowie w latach 1990–1996
- Konstanty Miodowicz, poseł na Sejm III – VI kadencji, b. szef kontrwywiadu Urzędu Ochrony Państwa
- Andrzej Munk, reżyser filmowy
- Andrzej Nowak, polski historyk, publicysta, nauczyciel akademicki.
- Łukasz Nowicki, aktor, prezenter telewizyjny, dziennikarz
- Bogumił Nowotny, komandor
- Leon Orłowski, dyplomata
- Tadeusz Panuś, duchowny katolicki, wykładowca akademicki
- Leonard Piskorski, warszawski białoskórnik
- Bronisław Rakowski, generał brygady Wojska Polskiego
- Jan Rokita, polityk, poseł na Sejm w latach 1989–2007
- Karol Rolle, prezydent Krakowa, senator
- Adam Daniel Rotfeld, dyplomata, minister spraw zagranicznych III RP
- Jarosław Slaski, wynalazca, autor podstawowych w końcu XIX w. publikacji z cukrownictwa i budowniczy cukrowni na terenie Rosji
- Jan Słupski, generał brygady Wojska Polskiego
- Roman Smoluchowski, fizyk i astrofizyk amerykański polskiego pochodzenia
- Henryk Sokolnicki, dyplomata
- Konrad Szubert, inżynier leśnik
- Teodor Talowski, architekt i artysta malarz
- Grzegorz Turnau, artysta Piwnicy pod Baranami
- Stanisław Ujejski, generał brygady obserwator Wojska Polskiego
- Tomasz Vetulani, artysta
- Antoni Wit, dyrygent
- Jacek Wójcicki, artysta Piwnicy pod Baranami
- Władysław Zachorowski, inżynier, pułkownik dyplomowany saperów Wojska Polskiego, urzędnik ubezpieczeniowy
- Jerzy Żuławski, legionista, poeta i dramatopisarz okresu Młodej Polski
- Małgorzata Szumowska, reżyserka, scenarzystka, członkini składu jury wielu festiwali filmowych
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 2020-09-30. [dostęp 2012-06-15].
- ↑ a b c d e f Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów/Warszawa: Książnica Polska, 1924, s. 291.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowej Pierwszej Szkoły Realnej w Krakowie za rok szkolny 1920/21. Kraków: 1921, s. 1.
- ↑ a b Wykaz państwowych liceów i gimnazjów ogólnokształcących Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Krakowskiego”. Nr 8, s. 270-271, 31 października 1938.
- ↑ Informator V Liceum Ogólnokształcącego dla gimnazjalistów 2004/2005. Kraków: 2004, s. 8. Cytat: październik 1994 – Uczeń Adam Rycerz został pierwszym stypendystą Ministra Edukacji Narodowej.
- ↑ Aktualności | V LO im. A. Witkowskiego, www.v-lo.krakow.pl [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Ogólnopolski ranking szkół ponadgimnazjalnych 2009 – miejsca 1-50.
- ↑ Ogólnopolski ranking szkół ponadgimnazjalnych 2010 – miejsca 1-50.
- ↑ Ogólnopolski ranking szkół ponadgimnazjalnych 2011 – miejsca 1-50.
- ↑ Ogólnopolski ranking szkół ponadgimnazjalnych 2014 – miejsca 1-50.
- ↑ Ranking Liceów Ogólnokształcących 2015 – Portal edukacyjny Perspektywy, www.perspektywy.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Ogólnopolski ranking szkół ponadgimnazjalnych 2018 - miejsca 1-50
- ↑ Ogólnopolski ranking szkół ponadgimnazjalnych 2020 - miejsca 1-50
- ↑ Partner Rankingu Szkół Olimpijskich – Portal edukacyjny Perspektywy, www.perspektywy.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Ranking Szkół Olimpijskich 2017 - miejsca 1-50
- ↑ Ranking Szkół Olimpijskich 2020 - miejsca 1-50
- ↑ Historia rankingu liceów: 1996-2008.
- ↑ Kraków. Szkoły, które wykorzystują potencjał młodych ludzi. W tych liceach i technikach wiedza rośnie najbardziej. gazetakrakowska.pl. [dostęp 2020-04-07].
- ↑ † Ignacy Petelenz. „Nowa Reforma”, s. 1, nr 277 z 20 czerwca 1911.
- ↑ Kronika. † Ignacy Petelenz. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 140 z 22 czerwca 1911.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. I. Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie za rok szkolny 1908. Kraków: 1908, s. 29.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. I. Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie za rok szkolny 1909. Kraków: 1909, s. 35, 38.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. I. Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie za rok szkolny 1912. Kraków: 1912, s. 18.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji VIII. Państw. Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego imienia Augusta Witkowskiego w Krakowie za rok szkolny 1929/30, Drukarnia Związkowa w Krakowie, 1929 [dostęp 2019-11-01] .
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 71, 15 lutego 1925.
- ↑ Artykuł Gazety Krakowskiej poświęcony rekrutacji do liceów.
- ↑ Instytut Nauk Przyrodniczych V LO im. A. Witkowskiego w Krakowie, www.v-lo.krakow.pl [dostęp 2020-04-13] .
- ↑ Olga Szpunar , Stanisław Pietras znów w fotelu dyrektora V LO, krakow.wyborcza.pl, 24 lutego 2016 [dostęp 2020-04-13] .
- ↑ Kraków: Zmarł Marek Eminowicz – historyk i pedagog. interia.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Część druga. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2000, s. 94–97. ISBN 83-909787-0-9.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Małachowski (red.): W Krakowie przy Studenckiej: Księga Pamiątkowa wydana z okazji Jubileuszu 130-lecia V Liceum Ogólnokształcacego im. A. Witkowskiego w Krakowie. 1871-2001. Kraków: Oficyna Wydawnicza TEXT, 2001. ISBN 83-88934-02-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona internetowa Liceum
- Oficjalna strona Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół V LO
- Sprawozdania szkolne C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie, zdigitalizowane i opublikowane w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej
- Sprawozdania szkolne VIII Państwowego Gimnazjum w Krakowie, zdigitalizowane i opublikowane w Pedagogicznej Bibliotece Cyfrowej