Władcy hrabstwa Genewy
Tytuł hrabia Genewy, łac. comes gebennensis[a], to tytuł noszony przez władców hrabstwa i jego głównego miasta, Genewy. Używany, począwszy od połowy XI wieku, przez siedemnastu seniorów, należących do domu Genewskiego. W końcu XIV wieku, przechodzi na dom Thoire-Villars, po czym hrabstwo dostaje się w posiadanie dynastii Sabaudzkiej, która traktuje te ziemie jako apanaże.
Historia tytułu
[edytuj | edytuj kod]Tytuł „hrabia Genewy” jest przekazywana, począwszy od XI wieku, jako dziedziczny, z mężczyzny na mężczyznę według kolejności potomków, w domu Genewskim, na zasadach prawa salickiego, które wyklucza z dziedziczenia kobiety.
Około 890 r. wspomniano, hrabiego Manassès, być może Genewy[1][2][3]. O drugim Manassès mowa w nadaniu w 1002 przez króla Burgundii Rudolfa III[4][5][6]. Ten wasal, ostatniego króla Burgundii Rudolfa III, jest wymieniony z tytulaturą łac. Ego in nomine Dei Manasse comes dotyczącą hrabstwa Genewy[7]. Nic nie wiemy o jego rodzinie, poza wzmianką w akcie z 1002, o jego siostrzeńcu Robercie, wymienionym także w aktach z 1012 i 1019[5][8].
Tak zwany dom Genewski – Géroldyngowie – pojawia się w tym samym okresie[4][9][10][11] , którego pokrewieństwo nie jest znane[12]. Pierwszy wspomniany hrabia to pewien Gérold lub Giraud, w połowie XI wieku[11] . Genewa należała do rodziny króla Rudolfa III Burgundzkiego[11] . Według różnych badań, są hrabiami rządzącymi hrabstwem Genewy, ich prawa do miasta Genewy są jednak przedmiotem dyskusji[11] . Niektórzy uważają, że nigdy ich nie posiadali, i że biskup otrzymał te prawa od Cesarza i był panem miasta[11] . Inni uważają, że hrabiowie Genewy posiadli je do traktatu z Seyssel, z 1124, gdzie hrabia Aymon I uznaje niezależność władzy świeckiej biskupa Genewy, Humberta Grammonta[11][13]. Traktat ten jest potwierdzany przez kolejne: w Saint-Simon w 1156 roku, w Aix-les-Bains w 1184 i w Desingy w 1219 roku, gwarantujące przewagę biskupa[11] .
Hrabiowie
[edytuj | edytuj kod]Pierwsi hrabiowie Genewy (do XII wieku)
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o hrabiach w Genewie lub w regionie, bez znanych więzi rodzinnych[2]:
- ok. 770-800 : Oliwier, towarzysz Karola Wielkiego i Rolanda[2], którego ojciec, pewien Reynier, byłby panem hrabstwa i od którego wywodzą się Géroldiens zdaniem niektórych średniowiecznych autorów<[14][15];
- ok. 890 : Manassès[2][3], być może, hrabia Genewy;
- ...
- ok. 1002 : Manassès[5][4] (Manasaeus[6]);
- v. 1012[2]: Robert, być może, siostrzeniec poprzedniego[6][8].
Genealog Bugey, Samuel Guichenon, publikuje w swojej książce” Historia rodu królewskiego dynastii Sabaudzkiej, w 1660 roku, tabele rodowodów znamienitych rodzin, w których dla rodziny z Genewy podaje następującą genealogię[16]:
- 880 (?): Ratbert (870/880 – † 901);
- 931 (?): Albitius (900 – † 931/932), jego syn, hrabia Genewy;
- (?): Konrad (930 – † = 963), jego syn, hrabia Genewy;
- ok. 963-974 (?) Robert († 974), jego syn, hrabia Genewy, określany jako dobroczyńca kościoła/klasztoru Peillonnex, podczas gdy statut pochodzi z 1012[17]. Prawdopodobnie miał dwóch synów: Konrada i Alberta
- 974-1001 (?): Albert Genewski, jego syn, hrabia Genewy, który ożenił się z Eldegardą
- 1004 (?): Renault, hrabia Genewy
- 1016 (?): Aymon, hrabia Genewy, mąż Berty Flandryjskiej, córki hrabiego Baudoin
- 1034 : Gérold, hrabia Genewy, żonaty z Gizelą siostrzenicą króla Rudolfa III Burgundzkiego, para miała dzieci: Roberta, Joanne Genewską (żonę [Amadeusza II Sabaudzkiego]) i Gérolda
- ok. 1060 : Robert, hrabia Genewy, syn jego. Śmierć bez potomstwa
- ok. 1080 : Gérold lub Gerard, hrabia Genewy, jego brat, który ożenił się z Thetberge,
Dom Genewski
[edytuj | edytuj kod]Siedemnastu członków domu Genewskiego lub Géroldiens[11][18]:
Kolejność | Imię | Panowanie | Uwagi | Herby |
---|---|---|---|---|
1 | Gérold lub Giraud († ok. 1080) |
ok. 1023 – ok. 1061 / przed 1080 | Ojciec nieznany, pierwszy hrabia z domu Genewskiego wspomniany w 1032[3][2][19][20] | |
2 | Conon († ok. 1080) |
ok. 1061 – ok. 1080 | Jego syn[19][21] | |
3 | Aimon lub Aymon I | ok. 1080 – przed 1128 | Jego brat przyrodni[21][19] | |
4 | Amadeusz I († 1178) |
ok. 1128 – 1178 | Jego syn[2][21][19] | Srebrne pole z błękitnym pasem i dwoma jednakowymi lwami |
5 | Wilhelm I († 1995) |
1178 – 1195 | Jego syn[2][21][19] | |
6 | Humbert († avant 1225) |
1195 – przed 1225 | Jego syn[2][19] | |
7 | Wilhelm II († 1252) |
przed1225- 1252 | Jego brat[2][19] | |
8 | Rudolf († 1265) |
1252 – 1265 | Jego syn[2][19] | |
9 | Aymon II († 1280) |
1265 – 1280 | Jego syn[2][19] | |
10 | Amadeusz II († 1308) |
1280 – 1308 | Jego brat[2][19] | Złota z czterema kwadratami błękitymi. |
11 | Wilhelm III (1286-1320) |
1308 – 1320 | Jego syn[2][19] | |
12 | Amadeusz III († 1367) |
1320 – 1367 | Jego syn[2][19] | |
13 | Aymon III († 1367) |
1367 – 1367 | Jego syn[2][19] | |
14 | Amadeusz IV († 1369) |
1367 – 1369 | Jego brat[2][19] | |
15 | Jan († 1370) |
1369 – 1370 | Jego brat[2][19] | |
16 | Piotr († 1392) |
1379 – 1392 | Jego brat[2][19] | |
17 | Robert III († 1394) |
1392 – 1394 | Jego brat, wybrany w 1378 r. papieżem, który przyjął imię Klemansa VII[2][19], uznany za antypapieża |
Dom Thoire i Villars
[edytuj | edytuj kod]Nazwa pochodzi od mariażu rodzin Thoire i Villars z 1394, po śmierci ostatniego hrabiego z domu Genewskiego[11][2]:
Ranking | Nazwa | Zarządu | Uwagi | Herb |
---|---|---|---|---|
1 | Grzegorz VII († 1400) |
1394 – 1400 | Syn Marii, córki Amedee IIII Genewy[21] | Sześć pasów złotych i czerwonych. |
2 | Odon, lub Odo | ok. 1080 – do 1128 | Jego wujek, który sprzedał prawo własności dynastii Sabaudzkiej. |
W 1402 roku, Odon z Villars sprzedaje hrabstwo Genewy, Amadeuszowi VIII, hrabiemu Sabaudi za 45 000 franków w złocie[11] . Jego spadkobiercy kwestionują sprzedaż. W 1424 r., po 23 latach walki i procesów, Amadeusz VIII odkupuje prawa do hrabstwa Genewy od wszystkich pretendentów do tych praw[11] .
Dom Sabaudzki
[edytuj | edytuj kod]Począwszy od 1402, hrabstwo Genewa zostaje sprzedane hrabiom Sabaudii i znika[11] . Staje się ono w tym okresie ziemią dla apanaży dla młodszych gałęzi rodziny począwszy od 1424.
- 1434–1444: Filip Sabaudzki (1417 † 1444), syn poprzednika, hrabia (apanaż)
- 1460–1482: Ludwik Sabaudzki (Ludwik z Genewy) (1436 † 1482), syn poprzednika, hrabia (apanaż), również król Cypru
- 1482–1491: Janus Sabaudzki (1440 † 1491), brat poprzednika, hrabia (apanaż)
- 1491–1496: Karol II (1489-1496), książę Sabaudii, prawnuk Ludwika I
- 1496–1497: Filip II bez Ziemi (1438-1497), książę Sabaudii, dziadek stryjeczny poprzednika, syn Ludwika I
- 1497–1504: Filibert II Piękny (1480-1504), książę Sabaudii, syn poprzednika
- 1504–1514: Karol III Dobry (1486-1553), książę Sabaudii, brat poprzednika
- 1514–1533: Filip Sabaudzki-Nemours (1490 † 1533), hrabia (apanaż) Genewy i brat poprzednika
- 1533–1585: Jakub Sabaudzki-Nemours (1531 † 1585), książę Genewy od 1564, syn poprzednika
- 1585–1595: Karol-Emanuel Sabaudzki-Nemours (1567 † 1595), syn poprzednika
- 1595–1632: Henryk I Sabaudzki-Nemours (1572 † 1632), brat poprzednika
- 1632–1641: Ludwik Sabaudzki-Nemours (1615 † 1641), syn poprzednika
- 1641–1652: Karol Amadeusz Sabaudzki-Nemours (1624 † 1652), brat poprzednika
- 1652–1659: Henryk II Sabaudzki-Nemours (1625 † 1659)
- 1659–1724 : Maria Joanna Baptysta Sabaudzka (1644 † 1724), córka Karola Amadeusz
- wychodzi za mąż za Karola Emanuela II Sabaudzkiego (1634 † 1675), księcia (duc) Sabaudii i księcia (prince) Piemontu
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Historyk Paul Guichonnet mówi w swoim artykule na temat „Genève (de)”, że prawidłowe tłumaczenie łac. comes gebennensis na francuski jest fr. comte de Genève co pokazuje, że forma fr. comte de Genevois, choć powszechne, zwłaszcza wśród historyków z XIX w jak w Régeste genevois (1866), jest nieprawidłowa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pierre Duparc: Le comté de Genève (IX-XV siècles). Wyd. 1978. T. XXXIX. Genewa: Société d’histoire et d’archéologie de Genève, 1955, s. 52, seria: Mémoires et documents. (fr.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u « Généalogie simplifiée des comtes de Genève ». „Histoire des communes savoyardes”, s. 11, 1981. (fr.).
- ↑ a b c Teresa Leguay, Jean-Pierre Legay: Histoire de la Savoie. Paryż: Éditions Jean-Paul Gisserot, 2005, s. 20. ISBN 978-2-87747-804-5. (fr.).
- ↑ a b c Regum Burgundiae e stirpe Rudolfina Diplomata et Acta. T. 91. s. 242–244, seria: Die Urkunden der Burgundischen Rudolfinger. (łac.).
- ↑ a b c Pierre Duparc: Le comté de Genève (IX-XV siècles). Wyd. 1978. T. XXXIX. Genewa: Société d’histoire et d’archéologie de Genève, 1955, s. 53–54, seria: Mémoires et documents. (fr.).
- ↑ a b c acte de 1002. Fondation des Archives historiques de l’Abbaye de Saint-Maurice (Suisse) – digi-archives.org, seria: Régeste genevois. REG 0/0/1/144. Cytat: Manasaeus comes, Rotbertus nepos ejus. (łac.).
- ↑ Régine Le Jan: La Royauté et les élites dans l’Europe carolingienne. Début IX siècle aux environs de 920. T. 17. Université Lille III: Centre d’Histoire de l’Europe du Nord-Ouest, 1998, s. 403, seria: Histoire et littérature régionales. ISBN 978-2-90563-722-2. (fr.).
- ↑ a b Pierre Duparc: Le comté de Genève (IX-XV siècles). Wyd. 1978. T. XXXIX. Genewa: Société d’histoire et d’archéologie de Genève, 1955, s. 57-, seria: Mémoires et documents. (fr.).
- ↑ Laurent Ripart: « Du royaume aux principautés: Savoie-Dauphiné, Xe-XIe siècles ». W: Christian Guilleré, Jean-Marie Poisson, Laurent Ripart: Le royaume de Bourgogne autour de l’an mil. Cyrille Ducourthial (red.). Chambéry: 2008, s. 1–2. (fr.).
- ↑ Laurent Ripart: Les fondements idéologiques du pouvoir des comtes de la maison de Savoie (de la fin du X au début du XIII). T. 3. Université de Nice, 1999, s. 13–15, seria: thèse sous la dir. de Henri Bresc . [dostęp 2016-02-14]. (fr.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Guichonnet 2010 ↓.
- ↑ « Histoire dynastique et seigneuriales » + généalogie simplifiée des comtes de Genève. W: Histoire des communes savoyardes. 1981, s. 10–12.
- ↑ Henry Baud, Louis Binz: Le Diocèse de Genève-Annecy. Éditions Beauchesne, 1985, s. 32. ISBN 978-2-7010-1112-7. (fr.).
- ↑ Amédée Pierre Jules Pictet de Sergy: Genève, origine et développement de cette république: Genève monarchique et épiscopale. Ch. Gruaz, 1845, s. 214. (fr.).
- ↑ (Note n°3) paru dans les Memoires. W: Eusèbe Henri Gaullieur: « Mémoire sur la composition des Chroniques de Savoie et sur leurs rapports avec l’histoire de Genève et de la Suisse ». T. 1 i 2. Institut national genevois, 1854, s. 39. (fr.).
- ↑ Samuel Guichenon: Histoire généalogique de la Royale Maison de Savoie ou Histoire généalogique de la Royale Maison de Savoie justifiée par titres, fondations de monastères, manuscrits, anciens monumens, histoires, et autres preuves authentiques. Jean-Michel Briolo, 1660, s. 309–310. Cytat: Table XVIII. (fr.).
- ↑ Jean-Yves Mariotte: « Du bon usage des faux ». W: Barbara Roth-Lochner, Marc Neuenschwander, François Walter: Des archives à la mémoire. Mélanges d’histoire politique, religieuse et sociale offerts à Louis Binz. Librairie Droz, 1995, s. 346. ISBN 978-2-88442-007-5. (fr.).
- ↑ Leguay i Leguay 2005 ↓, s. 17.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Histoire de Savoie 1984 ↓, s. 38.
- ↑ Laurent Rippart: « La tradition d’Adélaïde dans la maison de Savoie ». W: P. Corbet, M. Goullet, D. Iogna-Prat: Adélaïde de Bourgogne, genèse et représentations d’une sainteté impériale (Actes du colloque international du Centre d’études médiévales, Auxerre, 10-11 décembre 1999). Dijon: 2002, s. 55–77. (fr.).
- ↑ a b c d e Teresa Leguay, Jean-Pierre Legay: Histoire de la Savoie. Paryż: Éditions Jean-Paul Gisserot, 2005, s. 22. ISBN 978-2-87747-804-5. (fr.).
- ↑ a b Jean Daniel Blavignac: Armorial Genevois. Essai historique sur les armoiries, les sceaux, les milices, et les sociétés militaires, les uniformes et les bannières, les médailles et les monnaies de Genève, depuis l’époque la plus ancienne jusqu'à nos jours. Genewa: 1849, s. 293–294. (fr.).
- ↑ a b c « Genevois (comtes du) ». W: Johannes Baptista Rietstap: Armorial général. T. 1. s. 759. (fr.).
- ↑ Vitrail de l’abside de l’église Saint-Nicolas-de-Tolentin du monastère royal de Brou (Bourg-en-Bresse). (fr.).
- ↑
Armes adoptée par Amédée II de Genève vers 1280 – Elles apparaissent dans des sceaux de 1288 et 1289 sur des actes d’Amédée II de Genève
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paul Guichonnet: de Genève. [w:] Dictionnaire historique de la Suisse [on-line]. 2010-02-11. [dostęp 2016-07-27]. DHS 2010. (fr. • niem. • wł.).
- Teresa Leguay, Jean-Pierre Leguay: Histoire de la Savoie. Paryż: Éditions Jean-Paul Gisserot, 2005, s. 128. Leguay 2005. ISBN 978-2877478120. OCLC 420575091. [dostęp 2016-07-27]. (fr.).
- Réjane Brondy, Bernard Demotz, Jean-Pierre Leguay: Histoire de Savoie – La Savoie de l’an mil à la Réforme, XIe-début XVIe siècle. Ouest France Université, 1984, s. 626. ISBN 2-85882-536-X. (fr.).
- Henri Baud, Jean-Yves Mariotte, Jean-Bernard Challamel, Alain Guerrier: Histoire des communes savoyardes. Le Genevois et Lac d’Annecy. T. III. Roanne: Éditions Horvath, 1981, s. 422. ISBN 2-7171-0200-0. (fr.).
- Pierre Duparc: Le comté de Genève (IX-XV siècles). Wyd. 1978. T. XXXIX. Genewa: 1955, s. 621, seria: Mémoires et documents. (fr.).