Władcy Rosji

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Add more text icon.svg
 Ten artykuł należy dopracować:
→ napisać/poprawić definicję.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wielkie Księstwo Kijowskie (882–1169)[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Władcy Rusi Kijowskiej.
Daty panowania Władca
VI w. Kij, Szczek i Choryw
864-882 Askold i Dir
Daty panowania Władca
882-912 Oleg Mądry
912-945 Igor I
945-962 Olga regentka
962-972 Światosław I
972-978 Jaropełk I
978-1015 Włodzimierz I Wielki
1015-1016 Światopełk I Przeklęty
1016-1018 Jarosław I Mądry
1018-1019 Światopełk I Przeklęty
1019-1024 Jarosław I Mądry
1024 Mścisław Chrobry
1024-1054 Jarosław I Mądry
1054-1068 Izjasław I
1068-1069 Wsiesław Briaczysławicz
1069-1073 Izjasław I
1073-1076 Światosław II
1077 Wsiewołod I
1077-1078 Izjasław I
1078-1093 Wsiewołod I
1093-1113 Światopełk II Michał
1113-1125 Włodzimierz II Monomach
1125-1132 Mścisław I Harald
1132-1139 Jaropełk II
1139 Wiaczesław I
1139-1146 Wsiewołod II Cyryl Olegowicz
1146 Św. Igor II Olegowicz
1146-1149 Izjasław II Pantelejmon
1149-1150 Jerzy Dołgoruki
1150 Wiaczesław I i Izjasław II Pantelejmon
1150-1151 Jerzy I Dołgoruki
1151-1154 Wiaczesław I i Izjasław II Pantelejmon
1154 Wiaczesław I i Rościsław I Michał
1154-1155 Rościsław I Michał
1155 Izjasław III Dawidowicz
1155-1157 Jerzy Dołgoruki
1157 Izjasław III Dawidowicz
1157-1158 Mścisław II Iziasławicz
1158-1161 Rościsław I Michał
1161 Izjasław III Dawidowicz
1161-1167 Rościsław I Michał
1167 Włodzimierz III Macoszyn
1167-1169 Mścisław II Iziasławicz

książęta kijowscy[edytuj | edytuj kod]

Daty panowania Władca
1169-1170 Gleb I Jurijewicz
1170 Mścisław II Iziasławicz
1170-1171 Gleb I Jurijewicz
1171 Włodzimierz III Macoszyn
1171 Michał I Jurijewicz
1171-1172 Roman I smoleński
1172 Światosław III czernihowski
1172-1173 Roman I smoleński
1173 Wsiewołod III Wielkie Gniazdo
1173 Światosław III czernihowski
1173 Ruryk II Wasyl
1173-1174 Jarosław II
1174-1176 Wsiewołod III Wielkie Gniazdo
1176-1178 Światosław III czernihowski i Roman I smoleński
1178-1180 Światosław III czernihowski
1180-1181 Ruryk II Wasyl
1181-1194 Światosław III czernihowski i Ruryk II Wasyl
1194-1197 Ruryk II Wasyl i Wsiewołod IV Czermny
1197 Ruryk II Wasyl
1197-1202 Ruryk II Wasyl i Wsiewołod IV Czermny
1202-1203 Ingwar I
1203 Ruryk II Wasyl
1203-1205 Roman II Halicki
1205 Rościsław II Rurykowicz
1205-1206 Ruryk II Wasyl
1206-1207 Wsiewołod IV Czermny
1207-1210 Ruryk II Wasyl
1210-1214 Wsiewołod IV Czermny
1214 Ingwar I
1214-1223 Mścisław III Dobry Romanowicz smoleński
1223-1233 Włodzimierz IV Dymitr Rurykowicz
1233-1234 Iziasław IV Mścisławicz smoleński
1234-1236 Włodzimierz IV Dymitr Rurykowicz
1236-1238 Jarosław II Wsiewołodowicz
1238-1240 Michał II Wsiewołodowicz

Wielkie Księstwo Włodzimierskie (1169–1328)[edytuj | edytuj kod]

W 1169 Andrzej I Bogolubski opanował Kijów uzyskując tym samym tytuł wielkiego księcia. Odmiennie od swoich poprzedników, również ojca, nie przeniósł do tego miasta swej stolicy lecz po złupieniu Kijowa osadzał tam swoich krewnych jako podległych książąt. Centrum swego księstwa pozostawił Włodzimierz, który odtąd stał się stolicą wielkiego księstwa.

Rurykowicze[edytuj | edytuj kod]

Daty panowania Władca Portret władcy Rodzice Urodzony Zmarł
1169–1174 Andrzej I Bogolubski Князь Андрей Боголюбский.jpg Jerzy Dołgoruki 1111 czerwiec 1174
1174–1176 Michał Jurijewicz 24 History of the Russian state in the image of its sovereign rulers - fragment.jpg Jerzy Dołgoruki 1176
1176–1212 Wsiewołod III Wielkie Gniazdo Vsevolod III the Big Nest.jpg Jerzy Dołgoruki, Helena 1154 14 lub 15 kwietnia 1212
1212–1216 Jerzy II Wsiewołodowicz No image.svg Wsiewołod III Wielkie Gniazdo, Maria, księżniczka osetyjska 26 listopada 1189 4 marca 1238
1216–1218 Konstantyn I No image.svg Wsiewołod III Wielkie Gniazdo, Maria, księżniczka osetyjska 18 maja 1186 2 lutego 1218
1218–1238
ponownie 		Jerzy II Wsiewołodowicz No image.svg Wsiewołod III Wielkie Gniazdo, Maria, księżniczka osetyjska 26 listopada 1189 4 marca 1238
1238–1246 Jarosław II No image.svg Wsiewołod III Wielkie Gniazdo, Maria, księżniczka osetyjska 8 lutego 1191 30 września 1246
1247–1248 Światosław III No image.svg Wsiewołod III Wielkie Gniazdo, Maria, księżniczka osetyjska 27 marca 1196 3 lutego 1252
1248 Michał Chrobry Jarosław II, Fiedoksja 15 stycznia 1248
1249–1252 Andrzej II Andrei2.jpg Jarosław II, ? 1222 1264
1252–1263 Aleksander Newski Alexander Newski.jpg Jarosław II, ? 30 maja 1220 14 listopada 1263
1263–1271 Jarosław III Yaroslav Yaroslavich in Novgorod.jpeg Jarosław II, ? 1230 1271
1272–1277 Wasyl Kwasznia Vasily Yaroslavich Grand Dukes of Vladimir.jpg Jarosław II 1241 1277
1277–1281
obalony 		Dymitr I, książę perejasławski 33 History of the Russian state in the image of its sovereign rulers - fragment.jpg Aleksander Newski, ? ok. 1250 1294
1281–1283
obalony 		Andrzej III Aleksandrowicz Andreygorodetsky.jpg Aleksander Newski, ? 1255 27 lipca 1304
1283–1294
ponownie 		Dymitr I 33 History of the Russian state in the image of its sovereign rulers - fragment.jpg Aleksander Newski, ? ok. 1250 1294
1294–1304
ponownie 		Andrzej III Aleksandrowicz Andreygorodetsky.jpg Aleksander Newski, ? 1255 27 lipca 1304
1304–1318 Michał II Twerski, książę twerski 35 History of the Russian state in the image of its sovereign rulers - fragment.jpg Jarosław III Twerski, ? 1271 22 listopada 1318
1318–1322 Jerzy III, książę moskiewski Jurij of Moscov.jpg Daniel Moskiewski, ? 1281 21 listopada 1325
1322–1326 Dymitr II Groźnooki, książę twerski No image.svg Michał II Twerski, Anna Kaszyńska 1299 15 września 1326
1326–1327
obalony 		Aleksander II Alexander Pskov.jpg Michał II Twerski, Anna Kaszyńska 7 października 1301 29 października 1339
1327–1328
obalony 		Aleksander (III) Suzdalski No image.svg 1331

Wielkie Księstwo Włodzimierskie i Moskiewskie (1328–1547)[edytuj | edytuj kod]

Iwan I, książę moskiewski, przejął władzę we Włodzimierzu nad Klaźmą i uzyskał od Tatarów zgodę na przyjęcie tytułu wielkiego księcia w 1328.

Rurykowicze[edytuj | edytuj kod]

Daty panowania Władca Portret władcy Rodzice Urodzony Zmarł
1328–1340 Iwan I Kalita Ivan Kalita.jpg Daniel Moskiewski, nieznana ok. 1288 31 marca 1340
1340–1353 Siemion Dumny Simeon Dumny.jpg Iwan I Kalita, nieznana 1316 27 kwietnia 1353
1353–1359 Iwan II Piękny Ivan2.jpg Iwan I Kalita, nieznana 30 marca 1326 13 listopada 1359
1360–1362,
jedynie wielki książę włodzimierski 		Dymitr Suzdalski Дмитрий Константинович Суздальский.jpg 1322 5 lipca 1383
1362–1389
książę moskiewski od 1359 		Dymitr Doński Dmitri Donskoy.jpg Iwan II Piękny, Aleksandra 12 października 1350 19 maja 1389
1389–1425 Wasyl I Vasili I of Russia.jpg Dymitr Doński, Eudoksja Dymitrówna suzdalska 1371 27 lutego 1425
1425–1433 Wasyl II Ślepy Vasil2b.gif Wasyl I, Zofia Witoldówna 10 marca 1415 27 marca 1462
1433 Jerzy ks. zwenigrodzki Jury Zvenigorodsky mal.jpg Dymitr Doński, Eudoksja Dymitrówna 26 listopada 1374 5 czerwca 1434
1433–1434
ponownie 		Wasyl II Ślepy Vasil2b.gif Wasyl I, Zofia Witoldówna 10 marca 1415 27 marca 1462
1434
ponownie 		Jerzy ks. zwenigrodzki Jury Zvenigorodsky mal.jpg Dymitr Doński, Eudoksja Dymitrówna 26 listopada 1374 5 czerwca 1434
1434 Wasyl Kosooki Frescos in Cathedral of the Archangel in Moscow - west wall 01 - Vasily Kosoy.jpg Jerzy ks. zwenigrodzki, Anastazja Światosławówna Smoleńska 1448
1434–1445
ponownie 		Wasyl II Ślepy Vasil2b.gif Wasyl I, Zofia Witoldówna 10 marca 1415 27 marca 1462
1445 Dymitr Szemiaka Blagoverny kniaz Dmitry Yurievich Shemyaka.jpg Jerzy ks. zwenigrodzki, Anastazja Światosławówna 17 lipca 1453
1445–1446 Wasyl II Ślepy
ponownie 		Vasil2b.gif Wasyl I, Zofia Witoldówna 10 marca 1415 27 marca 1462
1446–1447 Dymitr Szemiaka Blagoverny kniaz Dmitry Yurievich Shemyaka.jpg Jerzy ks. zwenigrodzki, Anastazja Światosławówna 17 lipca 1453
1446–1462 Wasyl II Ślepy
ponownie 		Vasil2b.gif Wasyl I, Zofia Witoldówna 10 marca 1415 27 marca 1462
1462–1505 Iwan III Srogi Ivan III of Russia.jpg Wasyl II Ślepy, Maria Jarosławówna Borowska 22 stycznia 1440 27 października 1505
1505–1533 Wasyl III Vasily III of Russia (Granovitaya palata, 1881-2).jpg Iwan III Srogi, Zofia Paleolog 25 marca 1479 4 grudnia 1533
1533–1547 Iwan IV Groźny Iioan4.jpg Wasyl III, Helena Glińska 25 sierpnia 1530 18 marca 1584

Carstwo Rosyjskie (1547–1721)[edytuj | edytuj kod]

Rurykowicze (1547–1598)[edytuj | edytuj kod]

Daty panowania Władca Portret władcy Rodzice Urodzony Zmarł
1547–1584 Iwan IV Groźny Iioan4.jpg Wasyl III, Helena Glińska 25 sierpnia 1530 18 marca 1584
1575–1576 Symieon Biekbułatowicz Syn Biek-Bułat sultana, prawnuk chana Wielkoj Ordy Achmat-chana, był bezpośrednim potomkiem Czyngis-chana. 5 stycznia 1616
1584–1598 Fiodor I Feodor I of Russia (parsuna, 1630s, Moscow History museum).jpg Iwan IV Groźny, Anastazja Romanowna Zacharyna 31 maja 1557 17 stycznia 1598
1584–1598 Borys Godunow – regent Fiodora I Boris Godunov by anonim (17th c., GIM).jpg Fiodor Iwanowicz Krzywy Godunow, szlachcic z Wiaźmy, nieznana ok. 1551 13 lub 23 kwietnia 1605

Dynastia Godunowów (1598–1605)[edytuj | edytuj kod]

Daty panowania Władca Portret władcy Rodzice Urodzony Zmarł
1598 Irena Godunowa wdowa po Fiodorze I – abdykowała po 9 dniach Irina godunova01 reconstruction.jpg Fiodor Iwanowicz Krzywy Godunow, nieznana 1557 ? 29 października 1603
1598–1605 Borys Godunow Boris Godunov by anonim (17th c., GIM).jpg Fiodor Iwanowicz Krzywy Godunow, szlachcic z Wiaźmy, nieznana ok. 1551 13 lub 23 kwietnia 1605

Okres wielkiej smuty – władcy z różnych rodów (1605–1613)[edytuj | edytuj kod]

Daty panowania Władca Portret władcy Rodzice Urodzony Zmarł
1605 Fiodor II z dynastii Godunowów Tsar Fyodr II.jpg Borys Godunow, Maria Grigoriewna Skuratowa 1589 20 czerwca 1605
1605–1606 Dymitr II (Dymitr Samozwaniec I) Dymitr Samozwaniec.jpg nieznani, podawał się za carewicza Dymitra syna Iwana IV Groźnego i Marii Nagoj faktycznie Grigorij Otriepiew ok. 1581 17 maja 1606
1606–1610
obalony 		Wasyl IV Szujski z dynastii Rurykowiczów Basil IV.jpg Iwan Andriejewicz Szujski, Marfa Fiodorowna 1552 12 albo 22 września 1612
1607–1610 Dymitr Samozwaniec II – pretendent do tronu – kontrolował większą część państwa ze zorganizowaną własną administracją Pseudo-Dimitrij.jpg nieznani, podawał się za cudem ocalałego Dymitra Samozwańca I ok. 1580 22 grudnia 1610
1610–1613
car tytularny do 1634 		Władysław Waza – królewicz polski; od 1632 król Polski Prince Władysław Sigismund - detail.jpg Zygmunt III Waza, Anna Habsburżanka 9 czerwca 1595 20 maja 1648
1611–1612 Dymitr Samozwaniec III – pretendent do tronu – kontrolował część państwa z Pskowem No image.svg nieznani, podawał się za carewicza Dymitra syna Iwana IV Groźnego i Marii Nagoj faktycznie diakon prawosławny Sidorka lipiec 1612

Romanowowie (1613–1721)[edytuj | edytuj kod]

Daty panowania Władca Portret władcy Rodzice Urodzony Zmarł
1613–1645 Michał I Fiodorowicz Michael russia big.jpg Fiodor Romanow, Ksenia Iwanowna Szestowa 12/22 lipca 1596[a] 13/23 lipca 1645[a]
1613–1633 Filaret – koregent z tytułem wielkiego gosudara, patriarcha Moskwy Philaret.jpg Nikita Romanowicz Zacharina-Koszkina, Barbara Iwanowna Gołowinej-Chowrina 1553 1/11 października 1633[a]
1645–1676 Aleksy I Michałowicz Alexis I of Russia (Hermitage).jpg Michał I Fiodorowicz, Eudoksja Łukianówna Streszniewa 19/29 marca 1629[a] 29 stycznia/8 lutego 1676[a]
1676–1682 Fiodor III Aleksiejewicz Feodor III of Russia.jpg Aleksy I Michałowicz, Maria Iliniczówna Miłosławska 9 czerwca 1661 7 maja 1682
1682–1696 Iwan V Aleksiejewicz Ivan V by anonim (GIM).jpg Aleksy I Michałowicz, Maria Iliniczówna Miłosławska 27 sierpnia/6 września 1666[a] 29 stycznia/8 lutego 1696[a]
1682–1721
(władzę przejął w 1689) 		Piotr I Wielki Peter der-Grosse 1838.jpg Aleksy I Michałowicz, Natalia Kyryłówna Naryszkina 30 maja/9 czerwca 1672[a] 28 stycznia/8 lutego 1725[a]
1682–1689 Zofia Aleksiejewna – regentka Iwana V i Piotra I Sophia Alekseyevna, by Ilya Repin.jpg Aleksy I Michałowicz, Maria Iliniczówna Miłosławska 17 września/27 września 1657[a] 3 lipca/14 lipca 1704[a]

Imperium Rosyjskie (1721–1917)[edytuj | edytuj kod]

W 1721 Piotr I przyjmuje tytuł cesarza (imperatora).

Daty panowania Władca Portret władcy Rodzice Urodzony Zmarł
1721–1725 Piotr I Wielki Peter der-Grosse 1838.jpg Aleksy I Michałowicz, Natalia Naryszkina 30 maja/9 czerwca 1672[a] 28 stycznia/8 lutego 1725[a]
1724/1725[b]–1727 Katarzyna I Aleksjejewna[c] Empress Catherine I -c.1724 -2.jpg Samuel Skowroński, prawd. Dorota Hann 15 kwietnia 1684 17 maja 1727
1727–1730 Piotr II Aleksiejewicz Peter II of Russia by Vedekind (1730s, Samara).jpg Aleksy, Zofia Szarlotta 12 października/23 października 1715[a] 18 stycznia/29 stycznia 1730[a]
1727–1730 Anna i Elżbieta Piotrowna
– regentki Piotra II 		Anna Petrovna of Russia by L.Caravaque (1725, Tretyakov gallery).jpg Elizabeth of Russia by V.Eriksen.jpg Piotr I Wielki, Katarzyna I
1730–1740 Anna Iwanowna Romanowa[d] Louis Caravaque, Portrait of Empress Anna Ioannovna (1730).jpg Iwan V, Praskowia Fiodorowna Sałtykowa 23 stycznia 1693[e] 17 października 1740
1740–1741
obalony 		Iwan VI Antonowicz z dynastii Welfów Ivan VI Antonovich (Oranienbaum).jpg książę Antoni Ulryk von Braunschweig-Wolfenbüttel, Anna Leopoldowna 23 sierpnia 1740 16 lipca 1764
1740–1741 Anna Leopoldowna – regentka Iwana VI Anna Leopoldovna by Wedekind.jpg Karol Leopold Mecklenburg-Schwerin, Katarzyna Iwanowna 18 grudnia 1718 19 marca 1746
1741–1762 Elżbieta Piotrowna Carle Vanloo, Portrait de l’impératrice Élisabeth Petrovna (1760).jpg Piotr I Wielki, Katarzyna I 29 grudnia 1709 5 stycznia 1762

Romanowowie (dom Holstein-Gottorp-Romanow) (1762–1917)[edytuj | edytuj kod]

Daty panowania Władca Portret władcy Rodzice Urodzony Zmarł
1762 Piotr III Fiodorowicz Coronation portrait of Peter III of Russia -1761.JPG Karol Fryderyk von Holstein, Anna 21 lutego 1728 17 lipca 1762
1762–1796 Katarzyna II Wielka z dynastii askańskiej Catherine II by F.Rokotov after Roslin (1780s, Hermitage) 2.jpg Christian August von Anhalt-Zerbst, Joanna Elżbieta von Holstein 2 maja 1729 17 listopada 1796
1796–1801 Paweł I Piotrowicz Borovikovsky Pavel I.jpg Piotr III Fiodorowicz, Katarzyna II Wielka 20 września/1 października 1754[a] 11/23 marca 1801[a]
1801–1825 Aleksander I Pawłowicz Car Aleksander I w polskim mundurze generalskim.jpg Paweł I Romanow, Maria Fiodorowna 12/23 grudnia 1777[a] 19 listopada/1 grudnia 1825[a]
1825 Konstanty I Pawłowicz[f] Grand Duke Constantine Pavlovich of Russia.JPG Paweł I Romanow, Maria Fiodorowna 27 kwietnia/8 maja 1779[a] 14/27 czerwca 1831[a]
1825–1855 Mikołaj I Pawłowicz Botman - Emperor Nicholas I.jpg Paweł I Romanow, Maria Fiodorowna 6 lipca 1796 2 marca 1855
1855–1881 Aleksander II Mikołajewicz Alexander II by E.Botman (1856, Russian museum) detail.jpg Mikołaj I, Aleksandra Fiodorowna 29 kwietnia 1818 13 marca 1881
1881–1894 Aleksander III Romanow Kramskoy Alexander III.jpg Aleksander II, Maria Aleksandrowna 26 lutego/10 marca 1845[a] 20 października/1 listopada 1894[a]
1894–1917 Mikołaj II Aleksandrowicz – abdykował 1 marca[g] Nicholas II of Russia painted by Earnest Lipgart.jpg Aleksander III, Maria Fiodorowna 6 maja/18 maja 1868[a] 16/17 lipca 1918[a]
1917 Michał II Aleksandrowicz – zrzekł się tronu 2 marca[h] Mikhail Alexandrovich by anonim (priv.coll.).jpg Aleksander III, Maria Fiodorowna 22 listopada 1878 według kalendarza juliańskiego 13 lipca 1918

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Pierwsza data według kalendarza juliańskim/druga według gregoriańskiego
  2. ↑ Współwładczyni od 1724, samodzielnie rządy od śmierci męża w 1725
  3. ↑ Aleksandr Mienszykow sprawował realną władzę w kraju w imieniu cesarzowej Katarzyny I
  4. ↑ Ernest Jan Bühren sprawował realną władze w kraju w imieniu cesarzowej Anny, a po jej śmierci został regentem Iwana VI w 1740.
  5. ↑ według innych źródeł ur. 28 stycznia 1693
  6. ↑ W 1823 roku zrezygnował z praw do tronu rosyjskiego, przysługujących mu na wypadek śmierci starszego brata. Przyczyną rezygnacji był ślub w 1820 z polską hrabianką Joanną Grudzińską. Akt rezygnacji był utrzymywany w tajemnicy. Niemniej w 1825, po śmierci Aleksandra I, Mikołaj wysłał jednak do niego wiadomość wzywającą do wstąpienia na tron, tytułując go cesarzem Konstantym I. Konstanty odmówił wtedy ponownie, pozostając w Warszawie. Formalnie od 27 listopada do 14 grudnia 1825 był cesarzem Rosji. Nigdy nie objął tronu.
  7. ↑ Data według kalendarza juliańskiego. W kalendarzu gregoriańskim jest to 15 marca.
  8. ↑ Data według kalendarza juliańskiego. W kalendarzu gregoriańskim jest to 16 marca.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władcy_Rosji&oldid=57358556”