Przejdź do zawartości

Władysław Czarnecki (architekt)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Czarnecki
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 czerwca 1895
Lwów

Data i miejsce śmierci

18 lutego 1983
Pniewy

Alma Mater

Politechnika Lwowska

Uczelnia

Politechnika Poznańska

Nagrody

Honorowa Nagroda SARP

Praca
Styl

modernizm

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Budynek Magnolii przy ulicy Głogowskiej, elewacją zwrócony w stronę parku Wilsona, zaprojektowany przez Władysława Czarneckiego (z późn. zmianami)
Kamienica przy ul. Głogowskiej 48/50, z lat 1927–1928
Collegium Martineum – dawny gmach Komitetu Wojewódzkiego PZPR, z lat 1949–1950
Tablica ku czci Władysława Czarneckiego w parku jego imienia na Winogradach w Poznaniu

Władysław Czarnecki[a] (ur. 11 czerwca 1895 we Lwowie, zm. 18 lutego 1983 w Pniewach[2]) – polski architekt, profesor Politechniki Poznańskiej. Twórca układu przestrzennego zieleni Poznania.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn kupca Włodzimierza i Zofii z Wagnerów. Do szkoły średniej uczęszczał we Lwowie. W roku 1912 zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Studia przerwała mu pierwsza wojna światowa. Jako żołnierz austriacki dostał się w roku 1916 do niewoli rosyjskiej. Od 3 lipca 1918 służył w 5 Dywizji Strzelców Polskich na Syberii. W 1921 wrócił do kraju i do następnego roku pełnił służbę w Wojsku Polskim[3].

W roku 1923 ukończył studia i uzyskał dyplom wyróżniony nagrodą państwową. Pierwsza pracę Czarnecki podjął we Lwowie w biurze architektoniczno-inżynierskim „Tries”. W tym czasie poznał swoją przyszłą żonę Janinę Wiśniowską, również architekta. Ślub odbył się 25 kwietnia 1925 roku. We wrześniu wziął udział w konkursie na architekta miejskiego w Poznaniu[4].

8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 132. lokatą w korpusie oficerów saperów i inżynierii rezerwy[5]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 6 Pułku Saperów w Przemyślu[6].

Poznań

[edytuj | edytuj kod]

Po wygraniu konkursu, przeniósł się z żoną do Poznania. 1 października rozpoczął pracę w Wydziale Budownictwa Naziemnego. Jego pierwszym, zrealizowanym w Poznaniu projektem był Miejski Ośrodek Zdrowia przy ul. Słowackiego. Z następnych projektów należy wymienić budynek przy ulicy Głogowskiej, elewacją zwrócony w stronę parku Wilsona, oraz budynek na rogu ul. Głogowskiej i ul. Berwińskiego. Lata 1927–1930 były czasem przygotowań do Powszechnej Wystawy Krajowej[4].

17 kwietnia 1931 roku Czarnecki objął kierownictwo Wydziału Rozbudowy Miasta w miejsce Sylwestra Pajzderskiego[4]. Pod jego kierownictwem wydział opracował pierwszy ogólny plan rozbudowy miasta. Plan określał kierunki rozwoju, dbając o jego harmonijny rozwój. Uwzględniał system komunikacji, system dzielnicowych ośrodków społeczno-handlowych oraz system zieleni. Plan układu zieleni (nazwany układem klinowo-pierścieniowym, patrz Kliny zieleni w Poznaniu) spotkał się z aprobatą profesora Adama Wodziczki i był przez niego gorąco popierany.

II wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto[7]. Posiadał przydział w rezerwie do 7 Batalionu Saperów w Poznaniu[8].

W 1939 roku walczył w szeregach Armii Poznań. Z końcem września dotarł na Węgry, gdzie był oficerem łącznikowym do spraw przerzutów do Francji. Od 1941 walczył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich. W 1944 był w Szkocji wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Grup Technicznych Armii Polskiej. W latach 1945–1946 prowadził wykłady na Polish School of Architecture przy uniwersytecie w Liverpool. Tu w 1946 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego uniwersytetu w Londynie, oraz został członkiem brytyjskiego instytutu planowania miasta. W 1947 wrócił do Poznania.

Po wojnie

[edytuj | edytuj kod]

W Poznaniu objął stanowisko naczelnika Wydziału Budownictwa i Architektury w Zarządzie Miasta Poznania, które pełnił do 1950 roku. W tym czasie rozpoczął wykłady w Szkole Inżynierskiej na Wydziale Architektury. Od roku 1953 poświęcił się wyłącznie pracy naukowo-dydaktycznej. Na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej objął kierownictwo Katedry Planowania Miast i Osiedli. W 1954 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. W latach 1956–1962 kierował w Poznaniu Wyższym Studium Urbanistyki i Planowania Regionalnego. Z publikacji Władysława Czarneckiego na szczególną uwagę zasługuje praca z dziedziny urbanistyki „Planowanie miast i osiedli”.

Zmarł 18 lutego 1983 roku. 26 listopada 2011 r., po wcześniejszym przeniesieniu szczątków doczesnych małżeństwa Czarneckich z Pniew, nastąpiło odsłonięcie pomnika nagrobnego prof. Władysława Czarneckiego i jego małżonki Janiny na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan. Nagrobek powstał z inicjatywy poznańskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich, które to rozpisało konkurs, a następnie sfinansowało jego budowę w ramach obchodów „125-lecia stowarzyszeń architektonicznych w Wielkopolsce”. Autorami nagrobku jest wyłoniony w konkursie zespół: mgr sztuki Emilia Bogucka, mgr sztuki Jarosław Bogucki, mgr inż. arch. Robert Drobnik, dr hab. Wiesław Koronowski prof. UAP, Poznań.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Realizacje w Poznaniu

[edytuj | edytuj kod]

Przedwojenne

[edytuj | edytuj kod]

Powojenne

[edytuj | edytuj kod]

Konkurs Poznańskiego Oddziału SARP

[edytuj | edytuj kod]

Poznański Oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich od 1981 r. organizuje Konkurs im. prof. Władysława Czarneckiego na najlepszą pracę semestralną z dziedziny urbanistyki, architektury i projektowania wnętrz, którego celem jest wybranie i nagrodzenie najlepszych projektów semestralnych.

Konkurs adresowany jest do studentów Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej oraz (od 2006 r.) Wydziału Architektury i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych.

  1. W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Władysław I Czarnecki” (ur. 12 czerwca 1895), w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 885, 918.
  2. 18 LUTEGO 1983 – ŚMIERĆ PROF. WŁADYSŁAWA CZARNECKIEGO, BUDOWNICZEGO DOMU MACIERZYSTEGO. Sanktuarium Św. Urszuli Ledóchowskiej, 2018-02-17. [dostęp 2023-11-30]. (pol.).
  3. a b Łoza 1939 ↓, s. 46.
  4. a b c Władysław Czarnecki, Wspomnienia architekta. Tom pierwszy. 1895-1930, opr. Hanna Grzeszczuk-Brendel, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2005, ISBN 83-89525-57-7.
  5. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 918.
  6. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 885.
  7. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 165.
  8. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 683.
  9. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  10. Maciej Werc, Poznańskie realizacje architektoniczne Władysława Czarneckiego, w: Informator poznańskiego oddziału SARP i Wielkopolskiej Okręgowej Izby Architektów, SARP Oddział w Poznaniu, nr 3/2007, s. 10–15.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]