51°10′22″N 18°14′46″E/51,172778 18,246111Wójcin (powiat wieruszowski)
| ||||
| ||||
 Kościół w Wójcinie 2018 | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  łódzkie
| |||
| Powiat | wieruszowski | |||
| Gmina | Łubnice | |||
| Sołectwo | Wójcin | |||
| Wysokość | średnio 195 m n.p.m. | |||
| Liczba ludności (2011) | 975 | |||
| Strefa numeracyjna | 62 | |||
| Kod pocztowy | 98-432[1] | |||
| Tablice rejestracyjne | EWE | |||
| SIMC | 0203430 | |||
Położenie na mapie gminy Łubnice   Wójcin | ||||
Położenie na mapie Polski  Wójcin | ||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  Wójcin | ||||
Położenie na mapie powiatu wieruszowskiego  Wójcin | ||||
| 51°10′22″N 18°14′46″E/51,172778 18,246111
| ||||
| Strona internetowa | ||||
Wójcin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Łubnice.
Wójcin znajduje się na prawym brzegu górnej Prosny. Ostatnio popularny stał się zwięźlejszy opis: "Wójcin nad Prosną".
Wieś królewska w tenucie bolesławieckiej w powiecie wieluńskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[2].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0203447 | Aniołki | część wsi |
| 0203453 | Folwark | część wsi |
| 0203460 | Galicja | część wsi |
| 0203476 | Nowiny | część wsi |
| 0203520 | Papiernia | przysiółek |
| 0203482 | Pasternik | część wsi |
| 0203499 | Podchróścin | część wsi |
| 0203507 | Podlipka | część wsi |
| 0203513 | Makowszczyzna | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś wraz z kościołem parafialnym powstała w XIV wieku, ale pierwsza udokumentowana wzmianka pojawiła się dopiero w 1459 w księgach oficjała wieluńskiego. W skład parafii wchodziły później jeszcze Żdżary, Wiewiórka i Gola. Wieś była własnością królewską i wchodziła w skład starostwa niegrodowego z siedzibą w Bolesławcu.
Informacja o sołtysie z 1506 zaświadcza, że wieś musiała być lokowana na prawie niemieckim. W 1518 starosta Andrzej Dunin założył folwark w Wójcinie, a jednym z obowiązków tamtejszych chłopów pańszczyźnianych był transport zboża do Wrocławia. Z dokumentów z XVI wieku dowiadujemy się, że w Wójcinie była szkoła parafialna, 2 młyny i karczma, a okresowo nawet szpital poświadczony w XVII wieku. Górny bieg Prosny stanowił przez 6. wieków granicę państwową, co determinowało w pewnym sensie styl życia mieszkańców Wójcina i okolicznych wsi, odciskając się na ich sytuacji bytowej.
W czasach porozbiorowych wieś znalazła się najpierw w zaborze pruskim (1793-1807), później krótko w Księstwie Warszawskim (1807-1815) i ostatecznie w zaborze rosyjskim aż do I wojny światowej. W latach 1807-1864 Wójcin był siedzibą gminy obejmującej dobra klucza wójcińskiego składającego się z Wójcina, Goli, Makowszczyzny i Ladomierza. W 1838 klucz wójciński został wydzielony z ekonomii bolesławieckiej i sprywatyzowany, stając się najpierw własnością Petroneli Barrera Niewodowskiej, a później rodzin Darewskich i Antepowiczów. Uwłaszczenie chłopów w 1864 zaczęło proces upowszechnienia własności ziemskiej w Wójcinie, przypieczętowane ostatecznie parcelacją resztek folwarku Darewskich w latach 1900-1903. Później przyrost demograficzny, przeludnienie i głód ziemi stały się przyczyną licznych wyjazdów na emigrację stałą i sezonową, czyli na tzw. saksy.
W 1913 Żdzary i Wiewiórka wyodrębniły się, tworząc oddzielną parafię. W 1921 pofolwarczny Andrzejów oddzielił się od Wójcina i stał się wraz z Ladomierzem oddzielną wsią, Makowszczyzna po drugiej wojnie światowej zintegrowała się z Wójcinem i stała się jego częścią.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowały: placówka Straży Granicznej I linii „Wójcin”[5], a wcześniej placówka Straży Celnej „Papiernia”
W 1940 mieszkańcy Wójcina zostali deportowani do Generalnego Gubernatorstwa lub wywiezieni w głąb Rzeszy na roboty przymusowe, a na ich miejsce sprowadzono niemieckich osadników, tzw. Wołynien-Deutsche. W czasie wojny w obozie koncentracyjnym w Dachau zginęło sześciu mieszkańców Wójcina z proboszczem parafii na czele[6]. Natomiast w Katyniu zamordowano trzech kierowników szkoły związanych z Wójcinem, a w Miednoje zginął posterunkowy policji pochodzący z Wójcina[7]. Przesunięcie granicy na Odrę i Nysę Łużycką w 1945, wysiedlenie ludności niemieckiej i procesy industrializacyjne w czasach PRL - dały możliwość znalezienia pracy i zamieszkania na Ziemiach Odzyskanych nadwyżkom ludności Wójcina.
W latach w latach 1954–1972 istniała tu siedziba GRN czyli dawnej gromady, jako najmniejszej jednostki podziału terytorialnego.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.
W końcu XX wieku zniknęły drewniane zabudowania kryte słomianą strzechą, wieś została zelektryfikowana i wyposażona w instalację wodociągową, ulice utwardzono i pokryto asfaltem. Z rolnictwa żyje dziś mniejszość mieszkańców wsi, część dojeżdża do pracy w pobliskich miastach, a we wsi funkcjonuje ponad 30 firm różnej specjalności.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. s. według wyboru. [dostęp 2014–03–09].
- ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 23. ISBN 83-87424-77-3.
- ↑ Mączka Ryszard: Dzieje Wójcina nad Prosną, Wrocław: nakł. aut., 2011, ss. 187-189. ISBN 978-83-932513-0-8.
- ↑ Mączka Ryszard: Od II do III Rzeczypospolitej: Wójcin nad Prosną 1918-2015. Wrocław: nakł. aut., 2015, ss.171-175. ISBN 978-83-939657-4-8.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- W.Patykiewicz, Wójcin koło Wielunia. Szkic monograficzny wsi i parafii (zbiory specjalne Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu).
- R.Rosin, Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu.
- R.Rosin, Ziemia wieluńska w XII - XVI wieku. Studia z dziejów osadnictwa.
- W.Szczygielski,Produkcja rolnicza gospodarstwa folwarcznego w Wieluńskiem od XVI do XVIII w.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i krajów słowiańskich, t. XIII.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| ||||||||||||||
