Władysław Latek

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Latek
Ilustracja
Tablica pamiatkowa w 100-lecie urodzin prof. Władysława Latka na Politechnice Warszawskiej
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1916
Skromowice

Data i miejsce śmierci

18 października 1991
Warszawa, Polska

Profesor zwyczajny, doktor, inżynier nauk technicznych
Specjalność: maszyny elektryczne, turbogeneratory
Alma Mater

Politechnika Warszawska

Doktorat

1951
Politechnika Warszawska, Wydział Elektryczny

Profesura

1961 (nadzwyczajny), 1971 (zwyczajny)

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Politechnika Warszawska, Wydział Elektryczny

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej

Władysław Latek (ur. 28 lutego 1916 w Skromowicach, zm. 18 października 1991 w Warszawie) – polski inżynier elektryk, wybitny specjalista w dziedzinie maszyn elektrycznych i turbogeneratorów[1], profesor zwyczajny Politechniki Warszawskiej (PW), wieloletni dziekan i prodziekan Wydziału Elektrycznego PW. Twórca ośrodka badawczego zajmującego się silnikami elektrycznymi i prądnicami dużych mocy, a przede wszystkim turbogeneratorami[2][3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Grzegorza i Weroniki (z domu Lipka). W latach 1929–1934 uczęszczał do państwowego gimnazjum męskiego im. Tadeusza Kościuszki w Łukowie (profil humanistyczny), gdzie zdał maturę. W latach 1934–1939 studiował na Wydziale Elektrycznym PW. W czasie studiów działał w Stronnictwie Ludowym i Akademickim Kole Młodzieży Wici. W latach 1934–1939 współredagował numery miesięcznika Młoda Myśl Ludowa, na którego łamach między innymi przeciwstawiał się narastającym tendencjom antysemickim na uczelniach[4][5].

W czasie drugiej wojny światowej od roku 1941 służył w Batalionach Chłopskich (BCh) w stopniu kapitana. Zastępca komendanta BCh na okręg lubartowski; uczestniczył w akcji scalania BCh i AK[6][7][8]. Od roku 1944 delegat Rządu Londyńskiego na powiat lubartowski[6]. 19 września 1944 roku aresztowany przez UB wraz z innymi członkami kierownictwa Stronnictwa Ludowego w województwie lubelskim; po kilku dniach wraz z innymi zwolniony[6][9][10]. Po wojnie działał w mikołajczykowskim PSL, aż do likwidacji Stronnictwa. Członek Solidarności od dnia powstania związku na Politechnice Warszawskiej. Przez wiele lat inwigilowany przez organy bezpieczeństwa PRL; zbierano o nim informacje dotyczące życia zawodowego i prywatnego[8][9].

Zmarł w Warszawie. Pochowany na Powązkach Wojskowych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A2-VIII-10)[11].

Działalność naukowa[edytuj | edytuj kod]

Autor licznych artykułów w czasopismach naukowych (polskich i zagranicznych) oraz cenionych monografii i podręczników akademickich[1]. Promotor 18 i recenzent 70 prac doktorskich; recenzent 20 rozpraw habilitacyjnych[12].

Pracę badawczą i dydaktyczną w Katedrze Maszyn Elektrycznych Wydziału Elektrycznego PW rozpoczął w lutym 1948 roku. Zaczynając od stanowiska starszego asystenta, przeszedł wszystkie szczeble kariery naukowej[1][3][12]. Doktorat obronił w roku 1951 (promotor: Bolesław Dubicki); w roku 1955 został mianowany docentem etatowym PW; w roku 1961 został profesorem nadzwyczajnym PW, a w roku 1971 profesorem zwyczajnym. Wieloletni wykładowca, prodziekan (1956–1959) i dziekan (1970–1971) Wydziału Elektrycznego PW. W latach 1976–1984 dyrektor Instytutu Maszyn Elektrycznych tej uczelni.

Działalność naukową i dydaktyczną łączył z pracą dla przemysłu i działalnością stowarzyszeniową[1][3]. Współpracował m.in. z zakładami DOLMEL we Wrocławiu jako specjalista w zakresie turbogeneratorów i dużych maszyn elektrycznych[1]. Członek prezydium Komitetu Elektrotechniki PAN, długoletni przewodniczący Sekcji Maszyn Elektrycznych i Transformatorów[13][14]. Zaangażowany w działalność i struktury organizacyjne Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP); w latach 1969–1978 wiceprezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia[1]. Członek rad naukowych Instytutu Elektrotechniki, Instytutu Energetyki oraz Instytutu Układów Elektromaszynowych Politechniki Wrocławskiej[13]. Inicjator i przewodniczący komitetu organizacyjnego dorocznych międzynarodowych Sympozjów Maszyn Elektrycznych (organizowanych nieprzerwanie od roku 1965)[15]. Przewodniczący jury konkursu „Mistrz techniki” organizowanego wspólnie przez Naczelną Organizację Techniczną i redakcję Życia Warszawy[14]. W roku 1984, otrzymał tytuł Honorowego Członka SEP, a w roku 1990 Honorowego Członka Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej. Członek Głównej Komisji Nagród w Naczelnej Organizacji Technicznej.

Wybrane publikacje książkowe[edytuj | edytuj kod]

  • Latek, W., Badanie maszyn elektrycznych prądu stałego. 1953, Warszawa: PWN.
  • Latek, W., Badanie maszyn elektrycznych prądu zmiennego. 1952, Warszawa: PWN (wyd. II 1954).
  • Latek, W., Maszyny elektryczne cz. 1 i 2. 1978, Warszawa: Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej: (wyd. II 1981).
  • Latek, W., Badanie maszyn elektrycznych w przemyśle. 1964, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne (wyd. II 1978, wyd. III 1987, wyd. IV 1997).
  • Latek, W., Teoria maszyn elektrycznych.1982, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne (wyd. II 1987).
  • Latek, W., Turbogeneratory. 1973, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
  • Latek, W., Maszyny elektryczne w pytaniach i odpowiedziach. 1987, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne (wyd. II 1994).

Członkostwa[edytuj | edytuj kod]

Członkostwa międzynarodowe[edytuj | edytuj kod]

  • CIGRE (Conseil International des grands réseaux électriques);
  • IEEE (Institute of Electrical and Electronic Engineers)

Pozostałe członkostwa krajowe (nie wymienione w tekście artykułu)[edytuj | edytuj kod]

  • Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL w Katowicach: Rada Naukowa i Komisja Normalizacyjna Maszyn Elektrycznych;
  • Komitet Nagród Państwowych

Wybrane odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Interesujące fakty[edytuj | edytuj kod]

  • Postać Władysława Latka dostarczyła inspiracji Elżbiecie Jackiewiczowej przy pisaniu opartej na wspomnieniach autorki książki Wczorajsza młodość przedstawiającej życie szkolne w gimnazjach polskich w dwudziestoleciu międzywojennym.
  • W latach 1946–1947 Władysław Latek był właścicielem i głównym inżynierem firmy Elektrobot zajmującej się produkcją maszyn indukcyjnych. Firma została przejęta przez jedno z przedsiębiorstw państwowych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f A. Marusak, Ludzie polskiej elektryki: Prof. Władysław Latek (1916-1991), „Wiadomości Elektrotechniczne”, LXXXIV (1), 2016.
  2. ↑ Biuletyn PW, Profesor Władysław Latek i jego rok. Wspomnienie elektryka z PW [online], 2016.
  3. ↑ a b c W. Urbański, Profesor Władysław Latek – wybitny ekspert maszyn elektrycznych, „Maszyny Elektryczne - zeszyty problemowe”, 4, 2016, s. 187–191.
  4. ↑ S. Malawski, Akademicka młodzież ludowa w II Rzeczypospolitej: relacje, materiały, dokumenty. Opracowanie zbiorowe, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.
  5. ↑ Młoda myśl ludowa, 1934–1939.
  6. ↑ a b c K. Przybysz, W konspiracji. Polski ruch ludowy 1939–1945, Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2010.
  7. ↑ W. Grabowski, Polska Tajna Administracja Cywilna 1940–1945, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2003.
  8. ↑ a b E. Koziej, Wspomnienie pośmiertne. Prof. Dr inż. Władysław Latek, „Przegląd Elektrotechniczny” (3), 1992, s. 63.
  9. ↑ a b S. Poleszak, A. Puławski, Podziemie zbrojne na Lubelszczyźnie wobec dwóch totalitaryzmów 1939-1956. Opracowanie zbiorowe, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2002.
  10. ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Raporty: "Wykaz aktywu BCh z terenu powiatu Lubartów". "Raport o wszczęciu rozpracowania obiektywnego". "Piątka Rocha w Lubartowie". "Komenda Powiatowa BCh Lubartów". "Charakterystyka Z-cy K-ta BCh I czł. Trójki Rocha oraz delegata rządu londyńskiego". Sygn. IPN Lu 08/108 k.1-9, Lublin 1949 Biuro Udostępnienia i Archiwizacji Dokumentów IPN – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
  11. ↑ Andrzej Liczbiński "Wykaz profesorów Politechniki Warszawskiej zmarłych w latach 1988-2000"
  12. ↑ a b E. Koziej, W. Urbański, Władysław Latek, [w:] J. Hickiewicz (red.), Polacy zasłużeni dla elektryki. Początki elektrotechnicznego szkolnictwa wyższego, pionierzy elektryki, Warszawa, Gliwice, Opole: Polskie Towarzystwo Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej, 2009, s. 611-618.
  13. ↑ a b D. Merska, Latek Władysław, [w:] Z. Mikulski (red.), Słownik biograficzny techników polskich, Warszawa: Federacja stowarzyszeń naukowo technicznych NOT, 2007.
  14. ↑ a b Prof. Władysław Latek, wspomnienie pośmiertne, 26 października 1991.
  15. ↑ Z. Życki, Pół wieku Sympozjów Maszyn Elektrycznych, „Przegląd Elektrotechniczny”, 90 (9), 2014, s. 246-253.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

  • Grunwald, Z. (red.), Zarys historii Wydziału Elektrycznego 1921-1981, WPW, Warszawa 1983.
  • Jackiewiczowa, E., Wczorajsza młodość. 1955, Warszawa: Nasza księgarnia.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Latek&oldid=68706692”