Włośnianka korzeniasta
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
włośnianka korzeniasta |
| Nazwa systematyczna | |
| Hebeloma radicosum (Bull.) Ricken Die Blätterpilze: 115 (1911) | |
.jpg)
.jpg)
Włośnianka korzeniasta (Hebeloma radicosum (Bull.) Ricken) – gatunek grzybów należący do rodziny Hymenogastraceae[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hebeloma, Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1784 r. J.B. Bulliard nadając mu nazwę Agaricus radicosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu A. Ricken w 1911 r.[1]
- Agaricus radicatus Pers. 1801
- Agaricus radicosus Bull. 1784
- Dryophila radicosa (Bull.) Quél. 1886
- Myxocybe radicosa (Bull.) Fayod 1889
- Pholiota radicosa (Bull.) P. Kumm. 1871
- Roumeguerites radicosus (Bull.) Locq. 1979
Nazwę polską nadał Stanisław Domański w 1955 r., wcześniej Franciszek Błoński opisywał ten takson pod nazwą łuszczak korzeniowy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 5–14 cm, początkowo półkulisty, potem łukowaty, w końcu płaski. Powierzchnia z przyczepionymi ochrowymi resztkami osłony o barwie od ochrowej do czerwonobrązowej. W stanie wilgotnym jest bardzo śluzowaty, w stanie suchym tylko lepki, o barwie od brudnobeżowoochrowej do brudnobrązowej z czerwonawym odcieniem. Brzeg długo jest podwinięty. U młodych okazów połączony jest z trzonem białą osłoną, która u starszych okazów zwisa z kapelusza[4].
Wąskie i wąsko przyrośnięte lub wolne. Początkowo są kremowe, potem ciemniejsze – ochrowe do czerwonobrązowych. Ostrza białawe[4].
Wysokość 7–15 cm (bez podziemnej części), grubość 0,8–2 cm, wrzecionowaty, w ziemi ukorzeniony do głębokości około 10 cm. Posiada stały, białawy, skórzasty pierścień. Powierzchnia nad pierścieniem gładka i biaława do kremowożółtej, pod pierścieniem początkowo kremowożółta i pokryta łuskami, potem bladobrudnoochrowa, pokryta grubymi i włóknistymi łuskami. Uszkodzony brązowieje[4].
Białawy, o zapachu gorzkich migdałów, w smaku gorzki[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 4-zarodnikowe. Zarodniki migdałowate, o powierzchni drobnobrodawkowatej i wymiarach 8–10 × 5–6 μm. Wysyp zarodników rdzawobrązowy do cynamonowobrązowego[5].
Występowanie i znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie w Europie, Japonii oraz stanie Kolumbia Brytyjska w Kanadzie[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano wiele stanowisk[3].
Grzyb mikoryzowy, grzyb trujący. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych na korzeniach i pniakach drzew liściastych, szczególnie buka i dębu[4].
Według japońskich badań terenowych samce much z rodzaju Suillia spoczywają na grzybach tego gatunku i aktywnie bronią swojego terytorium przed innymi osobnikami tego samego gatunku, czekając na pojawienie się samic[7].
Włośniankę korzeniastą można hodować w laboratorium. Dzięki temu udało się zaobserwować, że chociaż światło nie jest jej potrzebne do tworzenia zawiązków owocników, to jednak ich różnicowanie się i dalszy rozwój odbywać się może tylko przy udziale światła. Jest to związane zapewne z tym, że zawiązki tworzą się na sporej głębokości pod ziemią, zaś zarodniki owocnika wytworzonego pod ziemią nie mogłyby się rozprzestrzeniać, stąd też rozwój owocnika odbywa się dopiero wtedy, gdy korzeniasta podstawa trzonu wydostanie się ponad powierzchnię ziemi[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2018-02-26]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-02-26]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Jordan M. The Encyclopedia of Fungi of Britain and Europe. London, UK: Frances Lincoln., 2004, s. 253
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-02-26].
- ↑ Nobuko Tuno, Naohiko Sagara, Tsunemaru Okadome, Territorial behaviour of Suillia males on basidiocarps of Hebeloma radicosum in central Japan, „Mycologist”, 17 (3), 2003, s. 122–125, DOI: 10.1017/S0269915X03002143 [dostęp 2024-03-25] (ang.).
- ↑ Ai Kaneko, Naohiko Sagara, Responses of Hebeloma radicosum fruit-bodies to light and gravity: negatively gravitropic and nonphototropic growth, „Mycoscience”, 43 (1), 2002, s. 7–13, DOI: 10.1007/s102670200002 [dostęp 2024-03-25] (ang.).