Wólka Grodziska (województwo podkarpackie)
50°11′24″N 22°23′50″E/50,190000 22,397222
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
731[2] |
| Strefa numeracyjna |
17 |
| Kod pocztowy |
37-306[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RLE |
| SIMC |
0650844[4] |
Położenie na mapie gminy Grodzisko Dolne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leżajskiego  | |
| 50°11′24″N 22°23′50″E/50,190000 22,397222[1]
| |
Wólka Grodziska – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, w gminie Grodzisko Dolne[5][4].
W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa rzeszowskiego.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0650850 | Koło Szkoły | część wsi |
| 0650867 | Na Rybakach | część wsi |
| 0650873 | Zagrody | przysiółek |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstała pod koniec XVI wieku[6]. Pierwsze wzmianki o istnieniu wsi wyodrębnionej z Grodziska pojawiły się w regestrach poborowych, które zapisali poborcy podatkowi ziemi przemyskiej z 1589 roku. Wieś wraz z Grodziskiem należała do "klucza przeworskiego" i posiadała 2 łanów kmiecych, 17 ogrodników i 4 komorników biednych[7].
W 1621 roku wieś została nazwana Zimny Potok - Grodziska Wola seu alias Zimni Potok[8]. W 1651 i 1658 roku wieś była wzmiankowana jako Grodziska Wola i należała do "klucza przeworskiego" (własność szlachecka Jerzego Sebastiana Lubomirskiego)[9].
Wieś położona w powiecie przemyskim, była własnością Barbary Lubomirskiej, została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672 roku[10].
W 1674 roku wieś była wzmiankowana jako Grocziska Wola, w której było 39 domów[11].
Od marca 1870 roku wieś posiadała połączenie pocztowe w ramach urzędu pocztowego w Grodzisku - Miasteczku[12]. W okresie międzywojennym, do roku 1930 miejscowość posiadała status gminy wiejskiej. W 1921 roku gmina liczyła 917 mieszkańców[13]. 1 kwietnia 1930 włączono ją do gminy Grodzisko Górne[14].
8 września 1947 wyodrębniona z Grodziska Górnego jako gromada w zbiorowej gminie Grodzisko Dolne[15].
Mieszkańcy wsi żywo kultywują zwyczaje wielkanocnych straży grobowych, zwanych także turkami.
Kościół[edytuj | edytuj kod]
19 czerwca 1971 dekretem bpa Ignacego Tokarczuka została erygowana parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego. Jesienią 1971 roku przystąpiono do budowy murowanego kościoła, który został poświęcony 14 listopada 1971 roku przez bpa Tadeusza Błaszkiewicza. 14 sierpnia 2011 roku abp Józef Michalik dokonał konsekracji kościoła[16].
Oświata[edytuj | edytuj kod]
W 1906 roku w Wólce Grodziskiej powstała szkoła ludowa 1-klasowa.
- Nauczyciele kierujący
- 1906–1912. Posada nieobsadzona[17].
- 1912–1913. Kazimierz Drzewicki[18].
- 1913–1914?. Posada opróżniona[19].
3 maja 2001 roku na zebraniu założycielskim powstało Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Wólka Grodziska. Powstanie stowarzyszenia było wynikiem zrywu rodziców, którzy sprzeciwili się likwidacji szkoły 6-klasowej i przekształceniu jej w szkołę 3-letnią. Rodzice mając na względzie bezpieczny rozwój swoich dzieci założyli stowarzyszenie. Początki działalności stowarzyszenia były bardzo trudne, mimo wielu problemów z uzyskaniem pozwoleń na prowadzenie szkoły rodzice się nie poddali[20].
1 września 2001 roku rozpoczęła działalność Społeczna Szkoła Podstawowa w Wólce Grodziskiej, z klasami IV-VI. Klasy młodsze były dalej prowadzone przez władze samorządowe. Dalsze starania rodziców i ludzi dobrej woli przyczyniły się do przejęcia całej szkoły 6-klasowej z przedszkolem[20].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 151225
- ↑ Wieś Wólka Grodziska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-14], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1485 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Centrum Informacji Turystycznej i Kulturalnej Leżajsk. Wokół Leżajska [online], citik.mcklezajsk.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. Aleksander Jabłonowski. Źródła dziejowe. Tom XVIII, część I. „Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Tom VII, część 1. Ziemie Ruskie, Ruś Czerwona” Warszawa 1902. (str. 6) [dostęp 2018-08-10]
[Cytat: Grodziska Wola, lan. 2, hort. c. agr. 17, inq. paup. 4.] - ↑ Plan Odnowy Miejscowości Wólka Grodziska na lata 2010-2016 Historia powstania bip.grodziskodolne.pl
- ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 2. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1651. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (str. 42)
[Cytat: Grodziska Wola: de laneis 2 per gr 30, hortulani in agribus 10 per gr 6, inquilini pauperes 4 per gr 2.................4/8/0.] - ↑ Andrzej Gliwa, Wykaz zniszczeń we wsiach i miastach ziemi przemyskiej po najeździe tatarskim z 1672 roku : (cz. I), w: Prace Historyczno-Archiwalne, Tom 13 (2003), Rzeszów 2003, s. 181.
- ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 4. Rejestr pogłównego ziemi przemyskiej 1674. Wydawnictwo WSP Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (str. 19)
[Cytat: Grocziska Wola: a personis subditorum n[umer]o 39 facit summa........39/0. - ↑ Obwieszczenie c.k. Dyrekcji Poczty nr 2590 z dnia 16 lutego 1870 r.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 13. Województwo lwowskie
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 marca 1930 r. o zniesieniu gmin wiejskich Grodzisko Miasteczko i Wulka Grodziska w powiecie łańcuckim, województwie lwowskim (Dz.U. Nr 22 poz. 197 z 1930 r.)
- ↑ Rzeszowski Dziennik Wojewódzki. R.4, nr 6 (14), poz. 68
- ↑ Gazeta Grodziska i okolic 7-8/2008 (88). Biuletyn informacyjny mieszkańców gminy. Kościół parafialny w Wólce Grodziskiej - dzieło rąk naszych dziadków
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1907 (str. 618) [dostęp 2018-03-12]
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1913 (str. 798) [dostęp 2018-03-12]
- ↑ Szematyzm Krolestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1914 (str.809) [dostęp 2018-03-12]
- ↑ a b Zespół Szkolno-Przedszkolny. Społeczna Szkoła Podstawowa w Wólce Grodziskiej - Główna [online], www.spwolka.grodziskodolne.pl [dostęp 2017-04-29] (pol.).